Piotr Sztompka

Piotr Sztompka

Data i miejsce urodzenia	2 marca 1944 Warszawa
Zawód, zajęcie	socjolog, nauczyciel akademicki
Tytuł naukowy	profesor nauk humanistycznych
Alma Mater	Uniwersytet Jagielloński
Odznaczenia

Piotr Sztompka (ur. 2 marca 1944 w Warszawie) – polski socjolog i nauczyciel akademicki, profesor nauk humanistycznych, wieloletni wykładowca Uniwersytetu Jagiellońskiego i profesor honorowy tej uczelni, członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk.

Życiorys

Syn pianisty Henryka Sztompki^[1]. Ukończył podstawową Szkołę Muzyczną i II Liceum Ogólnokształcące im. Króla Jana III Sobieskiego w Krakowie^[2], następnie prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim (1966). W 1967 uzyskał magisterium z socjologii w Instytucie Socjologii UJ, w 1970 doktoryzował się, a w 1974 uzyskał stopień doktora habilitowanego. W 1980 otrzymał tytuł profesora w zakresie nauk humanistycznych.

Zawodowo od ukończenia studiów związany z Instytutem Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1980 objął stanowisko profesora nadzwyczajnego, a w 1987 został profesorem zwyczajnym. Powierzono mu również funkcję kierownika Zakładu Socjologii Teoretycznej. W 2021 Senat UJ przyznał Piotrowi Sztompce tytuł profesora honorowego tej uczelni^[3][4] Został także profesorem Wyższej Szkoły Europejskiej im. ks. Józefa Tischnera w Krakowie.

Od 1972 był członkiem PZPR^[5], wystąpił z niej po wprowadzeniu w Polsce stanu wojennego^[6]. Został członkiem korespondentem (1994) i członkiem rzeczywistym (2002) Polskiej Akademii Nauk^[7], członkiem krajowym czynnym Polskiej Akademii Umiejętności, członkiem Academia Europaea^[8] i American Academy of Arts and Sciences. W latach 1996–2003 pełnił funkcję przewodniczącego Komitetu Socjologii PAN, a w latach 2002–2006 był przewodniczącym Międzynarodowego Stowarzyszenia Socjologicznego^[9].

Jest autorem opracowań z zakresu socjologii w tym podręczników akademickich (np. Socjologia. Wykłady o społeczeństwie z 2021). Jego prace skupiają się wokół zagadnień zmian społecznych oraz koncepcji systemu społecznego i kapitału społecznego. Podejmuje także problem stawania się społeczeństwa, kwestie socjologii wizualnej oraz socjologii codzienności.

W 2006 został uhonorowany Nagrodą Fundacji na rzecz Nauki Polskiej w dziedzinie nauk humanistycznych i społecznych za oryginalne opracowanie idei współczesnej socjologii. W listopadzie 2007 za książkę Zaufanie. Fundament społeczeństwa wydaną przez Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak” otrzymał nagrodę Krakowska Książka Miesiąca. W 2022 znalazł się na liście TOP 2%, najbardziej wpływowych naukowców na świecie^[10].

Odznaczenia i wyróżnienia

• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2014, w uznaniu wybitnych zasług dla rozwoju socjologii, za osiągnięcia w pracy naukowej i dydaktycznej oraz promocję nauki polskiej w świecie)^[11][12]
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2000, za wybitne zasługi w pracy naukowej i dydaktycznej)^[13]
• Złoty Krzyż Zasługi (1989)
• Złoty Medal za Długoletnią Służbę^[2]
• Medal Komisji Edukacji Narodowej (1991)
• Medal Merentibus (2007)
• Odznaka „Honoris Gratia” (2019)^[14]
• tytuły doktora honoris causa: Państwowej Wyższej Szkoły Nauk Społecznych w Moskwie (2006)^[15], Södertörns högskola (2013)^[16], Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie (2015)^[17]

Publikacje

• Analiza funkcjonalna w socjologii i antropologii społecznej, Ossolineum, Kraków 1971.
• Teoria i wyjaśnienie. Z metodologicznych problemów socjologii, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1973.
• System and Function, Academic Press, Nowy Jork 1974.
• Sociological Dilemmas. Toward a Dialectic Paradigm, Academic Press, Nowy Jork 1979.
• Robert K. Merton. An Intellectual Profile, St. Martin's Press, Nowy Jork 1986.
• Society in Action. The Theory of Social Becoming, The University of Chicago Press, Chicago 1991.
• Trust. A Sociological Theory, Cambridge University Press, Cambridge 1999.
• Trauma wielkiej zmiany, Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2000, ISBN 83-86759-99-2.
• Socjologia. Analiza społeczeństwa, Wyd. Znak, Kraków 2002, ISBN 83-240-0218-9; wyd. 2 nowe poszerz., Wyd. Znak, Kraków 2012, ISBN 978-83-240-1895-6; wyd. 3 zm. i poszerz. pt. Socjologia. Wykłady o społeczeństwie, Wyd. Znak, Kraków 2021, ISBN 978-83-240-7937-7).
• Socjologia zmian społecznych, Wyd. Znak, Kraków 2005, ISBN 83-240-0598-6.
• Socjologia wizualna. Fotografia jako metoda badawcza, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2005, ISBN 83-01-14367-3.
• Zaufanie. Fundament społeczeństwa, Wyd. Znak, Kraków 2007, ISBN 978-83-240-0850-6.
• Socjologia codzienności (red. z Małgorzatą Bogunią-Borowską), Wyd. Znak, Kraków 2008, ISBN 978-83-240-0959-6.
• Socjologia – Lektury (red. z Markiem Kucią), Wyd. Znak, Kraków 2009, ISBN 83-240-0597-8.
• Kapitał społeczny: teoria przestrzeni międzyludzkiej, Wyd. Znak, Kraków 2016, ISBN 978-83-240-3460-4.
• Values in Society and Economy. Two Perspectives, Wydawnictwo Nieoczywiste, Warszawa 2018, ISBN 978-83-63391-70-6.
• Słownik socjologiczny. 1000 pojęć, Wyd. Znak Horyzont, Kraków 2020, ISBN 978-83-240-7832-5.

Przypisy

Bibliografia

• Prof. dr hab. Piotr Sztompka, uj.edu.pl [dostęp 2022-11-23] .
• Prof. dr hab. Piotr Sztompka – laureat Nagrody FNP 2006, Fundacja na rzecz Nauki Polskiej [dostęp 2015-03-18] .
• Prof. dr hab. czł. rzecz. PAN Piotr Sztompka, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [online] [dostęp 2022-11-23] .

Linki zewnętrzne

• DanielD. Sobczak DanielD., Biografia. Prof. Piotr Sztompka, ae-info.org [dostęp 2022-06-02] .