Piotr Ożański

Piotr Ożański

Data i miejsce urodzenia	29 czerwca 1925 Mołodycz
Data i miejsce śmierci	14 czerwca 1988 Kraków
Zawód, zajęcie	murarz
Odznaczenia

Grób Piotra Ożańskiego
Kraków, cmentarz Grębałów.

Piotr Ożański (ur. 29 czerwca 1925 w Mołodyczu, zm. 14 czerwca 1988 w Krakowie) – polski przodownik pracy, członek Związku Młodzieży Polskiej i PZPR, murarz, budowniczy Nowej Huty.

Przodownik pracy

Do Nowej Huty trafił w 1950 po odbyciu służby wojskowej jako ochotnik spod Rzeszowa. Wcześniej służył w Korpusie Bezpieczeństwa Wewnętrznego. W Nowej Hucie pracował w 51. brygadzie ZMP.

Przed świętem 22 lipca 1950 wraz z zespołem położył 18 900 cegieł, co było rekordem. W pochodzie pierwszomajowym szedł ze wstęgą z napisem „802% normy”. Potem udało mu się wraz z kolegami ułożyć 34 000 cegieł^[1]. Bicie rekordu opisał Sławomir Mrożek w reportażu „Młode Miasto”, który ukazał się na łamach „Tygodnika Przekrój”^[1]. Podczas próby ułożenia 50 000 cegieł Ożański poparzył się, dotykając gorącej cegły, która leżała obok ogniska służącego do podgrzewania lepiku do izolacji. Propaganda PRL twierdziła, że cegłę ktoś podłożył specjalnie, a Ożański w ostatniej chwili cofnął rękę. Tego dnia w ciągu 8 godzin dwunastoosobowy zespół położył 66 232 cegły.

Bolesław Bierut odznaczył go Srebrnym Krzyżem Zasługi.

Po pracy w Nowej Hucie przez 20 lat kierował brygadą w koksowni, a będąc na rencie, pracował na pół etatu w nowohuckim KBM (Kombinacie Budownictwa Mieszkaniowego) na osiedlu Teatralnym.

W kulturze

Został sportretowany w filmie Andrzeja Wajdy „Człowiek z marmuru” jako Mateusz Birkut, postać tę zagrał Jerzy Radziwiłowicz.

Był bohaterem filmu dokumentalnego pt. „Z marmuru i z żelaza” w reżyserii Andrzeja Soroczyńskiego, a jego osoba była inspiracją dla Erwina Czerwenki do namalowania obrazu „Nowa Huta”.

Poeta Julian Przyboś poświęcił jego osobie wiersz pt. „Odchodzenie w niepamięć”.

Z inicjatywy radnego Macieja Twaroga (LPR) został patronem placu na osiedlu Willowym w Nowej Hucie, uchwała Rady Miasta Krakowa została jednak cofnięta głosami PO i PiS 18 marca 2009 na wniosek radnego Bartłomieja Gardy (PO).

Źródła

• Ryszard Dzieszyński, Jan L. Franczyk Encyklopedia Nowej Huty Wydawnictwo Towarzystwa Słowaków w Polsce, Kraków 2006, ISBN 978-83-7490-0607

Przypisy