Pikielhauba
 | Ten artykuł od 2013-06 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
Pikielhauba (niem. Pickelhaube) – skórzany niemiecki hełm zakończony charakterystycznym szpikulcem.
Historia
Została wprowadzona w 1842 rozkazem króla Fryderyka Wilhelma IV jako ochronne nakrycie głowy pruskiej piechoty. Podobne hełmy były używane już wcześniej w Rosji. Być może zostały skopiowane przez Niemców (Rosjanie zastąpili pikielhauby około 1918 budionowkami). Pikielhauba była wykonana z utwardzonej skóry, barwionej na czarno, z wysokim połyskiem, wzmocnionej metalowymi elementami, z których najbardziej charakterystycznym był szpikulec służący do mocowania na hełmie ozdobnego pióropusza z włosia końskiego, używanego w połączeniu wraz z mundurem galowym. Szpikulec na hełmach oficerskich był zazwyczaj pokrywany powłoką złota lub srebra. Z biegiem czasu sam w sobie stał się elementem dekoracyjnym, bez pióropusza.
Istniała również wersja pikielhauby wykonana w całości z metalu, przeznaczona dla kirasjerów. W drugiej połowie XIX wieku pikielhauba znalazła się na wyposażeniu armii pozostałych niemieckich monarchii. Jej warianty były noszone również między innymi w Chile, Kolumbii, Meksyku, Norwegii, Szwecji i Portugalii.
Oprócz szpikulca najbardziej rozpoznawalną częścią pikielhauby był duży, ozdobny ornament na przodzie hełmu, oznaczający przynależność żołnierza.
W 1892 został wprowadzony cienki, brązowy pokrowiec z tkaniny – M1892 Überzug – jako standardowe wyposażenie w trakcie ćwiczeń i działań bojowych. Zadaniem pokrowca było ochronienie pikielhauby przed brudem oraz zamaskowanie żołnierza w trakcie walki, ponieważ pikielhauby silnie połyskiwały. Na froncie pokrowca zamiast ozdobnego ornamentu wyszywano lub malowano szablonami czerwoną farbą numer regimentu. Od sierpnia 1914 numery nanoszono farbą zieloną, aby żołnierz nie wyróżniał się z tła na polu walki. Na początku I wojny światowej skórzana pikielhauba z płóciennym pokrowcem była standardowym hełmem armii Cesarstwa Niemieckiego. Od 1915 z powodu niedoboru surowców produkowano ją również z blachy, a nawet filcu. W październiku 1916 zmieniono kolor pokrowca na szaro-ziemisty (feldgrau). Jednak pikielhauby nie sprawdzały się już na ówczesnym, nowym polu walki. Niedostatecznie chroniły żołnierzy przed odłamkami i od 1916 zaczęły stopniowo wychodzić z użytku zastępowane przez stalowy hełm M1916 (Stahlhelm).
Po upowszechnieniu się stahlhelmu używane były już tylko jako galowe, uroczyste nakrycie głowy poza polem walki. Po upadku Cesarstwa Niemieckiego w 1918 zaprzestano używania pikielhauby jako stroju wojskowego. Nawet niemiecka policja zaadaptowała na nakrycie głowy czako w stylu jegrów.
Na pikielhaubie wzorowane były nakrycia głowy (ang. Home Service helmet) stosowane w Wielkiej Brytanii przez policję i oddziały obrony terytorialnej.