Piotr Karol Bontemps
| generał brygady | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | 1797–1840 |
| Siły zbrojne | Armée de l'Ouest, Grande Armée, Armia Księstwa Warszawskiego |
| Jednostki | |
| Stanowiska | Dyrektor Artylerii, Arsenału Królewskiego w Warszawie, Dowódca Korpusu Rakietników |
| Główne wojny i bitwy | Wojny napoleońskie w Niemczech, Holandii, Prusach, Sandomierzem, Smoleńskiem Możajskiem Lipskiem, nad Berezyną, Powstanie Listopadowe. 1830–1831 |
| Późniejsza praca | |
| Odznaczenia | |
.svg){kind=small}    | |
.jpg)
Piotr Karol Bontemps, franc. Pierre Charles François Bontemps (ur. 3 listopada 1777 w Paryżu, zm. 20 sierpnia 1840 w Petersburgu[1]) – polski generał francuskiego pochodzenia, generał brygady Królestwa Kongresowego, dyrektor Materiału Artylerii, dowódca Korpusu Rakietników[2].
Życiorys
Najstarszy i jedyny syn z czworga rodzeństwa w rodzinie stolarza z paryskiego Faubourg Saint-Antoine, po dwuletnich studiach w Ecole Polytechnique wstąpil do wojska francuskiego w 1797 r. jako podporucznik. Służył pod dowództwem generałów Jacques Louis Francois Delaistre de Tilly, Claude Ignace François Michaud, Gabriel-Marie-Théodore-Joseph de Hédouville oraz Jean-Baptiste Jules Bernadotte. Przez siedem lat był adjutantem polowym generała Antoine Alexandre Hanicque. Od 1799 brał udział w wojnach napoleońskich.
Kiedy w 1807 r. powstało Księstwo Warszawskie, ks. Józef Poniatowski zwrócił się do Francuzów o pomoc z wykwalifikowanym personelem wojskowym. W przydziale dostał kilku oficerów francuskich, m.in. Jean Baptiste Pelletier, Jean-Baptiste Mallet de Grendville oraz Pierre Bomtemps[3].
Jako oficer artylerii, od 1809 roku Bontemps był majorem armii Księstwa Warszawskiego. Tego samego roku poślubił Różę Eleonorę z domu Monfreulle. Mieli trójkę dzieci: Wirginię, Eligiusza i Konstantego. Lata później, w 1821 r. kupili posiadłość Gulczewo k. Płocka. W 1810 roku mianowany pułkownikiem. Odznaczony Krzyżem Złotym Orderu Virtuti Militari. Od 1807 kawaler, a od 1813 oficer Legii Honorowej. W 1814 roku powrócił do wojska francuskiego[4].
W Królestwie Polskim był organizatorem artylerii i inżynierii wojskowej.
W 1819 roku był pierwszym dozorcą loży wolnomularskiej Tarcza Północy, posiadał piąty stopień tzw. Kawalera Szkockiego[5]. W 1821 r. awansował na generała brygady. Pełniąc służbę w Arsenale Królewskim w Warszawie, jako Dyrektor Materiałów Artyleryjskich i Arsenału już od 1822 r. jego adjutantem był wtedy młody por. Józef Bem. Bontemps odpowiedzialny był za formację rakietników, którzy to walczyli pod Olszynką Grochowską[6].
Odznaczony Orderem Świętego Stanisława I i II klasy w latach 1829 i 1825[7][8]. W 1830 roku został nagrodzony Znakiem Honorowym za 15 lat służby[9].
Podczas powstania listopadowego generał Piotr Bontemps powołany został do Rady Wojennej, organizował polski przemysł wojenny w Warszawie, Białogonie, Suchedniowie, Końskich, Ostrowcu, Denkowie, Odrowążu i Ćmielowie. Zajmował się przygotowaniami do obrony Warszawy i brał w niej udział. Po upadku powstania ponownie złożył przysięgę carowi. Od 1832 roku pełnił służbę w Rosji, w przemyśle zbrojeniowym. Zginął przy próbie z pociskami rakietowymi w Petersburgu w 1840 roku.
