Pionier (Ziemie Odzyskane)

Powszechne wśród pionierów było noszenie biało-czerwonych opasek, które umożliwiały szybkie rozróżnienie Polaków od Niemców (ci drudzy zmuszani byli do noszenia opasek białych lub namalowanych swastyk na płaszczach)[1].

Pionier - termin oznaczający osadnika, który zamieszkał na Ziemiach Odzyskanych w pierwszych latach powojennych[2][1][3]. Dzięki swojej pracy pionierzy przyczynili się w znacznej mierze do usunięcia szkód wojennych (odgruzowywanie miast), przywrócenia infrastruktury technicznej i społecznej Ziem Odzyskanych do użytku[3] oraz polonizacji zastanej przestrzeni[4]. Pionierami nazywano również grupy posyłane za zgodą PPR na nowe tereny w celu zbudowania tam polskich struktur administracyjnych oraz zorganizowania lokalnych jednostek sił bezpieczeństwa, niezbędnych do obrony ludności cywilnej przed szabrownikami, maruderami czy Werwolfem[2].

Historia pionierów wykorzystywana była w powojennej polityce historycznej do kreowania nowej tożsamości mieszkańców Ziem Odzyskanych[5]. Tworzone były analogie między polskimi i amerykańskimi pionierami, którzy tak samo wyruszać mieli na niebezpieczne, nieznane oraz ogromne zachodnie terytoria w celu zdobycia ich i podporządkowania sobie, nieraz przy użyciu siły (z powodu tych porównań w potocznym obiegu funkcjonowała nazwa Polski Dziki Zachód)[6].

Struktura ludnościowa pionierów

PochodzenieSzacunkowa liczba
Centralna Polska2,5 mln
Kresy Wschodnie1,3 mln
Europa zachodnia i południowa240 tys.
Ukraińcy, Łemkowie i inni przesiedleni w ramach akcji „Wisła”150 tys.[3]

Kinematografia

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b Deutsche Welle, Oswajanie „dzikiego zachodu”. Polacy i Ziemie Odzyskane | DW | 14.08.2021, DW.COM [dostęp 2022-12-04] [zarchiwizowane z adresu 2022-12-05] (pol.).
  2. ↑ a b „Nim wstanie dzień”: z Trzebnicy w stronę Hirschbergu, histmag.org [dostęp 2022-12-04] [zarchiwizowane z adresu 2022-12-05].
  3. ↑ a b c Ziemie Odzyskane – historia sukcesu, Przegląd, 21 maja 2018 [dostęp 2022-12-04] [zarchiwizowane z adresu 2022-12-05] (pol.).
  4. ↑ Monika Jania-Szczechowiak, Dom zły? Obraz domu na „Ziemiach Odzyskanych”, [w:] Emilia Kledzik, Maciej Michalski, Małgorzata Praczyk (red.), „Ziemie Odzyskane”. W poszukiwaniu nowych narracji, Instytut Historii UAM, 2018, ISBN 978-83-65663-85-6.
  5. ↑ Kamila Gieba, Początek i powrót. Strategie tworzenia tożsamości protetycznej w literaturze tzw. Ziem Odzyskanych, [w:] Emilia Kledzik, Maciej Michalski, Małgorzata Praczyk (red.), „Ziemie Odzyskane”. W poszukiwaniu nowych narracji, Instytut Historii UAM, 2018, ISBN 978-83-65663-85-6.
  6. ↑ Ksymena Filipowicz-Tokarska, Strategie narracyjne w kobiecej prozie osadniczej i postosadniczej (na przykładzie powieści Ireny Dowgielewicz, Marii Sidorskiej-Ryczkowskiej i Ingi Iwasiów), [w:] Emilia Kledzik, Maciej Michalski, Małgorzata Praczyk (red.), „Ziemie Odzyskane”. W poszukiwaniu nowych narracji, Instytut Historii UAM, 2018, ISBN 978-83-65663-85-6.

Media użyte na tej stronie

Obchody 77. rocznicy powstania Armii Krajowej Szare Szeregi - zbliżenie na opaskę.jpg
Autor: Kancelaria Sejmu / Łukasz Błasikiewicz, Licencja: CC BY 2.0
Biało-czerwona opaska naramienna