Pinus greggii

Pinus greggii
Ilustracja
Systematyka[1][2][3]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

nagonasienne

Klasa

iglaste

Rząd

sosnowce

Rodzina

sosnowate

Rodzaj

sosna

Gatunek

P. greggii

Nazwa systematyczna
Pinus greggii Engelm. ex Parl.
Prodr. (DC.) 16(2.2): 396. 1868
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]
Status iucn3.1 VU pl.svg
Zasięg
Mapa zasięgu

Pinus greggii Engelm. ex Parl. – gatunek drzewa z rodziny sosnowatych (Pinaceae). Sosna ta jest endemitem meksykańskim i występuje w Meksyku na południowo-wschodnim krańcu Coahuila, południu Nuevo León, południowym wschodzie San Luís Potosí, w Querétaro, Hidalgo oraz na północy Puebla[5][6].

Morfologia

Pień
Odmiana typowa osiąga wysokość 6–15 m, zaś odmiana var. australis dorasta do 9–20 m. Kora na gałęziach i górnej części pnia jest gładka i szara.
Liście
Igły są zebrane po 3 na krótkopędzie, długości 7–10 cm, proste.
Szyszki
Szyszki nasienne długości 6–12 cm, jajowato-stożkowate, skrzywione.
Gatunki podobne
Pinus patula, jednak ma dłuższe, zwisające igły.

Ekologia

Populacje północne (var. greggii) występują na wysokości 1900–2600 m n.p.m. Drzewa te tolerują mrozy i susze. Rzadko występują razem z innymi sosnami, częściej z gatunkami świerka (Abies spp.), dębu (Quercus spp.) i jedlicą (Pseudotsuga flahaulti).

Populacje południowe (var. australis) występują na wysokości 1250–2380 m n.p.m.

Systematyka i zmienność

Gatunek ten opisał George Engelmann w 1868 r., nadając mu nazwę gatunkową greggii na cześć Josiaha Gregga (1806–1850).

Pozycja gatunku w obrębie rodzaju Pinus[7]:

  • podrodzaj Pinus
    • sekcja Trifoliae
      • podsekcja Australes
        • gatunek P. greggii

Wyróżnia się dwie odmiany, o różnym zasięgu:

  • Pinus greggii var. greggii – odmiana typowa, występuje na północy zasięgu (Coahuila, Nuevo Leon),
  • Pinus greggii var. australis Donahue & Lopez – występuje na wschodzie środkowego Meksyku (Puebla, San Luis Potosi, Hidalgo, Queretaro, Veracruz).

Populacje północna i południowa są oddalone od siebie o ok. 360 km. Przyczyna takiej luki w zasięgu nie jest znana. Blisko spokrewniona sosna Pinus patula także występuje na tym obszarze.

Zagrożenia

Międzynarodowa organizacja IUCN umieściła ten gatunek w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych i w 2007 r. przyznała mu kategorię zagrożenia NT (near threatened), uznając go za gatunek o wyższym ryzyku wyginięcia[4]. Odmianie var. australis nadano wówczas kategorię zagrożenia VU (volunerable), uznając za bardziej zagrożoną niż gatunek jako całość. Po ponownej ewaluacji w 2011 r. gatunkowi przyznano kategorię VU, uzasadniając to niewielkim obszarem występowania, fragmentacją zasięgu i postępującym spadkiem liczebności populacji, szczególnie odmiany var. australis[6]. Niezależnie oceniono także stan zagrożenia obydwu odmian, P. greggii var. greggii uznano za bliską zagrożeniu i przyznano kategorię NT, zaś var. australis za zagrożoną i przyznano kategorię EN (endangered)[8][9]. Populacje var. australis są często oddalone od siebie i otoczone przez użytki rolne, przez co wypas zwierząt ogranicza regenerację lasu.

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Pinales : Pinaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website [online], Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-28] (ang.).
  3. M.J.M. Christenhusz i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).
  4. a b A. Farjon, Pinus greggii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] [dostęp 2009-10-13] (ang.).
  5. Christopher J. Earle: Pinus greggii (ang.). W: The Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2009-10-13].
  6. a b A. Farjon, Pinus greggii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] [dostęp 2013-08-19] (ang.).
  7. Christopher J. Earle: Pinus (ang.). W: The Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2009-10-13].
  8. A. Farjon, Pinus greggii var. greggii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] [dostęp 2013-08-19] (ang.).
  9. A. Farjon, Pinus greggii var. australis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] [dostęp 2013-08-19] (ang.).

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Status iucn3.1 VU pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Pinus greggii range map.png
Range map of Pinus greggii
  • Light green: Pinus greggii var. greggii
  • Dark green: Pinus greggii var. australis
Source: Donahue, J. K., & Lopez Upton, J. (1999). A new variety of Pinus greggii (Pinaceae) in Mexico. Sida 18 (4): 1083-1093.
Pinus greggii 01.jpg
Autor: WJV&DB, Licencja: CC BY-SA 2.5 nl
== Opis ==

Pinus greggii in Eastwoodhill Arboretum, Ngatapa, Gisborne, New Zealand in the background left: Pinus patula picture taken by Wilma Verburg, 2009/01/22


nl: Pinus greggii in Eastwoodhill Arboretum, Ngatapa, Gisborne, New Zealand op de achtergrond links: Pinus patula foto van Wilma Verburg, 2009/01/22


Image info

Location/Date
Eastwoodhill Arboretum, Ngatapa, Gisborne, New Zealand, 2009/01/22
Taken with
Panasonic Lumix FX3
Original picture
2112 x 2816 pixels
Photographer
Wilma Verburg
Conditions
Please inform the photographer before using this image outside Wikimedia.

Licencja

w:pl:Licencje Creative Commons
uznanie autorstwana tych samych warunkach
Wolno:
  • dzielić się – kopiować, rozpowszechniać, odtwarzać i wykonywać utwór
  • modyfikować – tworzyć utwory zależne
Na następujących warunkach:
  • uznanie autorstwa – musisz określić autorstwo utworu, podać link do licencji, a także wskazać czy utwór został zmieniony. Możesz to zrobić w każdy rozsądny sposób, o ile nie będzie to sugerować, że licencjodawca popiera Ciebie lub Twoje użycie utworu.
  • na tych samych warunkach – Jeśli zmienia się lub przekształca niniejszy utwór, lub tworzy inny na jego podstawie, można rozpowszechniać powstały w ten sposób nowy utwór tylko na podstawie tej samej lub podobnej licencji.
Flag of the Netherlands.svg