Piotr Mokrski
 | Ten artykuł należy dopracować |
 Jelita | |
| Rodzina | ród Jelitczyków (Nagodziców) |
|---|---|
| Data urodzenia | ok. 1280 |
| Data śmierci | |
| Żona | Krystyna |
| Dzieci | Dziwisz z Węgleszyna, Florian Mokrski, Klemens Mokrski |
Mokrski Piotr (wł. Piotr z Mokrska zwany Jelito)[1] herbu Jelita (ur. ok. 1280, zm. 1332 - 1333) – kasztelan małogoski, kasztelan wiślicki, kasztelan sandomierski, pierwszy znany ze źródeł dziedzic Mokrska[2] w ziemi sandomierskiej koło Jędrzejowa.
Rodzina
Pochodził z polskiego rodu rycerskiego zwanego Jelitczykami (Jelitami) lub Nagodzicami. Według Karola Potkańskiego protoplastą rodu był Dziwigor[3] z ziemi sieradzkiej. Ród Jelita zamieszkiwał również w ziemi krakowskiej[4]. Piotr Jelito był ojcem Dziwisza z Węgleszyna, starosty łęczyckiego, Floriana Mokrskiego, biskupa krakowskiego i bratem Tomisława z Mokrska[5], wojewody krakowskiego i sandomierskiego.
.jpg)
Ruiny zamku w Mokrsku Górnym (obecnie służące bocianom)
Kariera
- 15 maja 1306 – występuje po raz pierwszy u boku Władysława Łokietka w Krakowie[6], jako kasztelan małogoski[7], którym jest do końca 1310 roku,
- 1 września 1306 – uczestniczy w uroczystej elekcji Łokietka na księcia krakowsko-sandomierskiego. Przywiesza swą pieczęć do wystawionych z tej okazji przywilejów dla miasta Krakowa i katedry,
- 1307 – jest świadkiem rozsądzenia sporu między Straszem z Końskich a biskupem krakowskim Janem Muskatą, który zostaje wygnany z Krakowa (chroni się na zamku w Lipowcu)[8]
- 1308 – występuje w testacji trzech dokumentów książęcych dla klasztorów małopolskich,
- jest wierny polityce Władysława Łokietka i zapewne jak brat Tomisław podczas buntu wójta Alberta w 1312 staje po stronie księcia,
- 1315 - otrzymuje, hierarchicznie wyższą od małogoskiej, kasztelanię wiślicką,
- 8 grudnia 1316 – uczestniczy w zjeździe w Krakowie zaprzyjaźnionych z Łokietkiem książąt piastowskich,
- 1317 – awansuje na urząd kasztelana sandomierskiego, który piastuje do końca życia,
- uczestniczył zapewne w ogólnopolskich wiecach w 1318 w Sulejowie[9] i w 1319 w Żarnowie,
- po koronacji (20 stycznia 1320) Łokietka w Krakowie, należał do składu dostojników otaczających króla podczas publicznych wystąpień,
- 1330 – ostatnia wzmianka o Piotrze z Mokrska, jako żyjącym, dotyczy jego udziału na ogólnopolskim wiecu chęcińskim,
- w bulli papieża Jana XXII z 11 stycznia 1334 (wystawionej w interesie syna Mokrskiego Floriana) jest wspomniany jako nieżyjący,
- zmarł między 29 maja 1332 a 11 czerwca 1333[10].
Zobacz też
- Władysław Łokietek
- Florian Mokrski
- Kasztelani i starostowie małogoscy
Przypisy
- ↑ Przydomek Jelito dał początek zawołaniu Jelita (jednemu z trzech obok Nagody i Koźlerogi) używanemu w średniowieczu przez ród Jelitczyków. Data pierwszego zapisu tej nazwy, tj. rok 1328 koryguje legendę Długosza, w której zawołanie Jelita przypisał ranie legendarnemu Florianowi Szaremu w bitwie pod Płowcami
- ↑ Pierwszą siedzibą Piotra Mokrskiego była budowla w Mokrsku Dolnym, obok trzynastowiecznego kościoła pw. Wniebowzięcia NMP, jeden z synów Piotra, Florian lub Klemens, wybudował okazalszą rezydencję na terenie obecnego Mokrska Górnego
- ↑ Prawdopodobnie synem Dziwigora był Siemian Dziwiszowic, wspomniany w księdze Konfraterni lubińskiej w zapisce z 1170 roku
- ↑ Jan Długosz w Liber Beneficiorum wspomina, że Jelitczykowie mieli na ziemi krakowskiej dwadzieścia siedem wiosek, głównie nad górną Nidą i nad średnią Nidzicą. Nad Nidą między Chęcinami a Jędrzejowem leży Mokrsko. Najstarszą posiadłością w ręku Nagodziców była wieś Węgleszyn
- ↑ Piotr był zapewne starszym bratem Tomisława. Por. Polski Słownik Biograficzny, t.21, s. 606
- ↑ W maju 1306 Władysław Łokietek zajął Wawel, ale samo miasto Kraków pozostawało w rękach wójta Alberta. W sierpniu tego roku, na wieść o śmierci Wacława III wójt Albert poddał Kraków Władysławowi Łokietkowi
- ↑ od kiedy urząd ten piastuje nie wiadomo
- ↑ arcybiskup gnieźnieński Jakub Świnka wytoczył Muskacie proces kanoniczny i w 1308 r. zaocznie zawiesił go w czynnościach biskupich
- ↑ podczas wiecu możnych i rycerstwa odbytego w czerwcu 1318 w Sulejowie przygotowano specjalną suplikę z prośbą do papieża o zgodę na koronację Łokietka na króla Polski
- ↑ tak pozwala datować analiza zmian na urzędach wywołanych jego zgonem
Bibliografia
- Polski Słownik Biograficzny, t. XXI, s. 606
Linki zewnętrzne
- Skrót artykułu Karola Potkańskiego Ród Nagodziców. dobrzynski.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-13)].
- Mokrsko Górne – Ruina zamku szlacheckiego. zamkipolskie.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-12-19)].
- Akt erekcji kościoła w Pacanowie w świetle źródeł historycznych
Media użyte na tej stronie
Jelita herb.svg
Autor:
Herb Jelita
Autor:
- Tadeusz Gajl – projekt graficzny – Herb Jelita.jpg
- Bastianow (Bastian) – wersja wektorowa
Herb Jelita