Piotr Rumiancew

Piotr Rumiancew
Пётр Александрович Румянцев-Задунайский
Ilustracja
feldmarszałek
Pełne imię i nazwisko

Piotr Aleksandrowicz Rumiancew

Data i miejsce urodzenia

15 stycznia 1725
Moskwa

Data i miejsce śmierci

19 grudnia 1796
Taszań

Przebieg służby
Lata służby

1740-1796

Siły zbrojne

Armia Imperium Rosyjskiego

Główne wojny i bitwy

Wojna szwedzko-rosyjska (1741-1743)
wojna siedmioletnia
VI wojna rosyjsko-turecka
insurekcja kościuszkowska

Odznaczenia
Order św. Andrzeja (Imperium Rosyjskie) Order Świętego Aleksandra Newskiego (Imperium Rosyjskie) Order św. Jerzego I klasy (Imperium Rosyjskie) Order Świętego Włodzimierza I klasy (Imperium Rosyjskie) Order Świętej Anny I klasy (Imperium Rosyjskie) Order Orła Białego Order Orła Czarnego (Prusy)

Piotr Aleksandrowicz Rumiancew, hrabia (1744) (ros. Пётр Александрович Румянцев-Задунайский) (ur. 15 stycznia 1725 w Moskwie, zm. 19 grudnia 1796 w Taszaniu [obecnie Pierejasław-Chmielnicki]) – rosyjski generał-feldmarszałek.

Życiorys

Był synem A.I. Rumiancewa, współpracownika cara Piotra I (ponieważ imiona otrzymał po carze, w którego towarzystwie często przebywała jego matka, plotki sugerowały, że jest synem cara z nieprawego łoża).

Od dzieciństwa związany był z wojskiem, służąc za młodu w gwardii cesarskiej. Od 1740 jako oficer (początkowo podporucznik) i w czasie wojny ze Szwecją walczył u boku ojca. Osobiście doręczył carycy Elżbiecie tekst traktatu pokojowego w Åbo, który w 1743 podpisał jego ojciec, za co został awansowany na pułkownika i mianowany dowódcą pułku. W 1755 mianowany generałem majorem.

Żołnierską sławę zdobył podczas wojny siedmioletniej (1756-1763), podczas której dowodził brygadą w bitwie pod Groß-Jägersdorf (1757) oraz dywizją w bitwie pod Kunowicami (1759). W 1758 mianowano go generałem lejtnantem. W 1761 roku dowodząc korpusem oblegał twierdzę Kołobrzeg, którą zdobył, otwierając wojskom rosyjskim drogę do Berlina. W 1762 roku awansował na generała piechoty. W latach 1764–1796 był prezydentem Kolegium Małorosyjskiego i generał-gubernatorem Małej Rosji (wcześniej gubernatorem Ukrainy był jego ojciec). Na tym stanowisku aktywnie prowadził politykę likwidacji autonomii Ukrainy, ograniczając władzę hetmańską dla zintegrowania tych ziem z resztą imperium i w 1783 wprowadzając tzw. podatek od duszy.

Gdy w 1768 wybuchła wojna rosyjsko-turecka, Rumiancew stanął na czele 2 Armii; w 1769 był dowódcą ekspedycji, której celem było zdobycie twierdzy Azow. Od sierpnia 1769 był dowódcą 1 Armii. W lecie 1770 odniósł nad Turkami i Tatarami dwa znakomite zwycięstwa nad Largą i nad Kagułem, po których przeprawił się przez Dunaj i wkroczył na Wołoszczyznę, rozbijając przeważające siły tureckie. Sukcesy te przyniosły mu w 1774 stopień feldmarszałka, a w 1775 honorowy przydomek do nazwiska – „Zadunajski”. Gdy jego wojska dotarły do Szumenu, nowy sułtan Abdülhamid I zaproponował zawarcie pokoju, który podpisano 21 lipca we wsi Küczük Kajnardży.

