Piotr Machalica

Piotr Machalica

Piotr Machalica (2013)
Data i miejsce urodzenia	13 lutego 1955 Pszczyna
Data i miejsce śmierci	14 grudnia 2020 Warszawa
Zawód	aktor
Współmałżonek	Małgorzata Machalica (1985-2005; rozwód) Aleksandra Sosnowska (2020; jego śmierć)
Lata aktywności	1979–2020
Zespół artystyczny
Teatr im. Adama Mickiewicza w Częstochowie
Odznaczenia

Piotr Machalica (ur. 13 lutego 1955 w Pszczynie, zm. 14 grudnia 2020 w Warszawie) – polski aktor teatralny, filmowy, telewizyjny i dubbingowy, wykonawca piosenki aktorskiej.

Życiorys

Wczesne lata

Urodził się i wychowywał w Pszczynie^[1][2][3] jako syn Maryli i aktora Henryka Machalicy^[4]. Wywodził się z aktorskiej rodziny. Miał starszych braci-bliźniaków (ur. 7 lutego 1952): Krzysztofa, instruktora sportowego Zastalu Zielona Góra i Aleksandra, aktora Poznańskiego Teatru Nowego, oraz dwie przyrodnie siostry^[5]. W 1962, kiedy miał siedem lat wraz z rodziną zamieszkał w Zielonej Górze w mieszkaniu przeznaczonym dla aktorów Teatru Lubuskiego^[4]. Uczęszczał do zielonogórskiej Szkoły Podstawowej nr 2 im. Bolesława Chrobrego przy ul. Długiej^[4]. Po rozwodzie jego rodziców, w sierpniu 1969 przeniósł się wraz z ojcem do Warszawy, gdzie uczęszczał do XLI Liceum Ogólnokształcącego im. Joachima Lelewela^[4]. Następnie imał się różnych zajęć; był pomocnikiem bibliotekarza i fotografa, wykonywał różne prace rzemieślnicze w Teatrze Narodowym^[4], zanim zdał do warszawskiej PWST, którą ukończył w 1981.

Kariera ekranowa

Piotr Machalica (2013)

Piotr Machalica (2013)

Piotr Machalica (2007)

Po raz pierwszy trafił na ekran jeszcze podczas studiów jako mnich w filmie poetyckim fantasy Lecha Majewskiego Rycerz (1979) z Piotrem Skargą w roli tytułowej. W serialu Janusza Zaorskiego Punkt widzenia (1980) pojawił się jako kolega Włodka (Bogusław Linda). Za rolę ks. Piotra Wawrzyniaka w serialu historycznym Jerzego Sztwiertni Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy (1981) otrzymał nagrodę I stopnia przewodniczącego Komitetu d/s Radia i TV za osiągnięcia aktorskie. Wystąpił w roli kierownika domu kultury w dramacie politycznym Feliksa Falka Sny i marzenia (1981). Wkrótce zagrał główne role w kilku uznanych produkcjach Jacka Bromskiego: jako Jan Tarnowski, brat Stefana (Bogusław Linda) w dramacie psychologicznym Ceremonia pogrzebowa (1984), jako milicjant kapitan Popczyk w dramacie sensacyjnym Zabij mnie glino (1987), w roli seksuologa Olgierda Pasikonika w komedii erotycznej Sztuka kochania (1989) oraz jako Henryk Kowalczyk w dramacie politycznym Kuchnia polska (1991) i melodramacie 1968. Szczęśliwego Nowego Roku (1992). U Janusza Kijowskiego zagrał w Maskaradzie (1986) i Stanie strachu (1988). W ekranizacji powieści Fiodora Dostojewskiego Biesy (Les Possédés, 1988) w reż. Andrzeja Wajdy zagrał postać Maurycego Nikołajewicza. W 1991 Nagrodę im.Stanisława Wyspiańskiego.

