Pierre Vergniaud
.JPG) | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Deputowany do Konwentu Narodowego | |
| Przynależność polityczna | |
Pierre-Victurnien Vergniaud (ur. 31 maja 1753 w Limoges, zm. 31 października 1793 w Paryżu) – polityk francuski czasów Wielkiej Rewolucji, żyrondysta.
Życiorys
Pochodził z rodziny kupieckiej z Limoges. Odebrał staranne wykształcenie dzięki pomocy Turgota, późniejszego ministra finansów w schyłkowej fazie rządów Ludwika XVI. Ukończył kolegium jezuickie w Limoges, a następnie studia prawnicze i został adwokatem przy trybunale w Bordeaux. W roku 1789, już po wybuchu rewolucji, włączył się aktywnie w życie polityczne swojego departamentu, wchodząc do rady zarządzającej regionem Gironde. W wyborach do Legislatywy w 1791 r. został wybrany posłem z tego departamentu[1].
Szybko zwrócił na siebie uwagę jako niezwykle utalentowany mówca, zauważony już po swoim pierwszym wystąpieniu - mowie o konfiskacie majątków niechętnych rewolucji emigrantów[1]. Opowiadał się za surowym traktowaniem duchownych niechętnych konstytucji cywilnej[2]. Obok Brissota był najważniejszym przywódcą umiarkowanych żyrondystów. Był zwolennikiem agresywnej polityki zagranicznej Francji[1]. 3 lipca 1791 ogłosił, iż "ojczyzna jest w niebezpieczeństwie" (la patrie en danger), co stało się jednym z najsłynniejszych haseł rewolucji[2]. Do 1792 pozostawał zwolennikiem monarchii, za republiką zaczął opowiadać się dopiero po nieudanej próbie ucieczki króla do Varennes w czerwcu 1792 oraz po ujawnieniu zakulisowych działań Ludwika XVI mających na celu zdławienie rewolucji[1][2].
W dniu obalenia monarchii 10 sierpnia 1792 r. Pierre Vergniaud prezydował obradom Legislatywy i w imieniu zgromadzenia odmówił rodzinie królewskiej ochrony. Zgłosił również wniosek o samorozwiązanie parlamentu i rozpisanie wyborów do nowego, jak się zresztą stało[2]. Został ponownie wybrany posłem Gironde do Konwentu Narodowego, gdzie znalazł się na prawicy (wobec radykalizacji zgromadzenia)[2]. Potępił masakry z września tego samego roku, oskarżając o nie jakobinów[1]. Znalazł się wówczas w konflikcie z komuną Paryża[2].
W czasie procesu Ludwika XVI bezskutecznie próbował przeforsować w parlamencie decyzję o rozpisaniu referendum i tym samym przekazaniu decyzji o losie króla w ręce całego narodu. Jednak w czasie ostatecznego, jawnego głosowania nad wyrokiem Vergniaud zagłosował za śmiercią[2].
W kwietniu 1793 Vergniaud oprotestował – ponownie bez skutku – pomysł stworzenia Trybunału Rewolucyjnego, co stało się dla posłów Góry (jakobinów i kordelierów) pretekstem do rozpętania kampanii ukazującej żyrondystów jako zdrajców rewolucji i wrogów ludu. Rosnąca wrogość wobec żyrondystów w Konwencie i w rewolucyjnym Paryżu zmusiła Vergniauda do ukrywania się. Starał się jednak w miarę możliwości odpierać w parlamencie niektóre zarzuty, jednak dawnej popularności nie był w stanie odzyskać. 2 czerwca 1793 tłum sankiulotów otoczył Konwent i zażądał aresztowania czołowych żyrondystów, co też nastąpiło[2]. Przez miesiąc Pierre Vergniaud przebywał w areszcie domowym, następnie w więzieniu La Force, w dawnym klasztorze karmelitów i wreszcie Conciergerie[3].
W październiku 1793 uwięzieni żyrondyści zostali postawieni przed Trybunałem Rewolucyjnym. Po trzydniowym procesie, którego wynik był z góry przesądzony, wszyscy zostali skazani na śmierć[3]. Pierre Vergniaud został zgilotynowany 31 października na Placu Rewolucji[1] jako ostatni[3].
Przypisy
- ↑ a b c d e f R. Ballard, A New Dictionary of the French Revolution, I.B. Tauris, London 2011, s. 376-377.
- ↑ a b c d e f g h red. G. Fremont-Barnes, Encyclopedia of the Age of Political Revolutions and New Ideologies, 1760-1815, Greenwood Publishing Groups, 2007, s.743-744.
- ↑ a b c PIERRE VICTURNIEN VERGNIAUD (1753-1793). [dostęp 2014-05-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-15)].