Piotr Lelusz

Lelusz
Piotr Lelusz
Herb
Doliwa
Data śmierci

po 1448

Rodzeństwo

Kremus

Piotr Lelusz herbu Doliwa[1], właściwie Lelusz (łac. Lellus, zm. po 1448) – polski i wielkolitewski szlachcic, wojewoda trocki (1433–1440), pierwszy znany z imienia właściciel Szczuczyna.

Życiorys

Lelusz był polskim i wielkolitewskim szlachiciem, który po przyjęciu chrztu otrzymał chrześcijańskie imię Piotr[2].

Pierwszym znanym nam dokumentem zawierającym informacje o Leluszu jest akt unii trockiej z 20 stycznia 1433 roku. Na akcie występuje on wraz z informacją na temat pełnionego przez niego urzędu wojewody trockiego[3][2].

Pieczęć Piotra z aktu unii grodzieńskiej (1434)

W 1434 roku przywiesił swoją pieczęć z herbem Doliwa do aktu unii grodzieńskiej. W otoku pieczęci widnieje napis[2]:

† 𝔰𝔦𝔤𝔦𝔩𝔩𝔲𝔪 𝔩𝔢𝔩𝔲𝔰𝔰𝔷𝔬𝔴𝔞

Co po przetłumaczeniu z języka łacińskiego na polski oznacza:

† pieczęć lelusza

W 1436 r. wspólnie z Andruszką Wiazowiczem i Iwaszką Prostwiłowiczem-Skinderem, ufundował w Szczuczynie kościół parafialny p.w. Najświętszej Maryi Panny i św. Jakuba Apostoła[4]. W tym samym roku jako przedstawiciel dyplomatyczny posłował do Złotej Ordy[5].

Był odpowiedzialny za osiedlanie ludzi wokół miasteczka Ostryna. Posiadał majątek Zubrewicze leżący między Bobrujskiem a Mozyrzem[5].

W 1440 r. wziął udział wraz z Janem Dowgirdem i książętami Czartoryskimi w zamachu na życie wielkiego księcia litewskiego, Zygmunta Kiejstutowicza, w skutek czego, po objęciu władzy w Wielkim Księstwie Litewskim przez Kazimierza Jagiellończyka, stracił urząd wojewody trockiego[2][6][5], na rzecz Jana Gasztołda[6].

Lelusza udaje się jeszcze odnaleźć w 1448 roku, kiedy to składa zeznanie, że otrzymał dwa jeziora Leki na granicy pod Jurborkiem od Zygmunta Kiejstutowicza[6].

Polski historyk, Władysław Semkowicz, wspomina też o istnieniu Lelusza Girstowtowicza (Kirstoutouicza), który podpisał się na akcie poręki za Bratoszę w końcu XIV lub początku XV wieku. Z powodu braku wystarczającej ilości źródeł historycznych, nie ma pewności, czy omawiany Lelusz jest z nim w jakikolwiek sposób powiązany[2]. Semkowicz zaznacza, że w latach 1444–1452 udaje się spotkać niejakiego Laluszija, w charakterze starosty grodzieńskiego, jednakże również nie ma pewności co do tego, czy są oni tą samą osobą[6].

Życie prywatne

Piotr Lelusz należał do tego samego rodu co Piotr Naczko – bojar wielkolitewski, adoptowany przez przedstawicieli polskiego rodu Doliwów, podczas unii horodelskiej[2]. W jednym z dokumentów historycznych udało się odnaleźć informacje o istnieniu jego brata, noszącego imię Kremus[4]. Potomstwo Lelusza nie jest znane[6].

Zobacz też

Przypisy

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Seal of Piotr Lelusz (1434).png
Autor: Guccee, Licencja: CC BY-SA 4.0
Pieczęć Piotra Lelusza z 1434 r. Pieczęć przywieszona do aktu unii grodzieńskiej
POL COA Doliwa.svg
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape ., Licencja: CC BY-SA 2.5
Herb Doliwa