Piotr Nowak (cichociemny)

Piotr Nowak

Oko, Piotruś

podporucznik
Data i miejsce urodzenia	26 czerwca 1915 Czarnochowice
Data i miejsce śmierci	14 października 1992 Warszawa
Przebieg służby
Lata służby	1939–1945
Siły zbrojne	Wojsko Polskie II RP; Polskie Siły Zbrojne
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa: Kampania wrześniowa Kampania francuska Powstanie warszawskie
Odznaczenia

Grób cichociemnego Piotra Nowaka na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

Piotr Nowak ps. „Oko”, „Piotruś” (ur. 26 czerwca 1915 w Czarnochowicach, zm. 14 października 1992 w Warszawie) – polski wojskowy, podporucznik Polskich Sił Zbrojnych, radiotelegrafista, uczestnik kampanii wrześniowej, cichociemny, powstaniec warszawski, więzień NKWD, odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Piotr Nowak był jednym z siedmiorga dzieci Jana. Podczas służby wojskowej zdobył specjalność radiotelegrafisty. Przed wybuchem II wojny światowej pracował jako elektryk i pracownik techniczny w jednym z krakowskich banków. Zmobilizowany w sierpniu 1939 roku służył w łączności 21 Dywizji Piechoty Górskiej oraz 5 batalionie radiotelegraficznym w Krakowie. Wraz z oddziałem przekroczył granicę węgierską i został internowany. Uciekł 26 grudnia i przez Jugosławię i Włochy dostał się do Paryża. Początkowo służył przy obsłudze łączności rządowej, następnie został przydzielony do formującej się 3 Dywizji Piechoty. Po upadku Francji ewakuowany do Wielkiej Brytanii, służył w Ośrodku Łączności Naczelnego Wodza w Stanmore.

Pod koniec 1942 roku zgłosił się jako ochotnik na przeszkolenie dla cichociemnych. Awansowany do stopnia sierżanta i zaprzysiężony pod pseudonimem „Oko”, przeszedł przeszkolenie i w nocy z 19 na 20 lutego 1943 roku został zrzucony w rejonie miejscowości Radzice. Początkowo przydzielony do Oddziału V Komendy Głównej Armii Krajowej, od lipca 1943 roku został przekazany do dyspozycji szefostwa łączności Okręgu Lublin. Był dowódcą radiostacji podczas operacji Most I (noc z 15 na 16 kwietnia 1944 roku), lądowania na podlubelskim lądowisku samolotu Dakota, którym odlecieli do Brindisi między innymi generał Stanisław Tatar i Stanisław Ołtarzewski, kurier Delegatury Rządu na Kraj. Za udział w tej akcji Piotr Nowak został odznaczony Krzyżem Walecznych.

Przed wybuchem powstania warszawskiego powrócił do stolicy. Podczas walk obsługiwał radiostacje w kilku punktach oporu. 14 września został awansowany do stopnia podporucznika. Pracę z ostatnią radiostacją, na Mokotowie, skończył 26 września. Podczas ewakuacji został wzięty do niewoli. Zbiegł z transportu i w październiku dotarł do Komendy Głównej AK w rejonie Częstochowy. Do rozwiązania Armii Krajowej dowodził plutonem łączności Wydziału Lotnictwa. 30 maja 1945 roku został aresztowany przez NKWD i wywieziony do Moskwy. Miał być świadkiem oskarżenia w procesie szesnastu, ale ostatecznie nie brał w nim udziału. Śledztwo przeciwko niemu umorzono w październiku. Do lat 60. miał, z powodu swej przeszłości, trudności ze znalezieniem stałej pracy. Potem, do przejścia na emeryturę w 1981 roku, pracował w Zarządzie Ruchu Lotniczego i Polskich Liniach Lotniczych LOT. Przez rząd emigracyjny został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (numer 7675).

Bibliografia

• Wojciech Gawroński: Słownik biograficzny wieliczan. Wieliczka: Muzeum Żup Krakowskich, 2008. ISBN 978-83-923123-7-6.
• Tadeusz Wojtaszko: Podporucznik Piotr Nowak – żołnierz legenda. "Kombatant. Biuletyn Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych". 11 (141), listopad 2002.

Linki zewnętrzne

• Biogram. elitadywersji.org
• „Nieśmiertelnik”, listopad 2009. niesmiertelnik.cba.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].