Piotr Fronczewski

Piotr Fronczewski

Data i miejsce urodzenia	8 czerwca 1946 Łódź
Zawód	aktor, pedagog, reżyser teatralny, piosenkarz, lektor
Współmałżonek	Ewa Fronczewska
Lata aktywności	od 1958
Zespół artystyczny
Teatr Narodowy w Warszawie (1968–1969) Teatr Współczesny w Warszawie (1969–1973) Teatr Dramatyczny w Warszawie (1973–1983) Teatr Studio w Warszawie (1984–1987) Teatr Ateneum im. Stefana Jaracza w Warszawie (1991-2016) Teatr 6. piętro (2011-2013)
Odznaczenia

Piotr Fronczewski

Pseudonim	Franek Kimono, Crazy Zdzich, Pan Kimono
Miejsce urodzenia	Łódź
Typ głosu	baryton
Gatunki	piosenka satyryczna, piosenka aktorska, disco, ballada, hip-hop
Wydawnictwo	Arston, Polskie Nagrania Muza, Alcom, Columbia Records, Sony Music Entertainment, Sony BMG Music Entertainment, Vega, Polmark, Polton, Savitor, Brawo, Polskie Radio/Pomaton EMI
Powiązania	Jan Pietrzak, TPWC
Współpracownicy
Andrzej Korzyński

Piotr Fronczewski (ur. 8 czerwca 1946 w Łodzi) – polski aktor teatralny, filmowy i dubbingowy, piosenkarz, satyryk, reżyser teatralny oraz pedagog.

Ma w swoim dorobku artystycznym blisko 120 ról filmowych w serialach telewizyjnych i filmach fabularnych. Grał rozmaite role filmowe, poczynając od roli ojca (Tygrysy Europy, Rodzina zastępcza), Fryderyka (Miłość ci wszystko wybaczy i Lata dwudzieste... lata trzydzieste... ) czarodzieja (Akademia pana Kleksa, Podróże Pana Kleksa, Pan Kleks w kosmosie i Tryumf pana Kleksa), lekarza (Cesarskie cięcie i Dzień świra), a kończąc na rolach gangsterskich (Zabij mnie glino i Ostatnia misja). Obdarzony charakterystycznym głosem występował w słuchowiskach radiowych (np. W Jezioranach, Rodzina Poszepszyńskich). Użyczał głosu bohaterom gier komputerowych (m.in. Wrota Baldura) oraz filmów animowanych (m.in. Diego z Epoki lodowcowej). Ma także na swoim koncie dużo ról pierwszo i drugoplanowych w filmach Piotruś Pan, Lemony Snicket: Seria niefortunnych zdarzeń, Królewna Śnieżka i siedmiu krasnoludków, Opowieść wigilijna, Gnomeo i Julia, Auta 2 i Księga dżungli.

Absolwent, reżyser i profesor nauk teatralnych PWST w Warszawie. Uznawany za jednego z najwybitniejszych i najwszechstronniejszych aktorów w historii polskiej kinematografii^[1][2][3]. Przez Gustawa Holoubka, Tadeusza Łomnickiego i Zbigniewa Zapasiewicza został w 1990 uznany za jednego z trzech największych polskich aktorów dramatycznych po 1965 (obok Wojciecha Pszoniaka i Andrzeja Seweryna)^[4]. Laureat ponad 20 nagród filmowych^[5]. W rankingu czytelników tygodnika „Polityka” zajął 15. miejsce na liście najwybitniejszych polskich aktorów^[6].

Życiorys

Syn Władysława (1900–1969) i Bogny z domu Duszyńskiej (1912–2016)^[7]. Jego ojciec pochodził z rodziny żydowskiej, był synem Izraela i Natalii Finkelsztejnów, przed II wojną światową przyjął chrzest i zmienił nazwisko na Fronczewski^[8]. Po wojnie był organizatorem widowni w Teatrze Syrena^[9].