Ciało generała rodzina sprowadziła do swego majątku Gulczewo koło Płocka i pochowała w rodzinnej krypcie w kościele pw. św. Jakuba Apostoła w Imielnicy. W 1935 po ukończeniu budowy i konsekracji nowego kościoła, rozebrano kościół pw. św. Jakuba Apostoła pozostawiając kryptę grobową. W 2013 przeprowadzono badania archeologiczne w miejscu po rozebranym kościele, odkrywając zasypaną kryptę grobową, a w niej 2 trumny, które po badaniach zidentyfikowano jako szczątki generała i jego żony. 23 sierpnia 2014 odbył się ponowny pogrzeb generała wraz z małżonką Różą w krypcie kościoła pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Płocku-Imielnicy[10].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Piotr Karol Franciszek de Bontemps (M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego), www.sejm-wielki.pl [dostęp 2017-11-26].
- ↑ Rocznik Woyskowy Królestwa Polskiego. Na rok 1830, s. 9.
- ↑ Tomasz Kordala, Piotr Bontemps (1777–1840) – żołnierz w służbie trzech narodów. Część I, bazhum.muzhp.pl, 2017, s. 17-38 [dostęp 2020-04-16].
- ↑ Robert Bielecki, Słownik biograficzny oficerów powstania listopadowego, t. I Warszawa 1995, s. 228.
- ↑ Marek Tarczyński, Generalicja powstania listopadowego, 1980, s. 62.
- ↑ Małgorzata Szczygielska, O wojskach rakietowych w powstaniu listopadowym, czyli z koziołka w zaborcę, zastawie-netau.net, 2020 [dostęp 2020-04-19].
- ↑ Stanisław Łoza: Kawalerowie orderu Św. Stanisława, w: Miesięcznik Heraldyczny, r. IX. Nr 5/1930, s. 100.
- ↑ Zbigniew Dunin-Wilczyński, Order Św. Stanisława, Warszawa, 2006 s. 222.
- ↑ Przepisy o znaku honorowym niemniej Lista imienna generałów, oficerów wyższych i niższych oraz urzędników wojskowych, tak w służbie będących, jako też dymisjonowanych, znakiem honorowym ozdobionych w roku 1830, [b.n.s]
- ↑ Andrzej Paczuski, Drugi pogrzeb gen. Bontempsa, napoleon.org.pl [dostęp 2014-09-13] [zarchiwizowane z adresu 2014-09-14], Cytat: Dnia 23 sierpnia [2014] generał i jego polska małżonka - Róża Bontemps (z domu Monfreull) znaleźli nowe miejsce wiecznego spoczynku w krypcie kościoła p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Płocku-Imielnicy. (pol.).
Bibliografia
- H. Charles-Lavauzelle, La guerre nationale de 1812: Préparation à la guerre en 1811 (mai-juillet), t. 3 de La guerre nationale de 1812: Ire section: Correspondance des personnages officiels et des services de l'Etat, Russia. Armii︠a︡. Glavnoe upravlenie Generalʹnogo shtaba, Southern Regional Library Facility University of California, 1811, s. 143-6.
- Adam Skałkowski: Bontemps Piotr. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 2: Beyzym Jan–Brownsford Marja. Kraków: Polska Akademia Umiejętności–Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1936, Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, s. 305–306. ISBN 83-04-03291-0.
- Marcin Ochman, POLSKI KORPUS INŻYNIERÓW WOJSKOWYCH W LATACH 1807-1831, Warszawa: Uniwersytet Warszawski - Wydział historyczny, 2017, s. 271.
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
Baretka Orderu św. Stanisława.
Nieistniejący kościół drewniany pw. św. Jakuba w Imielnicy.
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Kościół Przemienienia Pańskiego w Warszawie