Krzysztof Kieślowski zaangażował go do roli Romana w melodramacie Krótki film o miłości (1988) i Dekalogu IX (1988) oraz epizodu jako człowiek pod kantorem w czarnej komedii Trzy kolory. Biały (1993). W komedii Krzysztofa Krauzego Nowy Jork, czwarta rano (1988) wystąpił jako Wacek, kucharz w barze „Błysk” i perkusista. Wziął udział w produkcjach Janusza Majewskiego – serialu Bar Atlantic (1996), Złocie dezerterów (1998) i Kameleonie (2001). W dramacie Andrzeja Żuławskiego Szamanka (1996) wystąpił w podwójnej roli - jako ojciec Anny (Agnieszka Wagner) i mężczyzna bez nóg na dworcu. W dramacie sensacyjnym Marka Kondrata Prawo ojca (1999) pojawił się jako Robert, przyjaciel Michała (Marek Kondrat). W 2011 odebrał nagrodę Wielki Ukłon na Festiwalu Filmowym Quest Europe w Zielonej Górze.

Kariera sceniczna

W latach 1981–2006 występował w Teatrze Powszechnym w Warszawie^[6], gdzie odniósł sukces w roli przyjaciela domu Alfreda w komedii Aleksandra Fredry Mąż i żona (1993) w reż. Krzysztofa Zaleskiego, za którą w 1995 otrzymał nagrodę w plebiscycie publiczności dla Najprzyjemniejszego Aktora na I Ogólnopolskim Festiwalu Sztuk Przyjemnych w Łodzi, a jego ostatnią rolą w Powszechnym był Kasper w komedii Aleksandra Fredry Gwałtu, co się dzieje! (2006) w reż. Gabriela Gietzky’ego. Grał także w warszawskich teatrach: Prezentacje (1983), Ochoty (1985), Na Targówku (1989-1999), Ateneum (1991-2003), Studiu Buffo (1994-1996, 2014), Komedia (2002-2005), Nowym (2002), Muzycznym „Roma” (2002), Syrena (2004)^[6], Na Woli (2006), Narodowym (2006), Bajka (2007-2008), Polonia (2008-2021), Och-Teatrze (2010-2020), 6. piętro (2015) oraz Nowym w Poznaniu (2001), Rozrywki w Chorzowie (2007), Atelier im. Agnieszki Osieckiej w Sopocie (2010-2015) i im. Jaracza w Olsztynie (2016). Był uznanym wykonawcą piosenki aktorskiej. Śpiewał głównie piosenki Okudżawy i Brassensa. W 1986 otrzymał nagrodę na XXIII Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu za wykonanie „Piosenki pieska pokojowego”, która była bardzo czytelną aluzją polityczną^[7]. Od 1 lipca 2006 do 2018 był dyrektorem artystycznym Teatru im. Mickiewicza w Częstochowie^[8]. W 2014 otrzymał Złoty Liść Retro na Festiwalu Piosenki Retro im. Mieczysława Fogga w Warszawie dla przedstawienia Hemar w chmurach. Kabaret. Z częstochowską publicznością jako dyrektor pożegnał się śpiewanym spektaklem MACHALista przebojów (2018)^[8].

Życie prywatne

Ławeczka Piotra Machalicy w Częstochowie.

W latach 1985-2005 był żonaty z aktorką Małgorzatą, z którą miał dwoje dzieci: Franciszka (ur. 1982) – grafika, i Sonię (ur. 1985)^[9][10][11]. W latach 1999-2007 był związany z aktorką Edytą Olszówką^[12]. 19 września 2020 poślubił Aleksandrę Sosnowską^[13]. W 2013 przeszedł operację serca^[14].

W nocy z 13 na 14 grudnia 2020, pogotowie zabrało Piotra Machalicę w ciężkim stanie z domu do szpitala. Aktor został wprowadzony w śpiączkę farmakologiczną i podłączony do respiratora. Zmarł 14 grudnia nad ranem w Centralnym Szpitalu Klinicznym MSWiA w Warszawie w wieku 65 lat^[15][16]. Był zakażony wirusem SARS-CoV-2^[17]. 18 grudnia odprawiona została msza pogrzebowa w Kościele św. Brata Alberta i św. Andrzeja Apostoła w Warszawie. Następnego dnia urnę z jego prochami złożono w grobie rodzinnym żony na Cmentarzu św. Rocha w Częstochowie (sektor 1, rząd A, miejsce 8A)^[18].

1 lipca 2022 roku została odsłonięta w Częstochowie ławeczka aktora.

