Piotr Cywiński (historyk)

Piotr Cywiński

Data i miejsce urodzenia	16 kwietnia 1972 Warszawa
Dyrektor Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu
Okres	od 1 września 2006
Poprzednik	Jerzy Wróblewski
Prezes Fundacji Auschwitz-Birkenau
Okres	od 2009
Prezes Klubu Inteligencji Katolickiej w Warszawie
Okres	od 2000 do 2010
Poprzednik	Paweł Broszkowski
Następca	Joanna Święcicka
Odznaczenia

Piotr Mateusz Andrzej Cywiński (ur. 16 kwietnia 1972 w Warszawie) – polski historyk mediewista, działacz społeczny, od 2006 dyrektor Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau, współtwórca i prezes Fundacji Auschwitz-Birkenau. W latach 2000–2010 prezes Klubu Inteligencji Katolickiej w Warszawie, w latach 2005–2007 wiceprezes Stowarzyszenia Wikimedia Polska.

Życiorys

Syn Bohdana Cywińskiego i Marii-Małgorzaty, córki Zbigniewa Łoskota. W latach 1982–1993 mieszkał w Szwajcarii i we Francji wskutek emigracji politycznej ojca.

Historyk mediewista, absolwent Uniwersytetu Humanistycznego w Strasburgu (1993) i Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (1995). Doktoryzował się w Instytucie Historii PAN (2002)^[1].

W latach 1996–2000 był wiceprezesem, a w latach 2000–2010 prezesem Klubu Inteligencji Katolickiej w Warszawie. W 2002 współtworzył Forum Świętego Wojciecha, organizujące międzynarodowe Zjazdy Gnieźnieńskie^[2], przewodniczył Forum do stycznia 2009. W latach 2004–2008 był prezesem na Europę światowej federacji intelektualistów katolickich Pax Romana. Ekumenista, od maja 2002 członek Zespołu Episkopatu Polski do rozmów z Kościołem greckokatolickim na Ukrainie. Uczestnik także dialogu polsko-żydowskiego, chrześcijańsko-żydowskiego oraz rozmów między kulturami pogranicza.

W latach 2000–2002 w ramach Instytutu Adama Mickiewicza współkierował Festiwalem „Europalia 2001 Polska”, następnie stworzył serwis internetowy Diapozytyw.pl^[3], w którym dostępne były informacje o historii i kulturze żydowskiej w Polsce. W okresie 2001–2004 członek Rady Konsultacyjnej Organizacji Pozarządowych przy Polskiej Radzie Integracji Europejskiej.

Piotr Cywiński przemawiający podczas 75. rocznicy wyzwolenia Auschwitz (2020)

Od 2000 członek, a w latach 2000–2006 sekretarz Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej. Od 1 września 2006 dyrektor Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau. Współtwórca Międzynarodowego Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście i wiceprezes Rady tego Centrum. W 2009 współtwórca - i od tamtego czasu prezes - Fundacji Auschwitz-Birkenau. Współtwórca także – i przewodniczący Rady – Instytutu Auschwitz-Birkenau (od 2018), główny ekspert Centrum Badań nad Ekonomiką Miejsc Pamięci (od 2018) na Uniwersytecie SWPS^[4]. Współtwórca i prezes Towarzystwa Zarządzania Miejscami Pamięci (od 2019)^[5]. W grudniu 2020 został zastępcą redaktora naczelnego czasopisma naukowego „Journal of Leadership and Management”^[6].

W latach 2009–2018 był członkiem Rady do Spraw Muzeów przy Ministrze Kultury (kadencja IV, V i VI) a w latach 2021-2024 (kadencja VIII) wiceprzewodniczącym Rady^[7]. W latach 2010–2016 był członkiem Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa^[8]. Ponadto był wiceprzewodniczącym Rady Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi, członkiem pierwszej kadencji Rady, a następnie (od 2012 do stycznia 2017) członkiem Rady Powierniczej budowanego wówczas Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. W latach 2017-2021 pełnił funkcję przewodniczącego Rady Programowej Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela Ringelbluma w Warszawie, a od 2021 przewodniczy Radzie tworzonego aktualnie Muzeum Plaszow^[9].

Członek Rady Fundacji na rzecz Maximilian-Kolbe-Werk, założonej przez Konferencję Episkopatu Niemiec. Od 2011 członek zarządu Stowarzyszenia Miejsce Pamięci Maison d’Izieu we Francji. Od 2015 roku członek moskiewskiego Stowarzyszenia Memoriał^[10][11].

W 2008 był ambasadorem Europejskiego Roku Dialogu Międzykulturowego. W wyborach w 2004 kandydował do Parlamentu Europejskiego z ramienia Unii Wolności.

Od 2014 członek Komitetu Obywatelskiego Solidarności z Ukrainą (KOSzU).

W latach 2005–2007 był wiceprezesem Stowarzyszenia Wikimedia Polska, a w latach 2007–2012 członkiem Komisji Rewizyjnej tego stowarzyszenia.

Wybrane publikacje

Autor

• Epitafium... i inne spisane niepokoje, Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, Oświęcim 2012, ISBN 978-83-7704-042-3.
• Początki Auschwitz w pamięci pierwszego transportu polskich więźniów politycznych, Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, Oświęcim 2015, ISBN 978-83-7704-091-1.
• Zagłada w pamięci więźniów Sonderkommando, Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, Oświęcim 2015, ISBN 978-83-7704-113-0.
• Marsz śmierci w pamięci ewakuowanych więźniów Auschwitz, Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, Oświęcim 2016, ISBN 978-83-7704-131-4.
• Sny obozowe w pamięci ocalałych z Auschwitz, Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, Oświęcim 2016, ISBN 978-83-7704-132-1.
• Rampa w pamięci Żydów deportowanych do Auschwitz, Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, Oświęcim 2016, ISBN 978-83-7704-179-6.
• Auschwitz. Monografia Człowieka, Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, Oświęcim 2021, ISBN 978-83-7704-354-7.

