Pindar

Ten artykuł od 2012-01 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Pindar

Πίνδαρος

Píndaros

Statua Pindara z Teb
Data i miejsce urodzenia	522 - 518 p.n.e. Kynoskefalaj pod Tebami
Data i miejsce śmierci	443 - 438 p.n.e. Argos
Zawód, zajęcie	poeta

Pindar (stgr. Πίνδαρος, Píndaros, ur. między 522 a 518 p.n.e. w Kynoskefalaj pod Tebami, zm. m. 443 a 438 p.n.e. w Argos) – grecki twórca liryki chóralnej (oda) – wykonywanej przez chór przy akompaniamencie instrumentów dętych (aulos) lub strunowych (kitara). Jego pieśni, połączone z układami tanecznymi, rozbrzmiewały ku czci bogów, ale także wyrażały żal po śmierci jakiejś osoby. Pindar znany jest głównie z utworów sławiących zwycięzców igrzysk panhelleńskich w Olimpii, Koryncie, Delfach, Nemei oraz tych, które zainspirowane były dziełami Safony.

Gdy w 335 p.n.e. Aleksander Macedoński zdobył zbuntowane Teby, zburzył wszystkie domy z wyjątkiem domu Pindara, a wśród nielicznych mieszkańców miasta, którym oszczędzono losu niewolników, byli potomkowie poety.

Dzieła

Zachowana do czasów hellenistycznych spuścizna Pindara została uporządkowana w Bibliotece Aleksandryjskiej przez Arystofanesa z Bizancjum i Arystarcha z Samotraki; podzielono tam ją na siedemnaście ksiąg, według gatunków, zaliczając Pindara do dziewięciu kanonicznych poetów lirycznych:

• cztery księgi epinikiów (pieśni zwycięskich)
• jedną księgę hymnów
• jedną księgę peanów (pieśni pochwalnych) na cześć Apolla
• dwie księgi dytyrambów na cześć Dionizosa
• dwie księgi prosodia
• trzy księgi partènia (pieśni dla chórów dziewczęcych)
• dwie księgi hyporchèmata (pieśni tanecznych)
• jedną księgę enkomia (pieśni pochwalnych)
• jedną księgę trenów – pieśni żałobnych

Z tych tylko cztery księgi epinikiów – pieśni zwycięskich – przetrwały do naszych czasów w całości, przy czym należy zauważyć, iż nie stanowiły one nawet czwartej części spuścizny poety. Zawierały one:

• księga pierwsza – czternaście ód olimpijskich;
• księga druga – dwanaście ód pytyjskich;
• księga trzecia – jedenaście ód nemejskich;
• księga czwarta – osiem ód istmijskich.

Polskie tłumaczenia

Nie istnieje, jak dotychczas, jednolite tłumaczenie wszystkich ód; Pojedyncze przekładali Adam Tadeusz Naruszewicz – odę Ol. I przełożył Adam Mickiewicz, a Stefan Srebrny – trzy olimpijskie (I, II, VI) i jedną pytyjską (I); zob. wydanie z 1981 poniżej.

• [1824] Jan Wiernikowski,NIEKTÓRE CELNIEJSZE ODY PINDARA Z POTRZEBNEMI DO ICH ZROZUMIENIA OBJAŚNIENIAMI, TEXTEM GRECKIM I TŁUMACZENIEM PROZAICZNÉM. WILNO. JÓZEF ZAWADZKI WŁASNYM NAKŁADEM. - (Pythyjska Hijeronowi, Agezydamowi Lokrowi, Asopichowi z Orchomeny, Olimpijska II, Olimpijska Teronowi)

• [1981] Wydanie – tylko częściowe – ód Pindara, w tłum. Alicji Szastyńskiej-Siemion i in. zaprezentowało wydawnictwo Ossolineum^[a].
• [1987] Pindar, Ody zwycięskie - Olimpijskie, pytyjskie, nemejskie, istmijskie, [tłumaczenie i opracowanie] Mieczysław Brożek, Wydawnictwo Literackie,Stron 293.
• [2005] Pindar, Wybór poezji,Niniejsze wydanie jest oparte na publikacji Zakładu Narodowego im. Ossolińskich - Wydawnictwo z roku 1981, seria II Biblioteki Narodowej nr 199, Wydawnictwo Ossolineum/De Agostini, Wrocław, Opracowała Alicja Szastyńska-Siemion, wstęp + bibliografia LXXVII, tekst 169 stron,Format 119x193 mm. [niezmieniony dodruk wydania z 1981?]

Opracowania polskie

• [2002] Stuligrosz Magdalena, Gnoma w twórczości Pindara, Wydawnictwo Naukowe UAM, Wymiary 17.0x24.0cm, stron 192. EAN 9788323211761.

Opracowania obce

• (fr) [1952] Jean Irigoin, Histoire du texte de Pindare, Klincksieck, Paryż.
• (fr) [1956] Jacqueline Duchemin, Pindare poète et prophète, Les Belles Lettres, Paryż.
• (en) [1970] David C. Young, « Pindaric criticism », Pindaros und Bacchylides, Wissenschattliche Buchgesellschaft, Darmstadt.
• (en) [1974] Richard Hamilton, Epinikion: General Form in the Odes of Pindar, De Gruyter, Haga.
• (en) [1982] William Mullen, Pindar and Dance, Princeton
• (en) [2010] Stella P. Revard, Politics, Poetics and the Pindaric Ode 1450-1700, Turnhout, Brepols Publishers, ISBN 978-2-503-52896-0

Uwagi

Linki zewnętrzne

• ody olimpijskie gr.; ang.
• ody pytyjskie gr.; ang.
• ody nemejskie gr.; ang.
• ody istmijskie gr; ang.
• Pindar – dzieła w bibliotece Polona