Odznaczenia i nagrody

Odcisk dłoni w Promenadzie Gwiazd w Międzyzdrojach

• 1997: Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”
• 2005: Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”

Filmografia

Aktor

• 1979: Rycerz – jako mnich
• 1980: Punkt widzenia – jako kolega Włodka
• 1981: Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy – jako Piotr Wawrzyniak (odc. 7-12)
• 1981: Był jazz – jako kierownik domu kultury
• 1983: Adopcja – jako sędzia
• 1983: Sny i marzenia – jako Tomasz
• 1984: 111 dni letargu – jako więzień w szpitalu
• 1984: Ceremonia pogrzebowa – jako Jan
• 1984: Idol – jako właściciel pokoju wynajmowanego przez Sołtana
• 1984: Umarłem, aby żyć – jako więzień z celi Wójcika
• 1985: Labirynt – jako Janusz
• 1985: Medium – jako Gauleiter
• 1985: Pan W. – jako magister
• 1985: Rośliny trujące – jako mecenas Juliusz, brat Adama
• 1985: Temida – jako Franciszek Fikus, współlokator Rumienia
• 1986: Bohater roku – jako redaktor Tadeusz Odyniec
• 1986: Maskarada – jako Włodzio
• 1986: Trio – jako Janusz Jóźwiak
• 1986: Weryfikacja – jako Olgierd
• 1987: Anioł w szafie – jako aktor
• 1987: Dorastanie – jako redaktor Zbigniew Kamiński (odc. 1, 3 i 6)
• 1987: Łuk Erosa – jako Zdzich Miechowski
• 1987: Zabij mnie glino – jako Popczyk
• 1987: Bez grzechu – jako doktor Syski
• 1988: Biesy – jako Maurycy
• 1988: Błąd w rachunku – jako Tomasz Sokalski
• 1988: Dekalog IX – jako Roman
• 1988: Krótki film o miłości – jako Roman
• 1988: Nowy Jork, czwarta rano – jako Wacek
• 1988: Kapitał, czyli jak zrobić pieniądze w Polsce – jako Piotr Nowosad
• 1988: Stan strachu – jako Byś
• 1989: Sztuka kochania – jako Olgierd Pasikonik
• 1990: Maria Curie – jako Jean Perrin
• 1991: Panny i wdowy – jako doktor Piotr (odc. 2)
• 1991: Panny i wdowy – jako doktor Piotr
• 1991: Tak tak – jako Jan Miksiński
• 1991: V. I. P. – jako Rafał
• 1991–1993: Kuchnia polska – jako Henryk Kowalczyk
• 1991: Kuchnia polska – jako Henryk Kowalczyk
• 1992: 1968. Szczęśliwego Nowego Roku – jako Henryk Kowalczyk
• 1992: Enak – jako Steve Good
• 1992: Sauna – jako Milos
• 1992: Smacznego, telewizorku – jako ojciec
• 1993: Polski crash – jako komisarz Radkowski
• 1993: Trzy kolory. Biały – jako człowiek pod kantorem
• 1995: Maszyna zmian – jako ojciec Mikołaja (odc. 4)
• 1995: Nic śmiesznego – jako Miki
• 1995: Pestka – jako Paweł
• 1995: Sukces – jako Henryk Jakubowski
• 1996: Bar Atlantic – jako Poznański
• 1996: Maszyna zmian. Nowe przygody – jako tata Mikołaja (odc. 3)
• 1996: Szamanka – jako ojciec Hanki
• 1997: Pokój 107 – jako docent Bochniak
• 1998: Ekstradycja 3 – jako generał Bogusław Góra
• 1998: Siedlisko – jako Robert
• 1998: Złoto dezerterów – jako porucznik Lotka
• 1999: Ja, Malinowski – jako Artur Oziębło
• 1999: Prawo ojca – jako Robert
• 2000: Nieznana opowieść wigilijna – jako Skrudziak
• 2000: Sukces – jako Henryk Jakubowski
• 2000: 13 posterunek 2 – jako dyrektor szkoły (odc. 1, 20 i 26)
• 2001: Na dobre i na złe – jako kardiochirurg Sam, przyjaciel Burskich (odc. 82-85)
• 2001: Garderoba damska – jako Tadeusz Olszewski (odc. 7)
• 2001: Kameleon – jako Leon Kamelski
• 2001: Kameleon (serial) – jako Leon Kamelski
• 2002: Dzień świra – jako psychoanalityk
• 2002: Psie serce – jako Michał, mąż Ewy (odc. 5)
• 2003–2004: Rodzinka – jako Jerzy Leszczyński
• 2004: Męskie-żeńskie – jako ojciec Zosi (odc. 4)
• 2004: Pensjonat pod Różą – jako Andrzej Ligęza (odc. 5)
• 2005: Dom niespokojnej starości – jako doktor Maurycy Wiński
• 2006: Niania – jako krytyk Wojciech Romanowski (odc. 24)
• 2006: Wszyscy jesteśmy Chrystusami – jako lekarz
• 2006–2007: Dwie strony medalu – jako kardiolog Gawlik (odc. 4, 5 i 86)
• 2007: Świat według Kiepskich – jako nadprokurator Gnat (odc. 266)
• 2007–2009: Złotopolscy – jako Chris Kamieniecki
• 2008: Mała wielka miłość – jako ginekolog.
• 2008: Mała wielka miłość – jako ginekolog (odc. 2)
• 2008: Egzamin z życia – jako profesor Hronostaj, wykładowca Dominiki (odc. 101, 104 i 110)
• 2010: 15 fotografii – jako Rudek
• 2011: Komisarz Alex – jako Hubert Chowaniec (odc. 6)
• 2011: Prosto w serce – jako Andrzej Biernat, ojciec Moniki
• 2013: Stacja Warszawa – jako szef Marcina
• 2014: Mur – jako lekarz
• 2015: O mnie się nie martw – jako profesor (odc. 27)
• 2016: Kochaj! – jako ojciec Sawy
• 2017: Miasto skarbów – jako Jerzy Starka (odc. 2)
• 2018–2019: Pod powierzchnią – jako ojciec Marty (odc. 3, 12)
• 2019: Zasada przyjemności – jako patolog Gustaw (odc. 1, 2, 9)
• 2019: Pisarze. Serial na krótko – jako ksiądz Łukasz (odc. 1)
• 2019: Ojciec Mateusz – jako Jerzy Reguski (odc. 267)
• 2019: Adwokat – jako dziekan
• 2020: Zieja – jako kardynał Aleksander Kakowski
• 2020: Szczęścia chodzą parami
• 2020: Brigitte Bardot cudowna – jako profesor De Louri

