Pietro Badoglio
![]() | |
Data i miejsce urodzenia | 28 września 1871 |
---|---|
Data i miejsce śmierci | 1 listopada 1956 |
Premier Włoch | |
Okres | od 25 lipca 1943 |
Poprzednik | |
Następca | |
![]() | |
Odznaczenia | |
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
Pietro Badoglio (ur. 28 września 1871 w Grazzano Monferrato, zm. 1 listopada 1956 tamże) – włoski dowódca wojskowy i polityk[1][2][3], pierwszy książę Addis Abeby.
Życiorys
Urodził się w miejscowości Grazzano Monferrato, która obecnie nosi na jego cześć nazwę Grazzano Badoglio[4]. Jego rodzicami byli Mario Badoglio i Antonietta Pittarelli[4]. Ukończył Akademię Wojskową w Turynie[3]. W armii włoskiej służył od 1892. Jako porucznik artylerii brał udział w wojnach kolonialnych: kampanii etiopskiej[2], gdzie walczył m.in. pod Aduą (1896) oraz w kampanii libijskiej przeciwko Turcji w latach 1911–1912[5]. Uczestnik I wojny światowej, już jako generał pomagał przywrócić porządek po klęsce Włochów pod Caporetto w 1917[2].
Podpisał rozejm w Villa Giusti.
W 1919 został wybrany senatorem[1][3], a następnie pełnił misje dyplomatyczne w różnych krajach, m.in. w latach 1923–24 był ambasadorem Włoch w Brazylii[4]. W 1926 otrzymał stanowisko głównodowodzącego armii włoskiej i stopień marszałka[2][3][6] i w latach 1929–1933 pełnił obowiązki generalnego gubernatora Cyrenajki i Trypolitanii[6].
W 1936, w trakcie ponownej agresji włoskiej na Abisynię, objął funkcję głównodowodzącego[1] wojsk inwazyjnych po generale Emilio De Bono[7]; zintensyfikował działania zbrojne, czego efektem było triumfalne wkroczenie do Addis Abeby 5 maja. Po kampanii otrzymał od króla Wiktora Emanuela III tytuł księcia Addis Abeby[4] i został mianowany generalnym gubernatorem i wicekrólem Etiopii[2].
W 1940 był szefem sztabu generalnego. Przeciwny udziałowi Włoch w II wojnie światowej, po agresji na Grecję podał się do dymisji[1][6].
26 lipca 1943 mianowany premierem po zdymisjonowaniu Benito Mussoliniego przez króla[1]. Wraz z rządem schronił się na południu kraju, kiedy Niemcy zaczęły okupować Włochy[8]. Podpisał akt bezwarunkowej kapitulacji Włoch, a następnie wypowiedział wojnę III Rzeszy 13 października 1943[1][2]. Premierem pozostał aż do wyzwolenia Rzymu w czerwcu 1944[2][3].
Pod naciskiem antyfaszystowskich polityków, niechętnych Badoglio ze względu na jego udział w budowaniu kolonialnego imperium Włoch, ustąpił ze stanowiska i przeszedł w stan spoczynku. Jego miejsce zajął Ivanoe Bonomi[9].
Odznaczenia
Odznaczony następującymi odznaczeniami[10]:
- Wielka Wstęga Orderu Korony Włoch (30 grudnia 1919)
- Wielki Oficer Orderu Korony Włoch (11 listopada 1918)
- Komandor Orderu Korony Włoch (30 grudnia 1917)
- Kawaler Orderu Korony Włoch (4 czerwca 1908)
- Krzyż Wielki Orderu Świętych Maurycego i Łazarza (17 lipca 1921)
- Komandor Orderu Świętych Maurycego i Łazarza (18 czerwca 1920)
- Oficer Orderu Świętych Maurycego i Łazarza (13 września 1917)
- Krzyż Wielki Orderu Sabaudzkiego Wojskowego (6 listopada 1918)
- Order Annuncjaty (1929)
- Wielki Oficer Orderu Kolonialnego Gwiazdy Włoch
- Komandor Orderu Grobu Świętego (4 grudnia 1939)
Przypisy
- ↑ a b c d e f Badoglio Pietro, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2017-12-05] .
- ↑ a b c d e f g Pietro Badoglio, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2017-12-05] (ang.).
- ↑ a b c d e Pietro Badoglio. encyclopedia.com. [dostęp 2017-12-05]. (ang.).
- ↑ a b c d Piero Pieri: BADOGLIO, Pietro. [w:] Dizionario Biografico degli Italiani – Volume 5 (1963) [on-line]. treccani.it. [dostęp 2017-12-05]. (wł.).
- ↑ Spencer C. Tucker (red.): World War I: A Student Encyclopedia. Santa Barbara: ABC-CLIO, 2006, s. 270. ISBN 978-1-85109-879-8. (ang.).
- ↑ a b c Pietro Badoglio. biografiasyvidas.com. [dostęp 2017-12-05]. (hiszp.).
- ↑ Pietro Badoglio. larousse.fr. [dostęp 2017-12-05]. (fr.).
- ↑ Badòglio, Pietro. treccani.it. [dostęp 2017-12-05]. (wł.).
- ↑ Bonòmi, Ivanoe. treccani.it. [dostęp 2017-12-05]. (wł.).
- ↑ Scheda senatore BADOGLIO Pietro, notes9.senato.it [dostęp 2022-05-31] .
- ISNI: 0000 0001 0929 092X
- VIAF: 100907172
- LCCN: n83141018
- GND: 118646281
- NDL: 00540256
- BnF: 12033622r
- SUDOC: 02851579X
- SBN: RAVV069488
- NLA: 35699655
- BNE: XX842737
- NTA: 068033966
- BIBSYS: 90797034
- CiNii: DA05972280
- Open Library: OL126362A
- PLWABN: 9810700573205606
- NUKAT: n2005094905
- J9U: 987007275126405171
- PTBNP: 45411
- NSK: 000057119
- CONOR: 44112995
- LIH: LNB:0xZ;=Bo
- WorldCat: lccn-n83141018
Media użyte na tej stronie
ribbon of the medal of grand officier of the Order of the Crown of Italy, during the Kingdom of Italy.
ribbon of the medal of commander of the Order of the Crown of Italy, during the Kingdom of Italy.
ribbon of the medal of knigt of the Order of the Crown of Italy
Autor: F l a n k e r, Licencja: CC BY 3.0
nsatrino della medaglia di commendatore dell'Ordine dei SS Maurizio e Lazzaro del Regno d'Italia.
Autor: F l a n k e r, Licencja: CC BY-SA 2.5
Łatwo można dodać ramkę naokoło tej grafiki
Autor: Delehaye, Licencja: CC BY-SA 3.0
OESSG Ordine Equestre del Santo Sepolcro di Gerusalemme - Nastrino di Commendatore
Pietro Badoglio
medal bar of Knight of grand cross of the Ordine militare di Savoia (Military Order of Savoy).
Autor: , Licencja: CC0
Baretka: Kolonialny Order Gwiazdy Włoch – Wielki Oficer.
Order of the Most Holy Annunciation ribbon
Pietro Badoglio Signatur 1929 zum Vorwort zu Rodolfo Graziani Verso il Fezzan Tripoli: Cacopardo, Anno VIII [1930]