Pieter Willem Botha

Ten artykuł od 2014-11 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Pieter Willem Botha

Data i miejsce urodzenia	12 stycznia 1916 r. Paul Roux
Data i miejsce śmierci	31 października 2006 r. Wilderness
Minister obrony Południowej Afryki
Okres	od 1966 r. do 1980 r.
Przynależność polityczna	Partia Narodowa
Poprzednik	Jacobus Johannes Fouché
Następca	Magnus Malan
Premier Południowej Afryki
Okres	od 28 sierpnia 1978 r. do 14 września 1984 r.
Przynależność polityczna	Partia Narodowa
Poprzednik	Balthazar Johannes Vorster
Następca	urząd zlikwidowany
6. Prezydent Południowej Afryki
Okres	od 3 września 1984 r. do 15 sierpnia 1989 r.
Przynależność polityczna	Partia Narodowa
Poprzednik	Marais Viljoen
Następca	Frederik Willem de Klerk
Odznaczenia

Pieter Willem Botha (wym. [ˈpitəɹ ˈvələm ˈbʊə̯tɑ]; ur. 12 stycznia 1916 w Paul Roux, zm. 31 października 2006 w Wilderness) – południowoafrykański polityk, premier RPA w latach 1978-1984, prezydent RPA w latach 1984-1989, a także szef Partii Narodowej (1978-1989). Zwano go powszechnie Groot Krokodil (z afr. Wielki Krokodyl).

Życiorys

Urodził się w afrykanerskiej rodzinie na farmie Telegraaf niedaleko Paul Roux. W drugiej połowie lat 30. studiował prawo na Grey University College, później związał się z Partią Narodową i stał się jej liderem w Kraju Przylądkowym. Był działaczem skrajnie nacjonalistycznej organizacji Ossewabrandwag, od której ideologii później się odciął. W 1948 został wybrany do parlamentu z ramienia Partii Narodowej. Był ministrem spraw wewnętrznych w rządzie Hendrika Frenscha Verwoerda oraz ministrem obrony w gabinecie Balthazara Johannesa Vorstera. W 1978 został premierem. Za jego rządów zaczęła się powolna erozja systemu apartheidu, spowodowana wzrastającą aktywnością organizacji czarnej ludności oraz presją opinii międzynarodowej. W 1983 z jego inicjatywy przeprowadzono (zgodnie z obowiązującym wówczas prawem tylko wśród białej ludności) referendum dotyczące wprowadzenia nowej konstytucji. Miała ona zlikwidować stanowisko premiera, a jego prerogatywy przekazać prezydentowi i tym samym znacznie wzmocnić jego pozycję. Tworzyła ona również trójizbowy parlament – z jedną izbą dla Azjatów (ang. House of Delegates), jedną dla przedstawicieli ludności kolorowej (ang. House of Representatives) oraz dla ludności białej (ang. House of Assembly). Zmiany zostały zaakceptowane i tym samym Botha w 1984 stał się prezydentem kraju. Przez pięć lat rządów, utrzymując białą mniejszość u steru władzy, zaczął powoli demontować ustawodawstwo sankcjonujące segregację rasową. Zezwolono na małżeństwa pomiędzy przedstawicielami różnych ras oraz złagodzono obostrzenia dotyczące zamieszkiwania i pracy ludności różnych ras w konkretnych strefach obszarów miejskich. Rząd Bothy nawiązał również kontakt z centralą ANC. Mimo to, w 1986 wprowadzono stan wyjątkowy na obszarze całego kraju, tłumiono ruch przeciwko apartheidowi, jego działaczy torturowano i skazywano na długoletnie kary więzienia. W wyniku nacisku światowych przywódców na wycofanie się z Namibii oraz udaru mózgu Botha zrezygnował z funkcji przewodniczącego Partii Narodowej, którą wbrew jego woli objął Frederik Willem de Klerk. Po serii tarć z nowym kierownictwem partii Botha zrezygnował w 1989 ze stanowiska prezydenta. Nie stawiał się na wezwania Komisji Prawdy i Pojednania, mimo iż ta stawiała mu ciężkie zarzuty. Botha zmarł na zawał serca w wieku 90 lat.