Współautor

• Kościół wobec integracji europejskiej [współautor], red. Jan Grosfeld, Warszawa 1997, ISBN 83-85737-27-8.
• L’Église en Pologne après 1989 face aux nouveaux défis de la démocratie avec Marcin Przeciszewski, Volume 48 de Cahier / le Rayonnement culturel polonais, in Communio: revue catholique internationale, 179, Vol. XXX, 2005
• Mój Auschwitz [współautor rozmowy z Wł. Bartoszewskim], Znak, Kraków 2010, ISBN 978-83-240-1415-6.
• Le futur d’Auschwitz. Actes de la journee d’etude du 11 mai 2010, IRICE (Sorbone, Paris IV, CNRS et al.), cahier 7: Paris 2011, ISSN 1967-2713.
• Auschwitz od A do Z. Ilustrowana historia obozu, Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, Oświęcim 2013, ISBN 978-83-7704-060-7.
• Auschwitz Legacies, Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, Oświęcim 2015, ISBN 978-83-7704-089-8.
• La Shoah. Au coeur de l'anéantissement, red. Olivier Lalieu, Paris 2021, ISBN 979-10-210-4736-5
• International Leadership and Management. Emerging, Contemporary, and Unorthodox Perspectives, SWPS University, Warszawa 2022, ISBN 978-83-6244-383-3.

Autor przedmowy lub koncepcji

• Guide historique d’Auschwitz [przedmowa], Jean-Francois Forges, Pierre-Jerome Biscarat, Autrement, Paris 2011, ISBN 978-2-7467-1484-7.
• Auschwitz-Birkenau. Miejsce, na którym stoisz [autor koncepcji i wprowadzenie], Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, Oświęcim 2012, ISBN 978-83-7704-035-5.

• Honey, cake & latkes. Recipies from the old world by the Auschwitz-Birkenau Survivors, New York 2022 ISBN 978-1595911230.

• Anna Dobrowolska, Byłem fotografem w Auschwitz. Prawdziwa historia Wilhelma Brassego, Kraków 2022 ISBN 978-83-240-6413-7.

Odznaczenia i nagrody

Polskie

W 2006 został odznaczony przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego Złotym Krzyżem Zasługi^[12]. 15 kwietnia 2008 został również przez niego odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski^[13], a 20 stycznia 2010 Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski^[14]. W 2012 otrzymał przyznawaną przez ministra spraw zagranicznych Odznakę Honorową „Bene Merito”^[15], a w 2014 – przyznawaną przez ministra sprawiedliwości złotą odznakę „Za zasługi w pracy penitencjarnej”^[16], a także – przyznawaną przez Rzecznika Praw Obywatelskich – odznakę honorową „Za Zasługi dla Ochrony Praw Człowieka”^[17]. W 2015 roku otrzymał przyznawany przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”^[18].

Był nominowany do nagrody Totus (edycja 2008) w kategorii „Osiągnięcia w dziedzinie kultury chrześcijańskiej”^[19]. Za książkę "Auschwitz. Monografia Człowieka" był w 2022 roku nominowany do nagrody im. J. Długosza^[20] oraz do nagrody historycznej im. K. Moczarskiego^[21] a został nagrodzony w pierwszej edycji konkursu Muzealnej Książki Roku, w kategorii książek naukowych^[22].

Zagraniczne

W 2012 otrzymał Krzyż Kawalerski belgijskiego Orderu Korony^[23], w 2013 – Krzyż Kawalerski monakijskiego Orderu Świętego Karola^[24][25], a w 2014 Krzyż Oficerski greckiego Orderu Feniksa^[26]. W 2015 otrzymał Krzyż Kawalerski francuskiego Orderu Palm Akademickich^[27]. W 2019 otrzymał insygnia Kawalera Legii Honorowej^[28][29]. W 2020 papieski Krzyż Pro Ecclesia et Pontifice^[30], insygnia komandorskie portugalskiego odznaczenia prywatnego Orderu Świętego Sebastiana^[31] oraz w dniu pięćdziesiątej rocznicy uklęknięcia kanclerza Willy’ego Brandta przed Pomnikiem Bohaterów Getta – Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec^[32]. W roku 2022 został odznaczony Wielkim Krzyżem Odznaki honorowej za Zasługi dla Republiki Austriackiej^[33]. W grudniu 2022 roku został odznaczony insygniami oficerskimi francuskiego Orderu Sztuki i Literatury^[34].

1 sierpnia 2019, w przededniu 75. rocznicy likwidacji Zigeunerlager w Birkenau, otrzymał przyznawaną przez niemieckich Sinti i Romów Europejską Nagrodę Praw Obywatelskich^[35]. W październiku 2021 roku odebrał we Włoszech Premio Cherasco Storia za upowszechnianie historii^[36]. W lipcu 2022 roku, w Departamencie Stanu w Waszyngtonie otrzymał National Leadership Award, przyznaną przez Muzeum Holokaustu w Waszyngtonie (USHMM)^[37].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Piotr Cywiński – strona prywatna. cwi.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-03)].
• Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau: Dyrektor muzeum – strona oficjalna
• 2008, Europejski Rok Dialogu Międzykulturowego: ambasadorzy krajowi – strona oficjalna. interculturaldialogue2008.eu. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-07-29)].