Piotr Kaszowski

Jan Matejko Rzeczpospolita Babińska, 1881, Muzeum Narodowe w Warszawie, na obrazie Stanisław Pszonka w koronie ze słoneczników, arcybiskup gnieźnieński Mikołaj Dzierzgowski siedzi w fotelu, poeta i sekretarz królewski Andrzej Trzecieski z piórem w ręku obok Pszonki, wojewoda lubelski Piotr Firlej siedzi przy stoliku, Andrzej Frycz Modrzewski siedzi obok Firleja, Piotr Kaszowski w słomianym kapeluszu, Mikołaj Rej wsparty o stolik, ksiądz i pisarz Stanisław Orzechowski rozmawia z Rejem, jego żona Magdalena Chełmska huśta się obok, lutnista królewski Valentin Bakfark i lekarz-filozof Sebastian Petrycy siedzą na lewo pod drzewem, Jan Kochanowski z kronikarzem Marcinem Bielskim grają w szachy, heraldyk Bartosz Paprocki siedzi roześmiany za grającymi w szachy, ze wzniesionymi kielichami stoją magnaci: Jan Łaski, Mikołaj Oleśnicki i stolnik sandomierski Stanisław Lupa Podlodowski

Piotr Kaszowski z Wysokiego herbu Janina, (ur. ok. 1520, zm. w 1592 roku[1]) – współzałożyciel (ok. 1550–1560) Rzeczypospolitej Babińskiej, popularny „babiński kanclerz”, satyryk, dziedzic Wysokiego, sędzia ziemski lubelski w latach 1572–1592[2], deputat sądów ultimae instantiae województw: sandomierskiego, lubelskiego i podlaskiego[3].

Herb Janina

kalwinista, fundator zboru kalwińskiego w Wysokiem.

Syn Łukasza Kaszowskiego (1470–1523) – podkomorzego lubelskiego (1514), właściciela Wysokiego i Urszuli Sienickiej (zm. po 1523). Brat Jana Kaszowskiego (1510–1570).

Gdy miał dziesięć lat, w 1530 Wysokie zostało spalone przez Tatarów. Spaliły się również przywileje miejskie, które jego ojciec Łukasz Kaszowski wznowił u króla Zygmunta I w 1550 r.

Poseł na sejm warszawski 1563/1564 roku, sejm piotrkowski 1565 roku, poseł na sejm lubelski 1566 roku, sejm piotrkowski 1567 roku, sejm lubelski 1569 roku, sejm 1572 roku, sejm konwokacyjny 1573 roku z województwa lubelskiego, podpisał akt unii lubelskiej i akt konfederacji warszawskiej 1573 roku[4], poseł na sejm koronacyjny 1574 roku z województwa lubelskiego[1].

Na zjeździe w Jędrzejowie w 1576 roku potwierdził wybór Stefana Batorego na króla Polski[5].

Poseł na sejm 1576/1577 roku, sejm 1578 roku, sejm 1582 roku z województwa lubelskiego[6]. Poseł na sejm 1585 roku z powiatu lubelskiego[7]. Poseł na sejm konwokacyjny 1587 roku z województwa lubelskiego, podpisał akt konfederacji generalnej[8].

Piotr Kaszowski ożenił się z Anną – córką Mikołaja Pszonki z Babina. Brat Anny, Stanisław Pszonka z Piotrem Kaszowskim (obaj byli sędziami lubelskimi), założyli Rzeczpospolitą Babińską. Ta społeczność wesołych kpiarzy, założona w połowie XVI w skupiała na dworze Pszonków w Babinie pod Lublinem, oprócz braci szlachty – najprawdopodobniej wybitnych pisarzy takich jak : Rej, Kochanowski, Trzecieski, Sarnicki, Paprocki

Piotr Kaszowski był kalwinistą i kościół zamienił na zbór kalwiński. W zborze tym kaznodzieją był jego przyjaciel Jakub Sadurski. Po śmierci Piotra Kaszowskiego w 1594 r., właścicielami Wysokiego zostają w 1610 r. jego synowie: Łukasz i Jan Kaszowscy.

Jan Kaszowski (1560–1620) – rotmistrz królewski, starosta sokalski i berestecki żenił się dwukrotnie z ewangeliczkami: po raz pierwszy z Elżbietą Gorajską (z Goraja), a po jej śmierci z Zofią Firlej (z Firleja) córką Andrzeja Firleja – kasztelana radomskiego i ks. Barbary Kozińskiej. Był działaczem różnowierczym Po śmierci Jana, Wysokie dziedziczy syn jego; Henryk Kaszowski, (który brał udział w wojnie z Tatarami, gdzie dostał się do niewoli tatarskiej, skąd został wykupiony). Był zapewne ostatnim z rodziny kalwinistą i jednym z ostatnich senatorów różnowierczych. Zbór w Wysokiem upadł nieco wcześniej, bo koło 1649 roku.

Przypisy

  1. ↑ a b Rafał Jaworski, Spis posłów koronnych na sejm koronacyjny w 1574 roku, w: Kwartalnik Historyczny, Rocznik CXXIV, 2017, 2, s. 310.
  2. ↑ Urzędnicy województwa lubelskiego XVI-­XVIII wieku. Spisy, oprac. W. Kłaczewski i W. Urban, pod red. A. Gąsiorowskiego, Kórnik 1991, s. 114.
  3. ↑ Wojciech Sokołowski, Politycy schyłku Złotego Wieku. Małopolscy przywódcy szlachty i parlamentarzyści w latach 1574-1605, Warszawa 1997, s. 71.
  4. ↑ Posłowie ziemscy koronni 1493-1600, pod red. Ireny Kaniewskiej, Warszawa 2013, s. 146, 149, 167, 173, 189, 206, 215.
  5. ↑ Constitvcie Statvta Y Przywileie, Na Walnych Seymiech Koronnych Od Roku Pańskiego 1550. aż do Roku 1625. vchwalone, Kraków 1625, s. 246.
  6. ↑ Posłowie ziemscy koronni 1493-1600, pod red. Ireny Kaniewskiej, Warszawa 2013, s. 251, 261, 279.
  7. ↑ Posłowie ziemscy koronni 1493-1600, pod red. Ireny Kaniewskiej, Warszawa 2013, s. 292.
  8. ↑ Posłowie ziemscy koronni 1493-1600, pod red. Ireny Kaniewskiej, Warszawa 2013, s. 298.

Bibliografia

  • Bronisław Nadolski, Cyprian Mielczarski, Dobrosława Platt Towarzystwa literackie i naukowe. W: Teresa Michałowska, Barbara Otwinowska, Elżbieta Sarnowska-Temeriusz: Słownik literatury staropolskiej : średniowiecze, renesans, barok. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydaw., 2002. ISBN 83-04-04621-0.
  • Polski Słownik Biograficzny (t. 12 s. 209)

Media użyte na tej stronie

POL COA Janina.svg
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape ., Licencja: CC BY-SA 2.5
Herb Janina