Pinyin tybetański

Tybetański pinyin (chiń. 藏文拼音 Zàngwén Pīnyīn, stąd skrót ZWPY) – oficjalna transkrypcja języka tybetańskiego przy użyciu alfabetu łacińskiego, używana na terenie ChRL. Oparta jest na wymowie lhaskiej. W przeciwieństwie do transliteracji Wyliego oddaje nie sposób zapisu w alfabecie tybetańskim, lecz rzeczywistą wymowę. Nie oddaje jednak tonów języka tybetańskiego.

Spółgłoski nagłosowe

IPATransliteracja WyliegoTybetański pinyin
páp, sp, dp, lpb
pàrb, sb, sbrb
mpàlb, ’bb
pʰáph, ’php
pʰàbp
márm, sm, dm, smrm
màm, mrm
wàw, dbw
tát, rt, lt, st, tw, gt, bt, brt, blt, bst, bldd
ntálthd
tàrd, sd, gd, bd, brd, bsdd
ntàzl, bzl, ld, md, ’dd
tʰáth, mth, ’tht
tʰàd, dwt
nárn, sn, gn, brn, bsn, mnn
nànn
lákl, gl, bl, rl, sl, brl, bsll
làl, lwl
ɬálhlh
tsáts, rts, sts, rtsw, stsw, gts, bts, brts, bstsz
tsàrdz, gdz, brdzz
ntsàmdz, ’dzz
tsʰátsh, tshw, mtsh, ’tshc
tsʰàdzc
sás, sr, sw, gs, bs, bsrs
sàz, zw, gz, bzs
ʈákr, rkr, lkr, skr, tr, pr, lpr, spr, dkr, dpr, bkr, bskr, bsrzh
ʈàrgr, lgr, sgr, dgr, dbr, bsgr, rbr, lbr, sbrzh
ɳʈàmgr, ’gr, ’dr, ’brzh
ʈʰákhr, thr, phr, mkhr, ’khr, ’phrch
ʈʰàgr, dr, br, grwch
ʂáhrsh
ràr, rwr
cáky, rky, lky, sky, dky, bky, brky, bskygy
càrgy, lgy, sgy, dgy, bgy, brgy, bsgygy
ɲcàmgy, ’gygy
cʰákhy, mkhy, ’khyky
cʰàgyky
tɕác, cw, gc, bc, lc, py, lpy, spy, dpyj
tɕàrby, lby, sby, rj, gj, brj, dbyj
ɲtɕàlj, mj, ’j, ’byj
tɕʰách, mch, ’chq
tɕʰàjq
tɕʰáphy, ’phyq
tɕʰàbyq
ɕásh, shw, gsh, bshx
ɕàzh, zhw, gzh, bzhx
ɲárny, sny, gny, brny, bsny, mny, nyw, rmy, smyny
ɲàny, myny
jág.yy
jàyy
kák, rk, lk, sk, kw, dk, bk, brk, bskg
kàrg, lg, sg, dg, bg, brg, bsgg
ŋkàlg, mg, ’gg
kʰákh, khw, mkh, ’khk
kʰàg, gwk
ŋárng, lng, sng, dng, brng, bsng, mngng
ŋàngng
ʔá—, db
ʔà
háh, hwh

Samogłoski i spółgłoski wygłosowe

IPATybetański
pinyin
IPATybetański
pinyin
iiĩin
eêen
ɛai/äɛ̃ain/än
aaãan
uuũun
ooõon
ɔo
yüün
øoi/öø̃oin/ön

Litera -r występująca na końcu sylaby zwykle nie jest wymawiana, lecz wydłuża poprzedzającą samogłoskę.

Litera -n występująca na końcu sylaby zwykle sprawia, że poprzedzającą samogłoskę wymawia się nosowo.

IPATybetański
pinyin
pb
ʔg/—
rr
mm
ŋng

Przykłady

Pismo tybetańskieWylieTybetański pinyinTournadreinne transkrypcje
གཞིས་ཀ་རྩེGzhis-ka-rtseXigazêZhikatseShigatse, Shikatse
བཀྲ་ཤིས་ལྷུན་པོ་Bkra-shis-lhun-poZhaxilhünboTrashilhünpoTashilhunpo, Tashilhümpo, etc.
འབྲས་སྤུང་’Bras-spungZhaibungDräpungDrebung
ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་Chos-kyi Rgyal-mtshanQoigyi GyaicainChökyi GyältshänChoekyi Gyaltsen, Cieki Dalcen (pl.)
ཐུབ་བསྟན་རྒྱ་མཚོ་Thub-bstan Rgya-mtshoTubdain GyacoThuptän GyatshoThubten Gyatso, Thubtan Gyatso, Thupten Gyatso, Tupten Dziaco (pl.)

Bibliografia