Pinus devoniana

Pinus devoniana
Ilustracja
Systematyka[1][2][3]
Domenaeukarionty
Królestworośliny
Podkrólestworośliny zielone
Nadgromadarośliny telomowe
Gromadarośliny naczyniowe
Podgromadarośliny nasienne
Nadklasanagonasienne
Klasaiglaste
Rządsosnowce
Rodzinasosnowate
Rodzajsosna
GatunekP. devoniana
Nazwa systematyczna
Pinus devoniana Lindl.
1839
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]
Status iucn3.1 LC pl.svg
Zasięg występowania
Mapa zasięgu

Pinus devoniana Lindl. – gatunek drzewa iglastego z rodziny sosnowatych (Pinaceae). Występuje w Gwatemali i Meksyku.

Morfologia

Pokrój
Drzewo o szerokiej, stożkowatej lub zaokrąglonej koronie. Koronę kształtują długie, rozpostarte lub wzniesione gałęzie pierwszego poziomu z rzadkimi gałęziami kolejnych poziomów.
Pień
Najczęściej pojedynczy, wyprostowany, osiąga do 20–30 m wysokości i 80–100 cm średnicy. Kora czerwonobrązowa do ciemnobrązowej, szorstka, z wiekiem wykształca podłużne płytki rozdzielone głębokimi czarnymi szczelinami.
Liście
Równowąskie igły zebrane w pęczki po 5, o długości (17)25–40(45) cm i szerokości 1,1–1,6 mm. Igły mogą być sztywne i proste lub giętkie i opadające.
Szyszki
Męskie kwiatostany zebrane w klastry blisko końców młodych pędów. Szyszki żeńskie wyrastają na krańcach pędów, w okółkach złożonych z 1–4 szyszek. Niedojrzałe często rosną wzniesione, jednak po zapyleniu odginają się ku nasadzie pędów. Młode szyszki są podłużnie jajowate i purpurowobrązowe. Dojrzałe są podłużnie jajowate ze skośną podstawą, osadzone na krótkich i trwałych szypułkach. Po otwarciu osiągają 15–35 cm długości i 8–15 cm średnicy[5].

  • Liście i kwiatostany męskie

  • Liście i młode szyszki żeńskie

  • Szyszka

Gatunki podobne
Pinus montezumae.

Biologia i ekologia

Pinus devoniana to drzewo wieczniezielone. Igły pozostają na drzewie przez 2–3 lata. Szyszki nasienne dojrzewają w ciągu 2 lat, po czym otwierają się i opadają, pozostawiając na gałązkach po kilka łusek[6].

Pinus devoniana jest głównym gospodarzem rośliny pasożytniczej Arceuthobium aureum subsp. petersonii (Oaxaca, Chiapas), A. durangense (Durango, Sinaloa, Jalisco), A. globosum subsp. grandicaule (południowy Meksyk) i A. oaxacanum[7].

Systematyka i zmienność

Synonimy[6]: Pinus macrophylla Lind. 1839, P. montezumae A. B. Lambert var. macrophylla (Lind.) Parl. in Candolle 1868, P. filifolia Lind. 1839, P. grenvilleae G. Gordon 1847, P. wincesteriana G. Gordon 1847, P. michoacaensis Roezl 1857, P. magnifica Roezl 1857, P. ocampii Roezl 1857, P. zitacuarensis Roezl 1857, P. nee-plus-ultra Roezl 1858, P. zitacuarensis Roezl var. nitida Roezl ex Carriere 1867, P. verschaffeltii Roezl ex Carriere 1867, P. pawlowskiana Roezl ex Carriere 1867, P. michoacana Martínez 1944, P. michoacana Martínez var. cornuta Martínez 1944, P. michoacana Martínez var. quevedoi Martínez 1944, P. michoacana Martínez var. cornuta Martínez f. nayaritana Martínez 1948, P. michoacana Martínez f. procera Martínez 1948, P. michoacana Martínez f. tumida Martínez 1948.

Pozycja gatunku w obrębie rodzaju Pinus[8]:

  • podrodzaj Pinus
    • sekcja Trifoliae
      • podsekcja Ponderosae
        • gatunek P. devoniana

Tworzy mieszańce z Pinus montezumae[6].

Zagrożenia

Międzynarodowa organizacja IUCN umieściła ten gatunek w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych, ale przyznała mu kategorię zagrożenia LC (least concern), uznając go za gatunek najmniejszej troski, o niskim ryzyku wymarcia[4]. Klasyfikację tę utrzymano w kolejnym wydaniu księgi w 2013 roku[9].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Pinales : Pinaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website [online], Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-28] (ang.).
  3. ↑ M.J.M. Christenhusz i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19, 2011, s. 55–70 [dostęp 2021-03-26].
  4. ↑ a b A. Farjon, Pinus devoniana, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] [dostęp 2009-12-08] (ang.).
  5. ↑ A. Farjon, B.T. Styles: Pinus (Pinaceae). Nowy Jork: The New York Botanical Garden, 1997, seria: Flora Neotropica Monograph 75. ISBN 0-89327-411-9.
  6. ↑ a b c Christopher J. Earle: Pinus devoniana (ang.). W: Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2009-12-08].
  7. ↑ F.G. Hawksworth, D. Wiens. Dwarf mistletoes: Biology, pathology and systematics. „Agriculture Handbook”. 709, 1996. Washington, DC: U.S.D.A. Forest Service (ang.). [dostęp 2009-07-28]. 
  8. ↑ Christopher J. Earle: Pinus (ang.). W: Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2009-12-08].
  9. ↑ A. Farjon, Pinus devoniana, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] [dostęp 2013-08-12] (ang.).

Media użyte na tej stronie

Status iucn3.1 LC pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Pinus devoniana range map 1.png
Natural distribution map for Pinus devoniana (syn. Pinus michoacana)
Pinus devoniana - Villa Melzi (Bellagio) - DSC02762.JPG
Detail of Pinus devoniana specimen on the grounds of the Villa Melzi (Bellagio), on Lake Como, Italy.
Pinus devoniana - Villa Melzi (Bellagio) - DSC02763.JPG
Detail of Pinus devoniana specimen on the grounds of the Villa Melzi (Bellagio), on Lake Como, Italy.
Pinus devoniana 03.jpg
Autor: unknown, Licencja: CC BY-SA 2.5 nl
Pinus devoniana forest.jpg
Autor: Christian Frausto Bernal at Flickr, Licencja: CC BY-SA 2.0
Pinus devoniana forest, Venustiano Carranza, Nayarit, Mexico, 21°29'19"N 104°59'37"W, 1580m altitude.