Uznawany był wtedy za najsławniejszego wodza rosyjskiego. Inni dowódcy (zwłaszcza Grigorij Potiomkin) zazdrośnie usiłowali odsunąć go od dowodzenia i wykazania militarnych zdolności. Podczas kolejnej wojny z Turcją Rumiancew dowodzący 2 Armią wszedł w konflikt z głównodowodzącym G.A. Potiomkinem, posądzając go o celowe ograniczanie dostaw dla jego armii. Wskutek tego został pozbawiony dowództwa i zrezygnował z dowodzenia armią.

W 1775 roku Sejm Rozbiorowy 1773–1775 nadał mu polski indygenat[1]. Podczas insurekcji kościuszkowskiej w 1794 roku początkowo wyznaczony został na naczelnego wodza sił rosyjskich, jednak wskutek choroby nie opuścił swej posiadłości i faktyczne dowodzenie przejął Suworow. W trakcie działań wojennych na obszarze Rzeczypospolitej pozostał w Taszaniu, gdzie zmarł w dwa miesiące po śmierci carycy Katarzyny.

Działalność Rumiancewa jako wodza i dowódcy miała znaczący wpływ na sztukę wojenną II połowy XVIII wieku. Już w czasie wojny siedmioletniej był inicjatorem wprowadzenia głębokich ugrupowań bojowych. Pierwszy wprowadził kolumny batalionowe dla wykorzystania manewru na polu walki, w natarciu i w obronie. Stworzono przy tym lekkie bataliony działające w linii kolumn, co doprowadziło do powstania nowej taktyki. W czasie wojny 1768–1774 stosował regułę walnej bitwy jako zasadniczego sposobu odniesienia zwycięstwa. Wprowadził na polu walki czworobok, uderzenia frontalne i skrzydłowe, tworzenie i wykorzystywanie rezerw taktycznych, organizację współdziałania rodzajów wojsk. Szczególne znaczenie przywiązywał do zmasowanych i rozstrzygających uderzeń lekkiej kawalerii. Dużą uwagę poświęcał wychowaniu żołnierza i logistycznemu zabezpieczeniu walczących wojsk zarówno przed bitwą, jak i w jej toku.

Swe przemyślenia i poglądy zapisał w dziełach: Instrukcja (1761), Porządek służby (1770), Myśli (1777). Wykorzystano je przy opracowaniu regulaminów i reorganizacji armii rosyjskiej w drugiej połowie XVIII wieku.

W 1774 odznaczony Orderem Orła Białego, był kawalerem wszystkich ówczesnych orderów rosyjskich (Orderu Świętego Jerzego I klasy, Świętej Anny I klasy, Świętego Aleksandra Newskiego, Świętego Włodzimierza I klasy) i pruskiego Orderu Czarnego Orła (1776)[2].

Jego syn Nikołaj Rumiancew (1754–1826) był ministrem spraw zagranicznych oraz przewodniczącym Komitetu Ministrów Imperium Rosyjskiego.

Przypisy

  1. Volumina Legum, t. VIII, Petersburg 1860, s. 165.
  2. Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, 2008, s. 215.

Bibliografia

  • Bolszaja sowietskaja encikłopedija, t. 22, Moskwa 1975.
  • Mała encyklopedia wojskowa, t. 3, Warszawa 1967.

Media użyte na tej stronie

Order St. Andrew (Russia) ribbon.svg
Autor: Reliavech, Licencja: CC BY-SA 4.0
Barette de l'ordre de Saint-André (Russie impériale).
RUS Order św. Jerzego (baretka).png
Baretka Orderu św. Jerzego
RUS Order św. Włodzimierza (baretka).svg
Baretka Orderu św. Włodzimierza.
RUS Order św. Anny (baretka).svg
Baretka Orderu św. Anny.
Ord.Aquilanera.png
Order of Black Eagle's ribbon - Prussia
RUS Order of St. Alexander Nevsky BAR.png
Autor: Wiki Romi, Licencja: CC0
Order Świętego Aleksandra Newskiego
Rumjanzew-sadunaiski.jpg
Pjotr Alexandrowitsch Rumjanzew-Sadunaiski (1725–1796), russischer Feldmarschall