Piotr Gorodiszcz

Piotr Gorodiszcz (ur. 12 lipca 1884 w Rochaczewie, zm. 31 grudnia 1941 w Wilnie[1]) – duchowny protestancki, związany m.in. z Kościołem Anglikańskim w Polsce, w okresie międzywojennym superintendent Misji Barbikańskiej nawracającej Żydów na chrześcijaństwo.

Życiorys

Pochodził z ochrzczonej rodziny żydowskiej, był synem Maurycego i Eugenii ze Szmitów (Schmidt)[2], sam był ochrzczony po urodzeniu w 1885 w kościele luterańskim w Mohylewie[1]. W latach 1913–1915 był wikariuszem parafii ewangelicko-augsburskiej w Grodnie u boku ks. Adolfa Plamscha[2]. W 1916 w Mińsku nawiązał współpracę z ks. Michałem Jastrzębskim z Jednoty Wileńskiej Kościoła Ewangelicko-Reformowanego[2]. Od 1921 roku działał w Równem jako misjonarz anglikański[3]. W 1923 był członkiem delegacji Związku Ewangelicznych Chrześcijan w rozmowach zjednoczeniowych ze Związkiem Słowiańskich Baptystów i został wybrany do zarządu nowo utworzonego Związku Ewangelicznych Chrześcijan i Baptystów w Polsce[4].

W 1924 osiadł w Białymstoku. Zakupił na potrzeby Misji Barbikańskiej nieruchomość przy ulicy Św. Rocha 25, na której wzniósł świątynię, drukarnię, dom katechumentów z biblioteką i czytelnią oraz ambulatorium[3]. Latami bezskutecznie starał się na zalegalizowanie obrządku anglikańskiego w II Rzeczypospolitej. Gdy to się nie udało ropoczął rozmowy z kościołem ewangelicko-reformowanym w Warszawie i konsystorzem w Wilnie. W 1934 w związku z wejściem Misji Barbikańskiej w skład kalwińskiej Jednoty wileńskiej został proboszczem parafii tego wyznania w Białymstoku, przy czym była to parafia ewangelicko-reformowana obrządku anglikańskiego, choć skupiała także ewangelików reformowanych nie będących konwertytami[3][1]. Jednocześnie został superintendentem senioratu (dystryktu) białostockiego, w skład którego wchodziły parafie anglikańskie Jednoty. Podlegały mu parafie w Brześciu, Równem, Lublinie i Grodnie (do 1937)[5].

W 1935 roku założył Towarzystwo „Samarytanin”; pełnił w nim funkcję prezesa[3]. Od 1937 został redaktorem i wydawcą pisma misyjnego „Dwa Światy”[3].

Jego losy podczas II wojny światowej są niejasne. Podobno w chwili wybuchu wojny był za granicą w Wielkiej Brytanii[6]. Jeśli tak, to musiał powrócić na Litwę, być może by spróbować wydostać rodzinę z Białegostoku. Zmarł w Wilnie 31 grudnia 1941 roku i został pochowany przez pastora Kazimierza Ostachiewicza na cmentarzu ewangelickiem w Wilnie[1].

Odznaczenia

Życie prywatne

W 1907 ożenił się z Heleną Kahn (zm. 1939), z którego to związku tego urodzili się: Eugenia (ur. 1907) żonę Maurucego Syroty lekarza misyjnego, Maria (ur. ok. 1910), Elza (ur. ok. 1913) farmaceutkę, Emma (ur. 1916), niepełnosprawna intelektualnie, Jerzy (ur. 1918)[3][1][6]. Według niektórych źródeł w KL Auschwitz zamordowano jego córkę Eugenię i Emmę, a w Związku Radzieckim zginął jego syn Jerzy. Córki Maria i Eliza osiadły w Rodezji[6].

Wybrane publikacje

  • Misja Barbikańska. Krótki zarys historii i zadań Misji Barbikańskiej krzewienia chrześcijaństwa wśród izraelitów, Białystok 1926.
  • Błogosławieństwo głodu, Białystok 1931.
  • Żydowskie żądania i ich uzasadnienie, Białystok 1931.

Przypisy

  1. ↑ a b c d e Ewa Cherner, Słownik biograficzny duchownych ewangelicko-refromowanych. Jednota Litewska i Wileńska 1815–1939, Warszawa 2017, s. 119.
  2. ↑ a b c Tomasz Wiśniewski, Nawracanie Żydów na ziemiach polskich. Misja Barbikańska w Białymstoku, Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy Michał Koliński, 2013, s. 220, ISBN 978-83-7729-190-0, OCLC 857936657.
  3. ↑ a b c d e f Tomasz Wiśniewski, Nawracanie Żydów na ziemiach polskich. Misja Barbikańska w Białymstoku, Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy Michał Koliński, 2013, s. 222, ISBN 978-83-7729-190-0, OCLC 857936657.
  4. ↑ Tomasz Wiśniewski, Nawracanie Żydów na ziemiach polskich. Misja Barbikańska w Białymstoku, Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy Michał Koliński, 2013, s. 105–106, ISBN 978-83-7729-190-0, OCLC 857936657.
  5. ↑ E. Alabrudzińska, Kościoły ewangelickie na kresach wschodnich II Rzeczypospolitej, Toruń 1999, s. 194.
  6. ↑ a b c https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/10007/1/G_Dawidowicz_Piotr_Gorodiszcz.pdf.
  7. ↑ a b c Czy wiesz kto to jest?. Stanisław Łoza (red.). Wyd. II popr. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 218.

Literatura

Ewa Cherner, Słownik biograficzny duchownych ewangelicko-reformowanych. Jednota Litewska i Wileńska 1815–1939, Warszawa 2017, s. 115–119.

Tomasz Wiśniewski, Nawracanie Żydów na ziemiach polskich. Misja Barbikańska w Białymstoku, Łódź 2013 ISBN 978-83-7729-190-0.

Linki zewnętrzne