Polski dubbing

• 1995: Pociąg do wolności – jako Lion Feuchtwanger
• 1998: Airline Tycoon – jako Igor Tupolewski
• 2001: Psy i koty – jako Butch
• 2005: Czerwony Kapturek – prawdziwa historia – jako Wilk
• 2005: Opowieści z Narnii: Lew, Czarownica i stara szafa – jako Aslan
• 2005: Kurczak Mały – jako Piotruś, Tata Obcy
• 2006: Garfield 2 – jako książę
• 2008: Małpy w kosmosie – jako Houston
• 2008: Opowieści z Narnii: Książę Kaspian – jako Aslan
• 2010: Opowieści z Narnii: Podróż Wędrowca do Świtu – jako Aslan
• 2011: Crysis 2 – jako pułkownik Sherman Barclay
• 2012: Dino mama – jako Diego
• 2014: Samoloty 2 – jako Puławski

Oprawa muzyczna

• 1986: Na kłopoty… Bednarski – piosenka: Tres bien, sehr gut
• 1989: Sztuka kochania – piosenka: W kieszeniach spodni noszę jazz

Dyskografia

Solowa

• 2002: Portret muzyczny: Brassens i Okudżawa, Polskie Radio
• 2012: Moje chmury płyną nisko, Rockers Publishing
• 2015: Piaskownica, Mystic Production
• 2019: Mój ulubiony Młynarski, Sony Music Entertainment Poland

We współpracy

• 2015: Kuba Blokesz i Piotr Machalica – Lwów. Szkice miejskie, Dalmafon

Gościnnie

• 2009: Terapia Jonasza – piosenki ze spektaklu, Luna Music

Przypisy

Bibliografia

• Piotr Machalica w bazie filmpolski.pl
• Piotr Machalica, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [online] [dostęp 2021-04-09] .

Linki zewnętrzne

• Piotr Machalica – oficjalna strona
• Piotr Machalica w bazie Filmweb
• Piotr Machalica w bazie IMDb (ang.)
• Piotr Machalica na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”