Urodził się w Łodzi, gdzie spędził kilka pierwszych lat życia, a następnie przeprowadził się z rodziną do Komorowa, a później do Warszawy^[10]. Jako dziecko zafascynował się teatrem^[10]. W latach 50. występował w spektaklach Teatru Telewizji Żołnierz królowej Madagaskaru, Szymon Chrząszcz znieważa sakrament małżeństwa, One dwie i on jeden, Koniec świata o godzinie ósmej i Pół godziny na stacji^[11], a także grał w spektaklach Teatru Syrena Pan Vincenzo jest moim ojcem u boku Adolfa Dymszy^[12] i Madame Sans-Gêne^[11]. Na wielkim ekranie debiutował jako 12-latek rolą Bogusia, syna listonosza w filmie Stanisława Różewicza Wolne miasto (1958)^[13]. Na początku lat 60. występował w roli Bolka Jabłońskiego w słuchowisku W Jezioranach^[14]. Niedługo później, z powodu złych ocen w szkole, zaniechał działalności aktorskiej, by skupić się na nauce – uczęszczał do Liceum Ogólnokształcącego pw. św. Augustyna w Warszawie^[14], a w dziewiątej klasie przeniósł się do XXXIV LO im. Karola Świerczewskiego^[15]. W 1964 rozpoczął naukę w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie^[16].

Po ukończeniu studiów z wyróżnieniem w 1968^[17] zaczął grać w warszawskim Teatrze Narodowym, z którego po roku odszedł^[18], by rozpocząć pracę w Teatrze Współczesnym^[19]. W 1973 przeszedł do kierowanego przez Gustawa Holoubka Teatru Dramatycznego^[20], w którym występował przez kolejne dziesięć lat^[21] – grał m.in. Henryka w Ślubie, księcia Filipa w Iwonie, księżniczce Burgundy, hrabiego Szarmę w Operetce, Błazna w Król Lear czy tytułowych bohaterów w Bartleby, Hamlecie i Kaliguli^[22]. W tym czasie występował również w kabaretach, m.in. w Kabarecie Pod Egidą Jana Pietrzaka i Kabarecie Olgi Lipińskiej^[23][24].

W latach 70. wraz z Janem Pietrzakiem i Krystyną Jandą był inwigilowany przez SB w ramach akcji wymierzonej przeciwko twórcom Kabaretu Pod Egidą – oferowano wyjazdy zagraniczne w zamian za podpisanie tzw. lojalki, której jednak nigdy nie podpisał^[25]. Powodem zainteresowania służb specjalnych był również fakt, że Piotr Fronczewski w 1977 podpisał apel Komitetu Obrony Robotników w obronie robotników Radomia i Ursusa uczestniczących w protestach czerwcowych^[26]. 26 stycznia 1977 Służba Bezpieczeństwa rozpoczęła rozpracowanie Fronczewskiego w ramach Sprawy Operacyjnego Rozpracowania o kryptonimie "As". Do jego inwigilacji wykorzystano licznych tajnych współpracowników, podsłuch telefoniczny i kontrolę korespondencji^[27]. Po wprowadzeniu stanu wojennego wraz z innymi artystami przyłączył się do bojkotu państwowych mediów, co też odnotowano w zebranej dokumentacji^[28]. SB próbowała pozyskać go do współpracy w charakterze tajnego współpracownika stosując wobec niego szantaż przy wykorzystaniu faktu prowadzenia samochodu pod wpływem alkoholu^[29]. Piotr Fronczewski nie zgodził się na współpracę, a ponadto treść prowadzonych z nim rozmów ujawnił znajomym. Służba Bezpieczeństwa podjęła bezskuteczne próby skompromitowania aktora w środowisku artystycznym, ostatecznie zakończyła prowadzenie sprawy 26 listopada 1986 i zebrane materiały zostały złożone do archiwum MSW^[30]. Obecnie znajdują się w Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej pod sygnaturą AIPN 01322/775^[31].

W 1983 wykreował postać muzyczną o pseudonimie Franek Kimono, która miała być parodią muzyki disco^[32]. Pod tym pseudonimem wydał cztery żartobliwe albumy: Franek Kimono, Franek Kimono i goła prywatka, Drugie wejście smoka i Toczy się życie (powrót mistrza), a także wylansował m.in. przebój „King Bruce Lee karate mistrz”. Nagrał też utwór „W aucie”, wydany w grudniu 2007 na albumie zespołu TPWC pt. Teraz pieniądz w cenie. Jest także wykonawcą piosenki aktorskiej. Znany z wykonań przedwojennych szlagierów oraz piosenek do tekstów Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego i Macieja Zembatego.

