Piewik podolski

Piewik podolski^[1], piewik pstroskrzydły^[1], cykada podolska^[2] (Cicadetta concinna) – gatunek pluskwiaka z rodziny piewikowatych. Zamieszkuje siedliska kserotermiczne Eurazji. W Polsce znany z trzech stanowisk, objęty ścisłą ochroną gatunkową.

Opis

Pluskwiak o ciele długości od 16 do 20 mm i rozpiętości skrzydeł od 43 do 50 mm^[2][3]. Podstawowe ubarwienie ma czarnobrązowe z gliniastożółtym spodem, zwykle żółtobrązową tarczką i czerwonawym obrzeżeniem tergitów odwłoka^[3]. Wierzchołki przednich skrzydeł odznaczają się przydymionymi żyłkami, tworzącymi zygzakowaty wzór^[2]. Śródtułów ma szerokość około 5,3 mm. Wieczkowate wyrostki (operculi) zatułowia samca są ku środkowi ciała szeroko rozpłaszczone. Genitalia samca różnią się od tych u pokrewnego piewika gałązkowca szerokim wyrostkiem brzuszno-bocznym pygoforu oraz edeagusem o niepółksiężycowatej podstawie i nieco tylko przekraczającym połowę długości pygoforu wyrostku^[3].

Biologia

Jaja składane są w tkankach roślin zielnych. Wyklute larwy schodzą do ziemi, gdzie żywią się, ssąc soki z korzeni roślin dwuliściennych i wiechlinowatych. Ich rozwój trwa od 2 do 3 lat^[2][1]. Owady dorosłe pojawiają się pod koniec maja i spotykane są do połowy lipca^[3]. W słoneczne i ciepłe dni samce wabią samice głośnymi, słyszalnymi z odległości 10 metrów dźwiękami. Składają się na nie powtarzane naprzemiennie: ostre cykanie przypominające zegarek i głośne brzęczenie^[2]. Ze względu na głosy piewika tego zalicza się do grupy kryptycznych gatunków wraz z C. macedonica i trzema gatunkami greckimi^[4]. W dni pochmurne i deszczowe piewiki te kryją się pod liśćmi przylegającymi do podłoża^[1].

Występowanie i zagrożenie

Gatunek południowo-eurosyberyjski i kserotermofilny. Zamieszkuje ciepłe, nawapienne, kwieciste murawy kserotermiczne ze związku Cirsio-Brachypodion pinnati i zespołów Thalictro-Salvietum pratensis oraz Inuletum ensifoliae. Występuje na Nizinie Węgierskiej, Ukrainie, Krymie, południowej Rosji (m.in. na Nizinie Nadkaspijskiej i Kaukazie Północnym) i zachodnim Kazachstannie do 60°E. Izolowane stanowiska znajdują się w Polsce, Rumunii i rosyjskim Kraju Ałtajskim^[1][2]. W Polsce występuje na trzech stanowiskach położonych w Niecce Soleckiej i na Garbie Pińczowskim^[2] – przypuszczalnie stanowi relikt interglacjalny^[1].

Owad ten objęty jest w Polsce ścisłą ochroną gatunkową^[5], a w Polskiej czerwonej księdze zwierząt ma status narażonego na wyginięcie (VU). Zagraża mu zanikanie i zarastanie muraw, w związku z czym zasiedlane przez niego stanowiska wymagają stosowania zabiegów ochrony czynnej^[1].

Przypisy