Piotr Stołypin

Piotr Stołypin

Пётр Столыпин

Pełne imię i nazwisko	Piotr Arkadiewicz Stołypin
Data i miejsce urodzenia	14 kwietnia 1862 Drezno, Królestwo Saksonii
Data i miejsce śmierci	18 września 1911 Kijów, Imperium Rosyjskie
Przewodniczący Rady Ministrów Imperium Rosyjskiego
Okres	od 21 lipca 1906 do 18 września 1911
Poprzednik	Iwan Goriemykin
Następca	Władimir Kokowcow
Minister Spraw Wewnętrznych
Okres	od 26 kwietnia 1906 do 18 września 1911
Poprzednik	Piotr Durnowo
Następca	Alekander Makarow
Gubernator saratowski
Okres	od 15 lutego 1903 do 26 kwietnia 1906
Poprzednik	Aleksander Engelhardt
Następca	Siergiej Tatiszczew
Gubernator grodzieński
Okres	od 30 maja 1902 do 15 lutego 1903
Poprzednik	Nikołaj Urusow
Następca	Michaił Osorgin
Odznaczenia

Piotr Arkadiewicz Stołypin (ros. Пётр Аркадьевич Столыпин; ur. 2 kwietnia^?/ 14 kwietnia 1862 w Dreźnie, zm. 5 września^?/ 18 września 1911 w Kijowie) – działacz państwowy i polityk rosyjski, 1906–1911 premier i minister spraw wewnętrznych w okresie rządów Mikołaja II.

Życiorys

Pochodził ze starej rodziny szlacheckiej. Ukończył studia na Uniwersytecie Petersburskim w 1884, po czym rozpoczął służbę państwową w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych. Od 1902 gubernator guberni grodzieńskiej, w latach 1903–1906 guberni saratowskiej.

Od 26 kwietnia 1906 minister spraw wewnętrznych, a od 21 lipca jednocześnie przewodniczący Rady Ministrów. Kierował tłumieniem rewolucji 1905–1907, stosował sądy wojskowe w stosunku do rewolucjonistów ze skazywaniem na karę śmierci. Stosował terror w walce z ruchem rewolucyjnym (sznur do wieszania skazanych nazywano „krawatem Stołypina”). Okres jego władzy określany jest jako „reakcja stołypinowska”. W 1907 r. rozwiązał Dumę, zmienił ordynację wyborczą i znacznie ograniczył uprawnienia parlamentu sprowadzając go do instytucji fasadowej.

Jednocześnie Stołypin dążył do modernizacji państwa. Wspólnie z Aleksandrem Kriwoszeinem czy Andrzejem Andrejewiczem Køfødem, przeprowadził zakrojoną na szeroką skalę reformę rolną (pozwolenie na opuszczanie wspólnot wiejskich), w celu utworzenia socjalnego oparcia dla caratu na wsi.

W 1910 wysunął projekt wprowadzenia ziemstw w 6 guberniach (witebskiej, wołyńskiej, kijowskiej, mińskiej, mohylewskiej i podolskiej) przewidujący kurie narodowościowe dla uniknięcia uprzywilejowania polskich ziemian. Wskutek oporu Rady Państwa (przeciwko wystąpił zwłaszcza były minister spraw wewnętrznych Piotr Durnowo) premier nakłonił cara do wprowadzenia projektu w drodze ukazu wydanego na podstawie art. 87 Ustaw Zasadniczych z 1906. Mikołaj II postąpił zgodnie z radą Stołypina 14 marca^?/ 27 marca 1911, lecz premier utracił monarsze zaufanie.

Stołypin został śmiertelnie raniony w zamachu 1 września^?/ 14 września 1911 przez eserowca mającego powiązania z Ochraną Dmitrija Bogrowa w Kijowie i zmarł 5 września^?/ 18 września 1911.

W 2006 r. na podstawie dziejów Stołypina nakręcono 14-odcinkowy serial historyczny pt. Stołypin (Столыпин... Невыученные уроки) w reż. Jurija Kuzina.

Grób Piotra Stołypina w Ławrze Peczerskiej w Kijowie

Bibliografia

• Ludwik Bazylow: Ostatnie lata Rosji Carskiej. Rządy Stołypina, 1972
• Jarosław Nieścioruk Piotr Stołypin. Życie i działalność polityczna