W latach 1984–1987 występował w Teatrze Studio. Od 1991 jest aktorem Teatru Ateneum^[33].

W 1992 roku brał udział w castingu do głównej roli w filmie Lista Schindlera. Jak wspominał doszło nawet do krótkiej rozmowy ze Stevenem Spielbergiem w czasie wizyty amerykańskiego reżysera w Krakowie. Ostatecznie w postać wcielił się Liam Neeson a Fronczewskiemu zaproponowana została epizodyczna rola. Aktor jednak odmówił^[34].

Współprowadził z Piotrem Metzem program Koniec Wieku w RMF FM, poza tym na antenie rozgłośni czytał Harry’ego Pottera, a w Programie Trzecim Polskiego Radia – książki Z głowy i Good Night Dżerzi Janusza Głowackiego^[35]. W wakacje 2004 w audycji Sekret na lato w RMF FM emitowano fragmenty książki Kod Leonarda da Vinci Dana Browna, czytanej przez Fronczewskiego^[36]. W roku 1995 ukazała się nakładem Wydawnictwa Baran i Suszczyński książka Piotr Fronczewski opisany pod redakcją Dariusza Domańskiego.

2 listopada 2015 nakładem wydawnictwa Znak ukazała się książka Ja, Fronczewski – obszerny wywiad-rzeka przeprowadzony z aktorem przez Marcina Mastalerza, poruszający najważniejsze wątki biografii osobistej i zawodowej Fronczewskiego. W 2016 premierę miało słuchowisko „Biblia Audio Superprodukcja”, które współtworzył jako narrator w Ewangelii według św. Marka^[37].

Życie prywatne

Od 1974 żonaty z Ewą^[38], mają dwie córki: Katarzynę^[39] i Magdalenę^[40].

Filmografia

Filmy

Seriale

Role dubbingowane

Filmy

Seriale

• 1959–1961: Rocky i Łoś Superktoś –
  • Narrator,
  • Kapitan Peter Peachfuzz
• 1973: Wielka miłość Balzaka – Honore de Balzac
• 1984–2020: Tomek i przyjaciele –
  • narrator,
  • Tobiasz Szyneczka (odc. 3)
• 1986: Piotr Wielki – Piotr I
• 1986-1987: Historie biblijne – Jozue (odc. 5)
• 1991: Sandokan – narrator
• 2018–2019: Wiking Tappi – Tappi

Gry komputerowe

Oprawa muzyczna

Jako aktor śpiewający był wykonawcą wielu utworów w filmach i serialach^[5].

Teatr

Piotr Fronczewski (2003)

Książki mówione

Piotr Fronczewski w 2018 roku

Dyskografia

Albumy

Single

Piotr Fronczewski z charakterystycznym noszonym przez niego sygnetem (2007)

Inne notowane utwory

Nagrody i wyróżnienia

• Nagroda Polskiego Radia Wielki Splendor – 2013^[59]
• Nagroda im. Tadeusza Żeleńskiego-Boya za rolę w wyreżyserowanym przez siebie przedstawieniu Ja, Feuerbach – nagrodę przyznał zarząd polskiej sekcji Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Teatralnych.
• Festiwal „Dwa Teatry”: Nagroda aktorska za rolę męską w kategorii spektakli Teatru Telewizji – za spektakl Skarpetki opus 124 w reżyserii Macieja Englerta – 2012. Spektakl był transmitowany na żywo.
• Nagroda Festiwalu „Dwa Teatry – Sopot 2012” za wybitne kreacje aktorskie w Teatrze Telewizji. Nagroda za spektakl na żywo Skarpetki opus 124 wspólnie razem z Wojciechem Pszoniakiem.
• Wielka Nagroda Festiwalu „Dwa Teatry – Sopot 2009” za wybitne kreacje aktorskie w Teatrze Polskiego Radia i Telewizji
• „Wiktor” w kategorii: Najpopularniejszy aktor telewizyjny – 2009
• Festiwal „Dwa Teatry”: Nagroda aktorska za rolę męską w kategorii spektakli Teatru Telewizji – za rolę Jürgena Stroopa w spektaklu Rozmowy z katem w reżyserii Macieja Englerta – 2007
• Nagroda im. Cypriana Kamila Norwida w kategorii: „Teatr” – 2007
• „Feliks Warszawski” za najlepszą rolę męską za role: Edypa w Królu Edypie, Fredericka we Fredericku, czyli Bulwarze Zbrodni w Teatrze Ateneum – 2004
• Festiwal „Dwa Teatry”: Nagroda aktorska za rolę męską w kategorii spektakli Teatru Telewizji – za rolę Syna w spektaklu Podróż w reżyserii Piotra Mikuckiego – 2001
• Podczas V Festiwalu Gwiazd w Międzyzdrojach odcisnął dłoń na Promenadzie Gwiazd – 2000
• Superwiktor'96 za dorobek artystyczny – 1997
• Złoty Mikrofon – 1988
• „Wiktor” – nagroda telewidzów dla najpopularniejszej postaci TVP (za rok 1987) – 1988
• „Wiktor” dla osobowości telewizyjnej – 1986
• „Złota Kaczka” w kategorii: najlepszy polski aktor; za rok 1985
• Tytuł „Gwiazdy Filmowego Sezonu” przyznany na XV LLF w Łagowie – 1985
• Nagroda I stopnia Przewodniczącego Komitetu do spraw Radia i Telewizji za twórczość i działalność radiową i telewizyjną; za wybitne kreacje aktorskie w Teatrze Polskiego Radia i Teatrze Telewizji – 1984
• Nagroda Zespołowa I stopnia Przewodniczącego Komitetu ds. Radia i Telewizji za osiągnięcia aktorskie, a w szczególności za przybliżenie postaci historycznych w serialu Królowa Bona – 1982
• Kalisz – XXi KST – w konkursie teatrów TV za role w Weselu i Kordianie – 1981
• Wrocław – XXI FPSW – za rolę hrabiego Szarma w Operetce Gombrowicza – 1980
• Olsztyn – FTTV – nagroda honorowa dziennikarzy za perfekcyjne aktorstwo w interpretacji wiersza „Lokomotywa” J. Tuwima – 1980
• Srebrny Gwóźdź Sezonu w plebiscycie „Kuriera Polskiego” – 1980
• Nagroda Przewodniczącego Komitetu ds. Radia i Telewizji za wybitne kreacje aktorskie w programach RiTV – 1979
• „Złote Grono” na XI LLF w Łagowie dla najpopularniejszego aktora sezonu – 1979
• Nagroda Prezesa Rady Ministrów II stopnia za kreacje aktorskie – 1979
• Olsztyn – FTTV – za rolę w spektaklu TV Parady – 1979

Odznaczenia

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski – 2015^[60][61]
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski – 2003^[62][63]
• Złoty Krzyż Zasługi
• Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” – 2007^[64]
• Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” – 2013^[65]
• Order Uśmiechu – 2015

Przypisy

Bibliografia

• Piotr Fronczewski próba portretu, Dariusz Domański, Klub Inteligencji Katolickiej, 1991.
• Piotr Fronczewski opisany, Dariusz Domański, Wydawnictwo Baran i Suszczyński,1995.
• Piotr Fronczewski, Marcin Mastalerz: Ja, Fronczewski. Wydawnictwo Znak, 2015. ISBN 978-83-240-2632-6.
• Filip Gańczak: Filmowcy w matni bezpieki. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2011. ISBN 978-83-7648-714-4. OCLC 879643901.

Linki zewnętrzne

• Piotr Fronczewski w bazie IMDb (ang.)
• Piotr Fronczewski w bazie Filmweb
• Piotr Fronczewski w bazie filmpolski.pl
• Piotr Fronczewski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [online] [dostęp 2021-04-09] .
• Piotr Fronczewski – Biblioteka Polskiej Piosenki
• Piotr Fronczewski na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
• Piotr Fronczewski w bazie Akademii Polskiego Filmu