Piotrków Trybunalski

Piotrków Trybunalski
miasto na prawach powiatu
Ilustracja
Widok na stare miasto, ulica Słowackiego, dawna piotrkowska Manufaktura, uliczka przy rynku, Zamek Królewski, panorama rynku
HerbFlaga
HerbFlaga
Państwo

 Polska

Województwo

 łódzkie

Prawa miejskie

XIII w.

Prezydent

Krzysztof Chojniak[1]

Powierzchnia

67,30 km²

Populacja (31.12.2020)
• liczba ludności
• gęstość


72 250[2]
1074,5 os./km²

Strefa numeracyjna

44

Kod pocztowy

97-300 do 97-312

Tablice rejestracyjne

EP

Położenie na mapie województwa łódzkiego
Mapa konturowa województwa łódzkiego, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Piotrków Trybunalski”
Położenie na mapie Polski
Ziemia51°24′24″N 19°41′44″E/51,406667 19,695556
TERC (TERYT)

1062011

SIMC

0967430

Urząd miejski
Pasaż Karola Rudowskiego 10
97-300 Piotrków Trybunalski
Strona internetowa
BIP

Piotrków Trybunalskimiasto na prawach powiatu w centralnej Polsce.

Piotrków był miastem królewskim[3] w starostwie piotrkowskim w powiecie piotrkowskim województwa sieradzkiego w końcu XVI wieku[4]. Dopełnienie nazwy o przymiotnik Trybunalski nastąpiło po II wojnie światowej[5]. W latach 1975–1998 miasto było stolicą województwa piotrkowskiego.

Według danych GUS z 31 grudnia 2020 r., Piotrków Trybunalski liczył 72 250 mieszkańców[2] i jest pod względem liczby ludności drugim (po Łodzi) miastem w województwie łódzkim, a także 50. spośród najludniejszych miast w Polsce[6].

Toponimia

Nazwa miasta notowana jest od XIII wieku jako Piotrków i Pietrków, od XIV wieku spotyka się także Piotrkowo. Pochodzi ona od imienia Piotr, zdrobnionego do Piotrek, w języku staropolskim także Pietrek. Drugi człon nazwy, Trybunalski, wywodzi się od faktu, że w mieście urzędował trybunał koronny[7].

Nazwa Piotrkowa w innych językach brzmi: język rosyjski – dziś Пётркув-Трибунальски, za czasów Królestwa Polskiego – Петроковъ[8]; jid. ‏פּעטריקעװ‎ Petrikew[9]; niem. Petrikau[10].

Położenie

Miasto położone jest w południowo-wschodniej części województwa łódzkiego położony na Równinie Piotrkowskiej nad rzeką Strawą. Piotrków Trybunalski leży w dawnej ziemi sieradzkiej[11], w pobliżu styku historycznych granic Mazowsza, Wielkopolski i Małopolski.

Odległy o 53 km na południowy wschód od Łodzi[12], 136 km na południowy zachód od Warszawy[13] i 160 km na północny wschód od Katowic[14].

Według danych z 31 grudnia 2018 powierzchnia miasta wynosiła 67,25 km²[15].

Według danych z 2002[16] powierzchnia miasta to 67,26 km², co stanowi 0,37% powierzchni całego województwa łódzkiego. Struktura powierzchni miasta:

  • użytki rolne 52%
  • użytki leśne 21%

Historia

Najstarsza panorama Piotrkowa z 1657
Podzamcze – miejsce po wyburzonych kamienicach w rejonie ulicy Starowarszawskiej
Panorama rynku na starym mieście

Historia Żydów w Piotrkowie

Mała Synagoga (1775 r.)

Miasto posiadało zakaz osiedlania się Żydów – przywilej de non tolerandis Judaeis. Dopiero w XVI w. ludność żydowska zamieszkała w okolicach Piotrkowa zaczęła przybywać na targi i jarmarki. W 1657 wojska Stefana Czarnieckiego dokonały krwawego pogromu Żydów w Piotrkowie. W 1679 król Jan III Sobieski zezwolił na założenie kahału, synagogi, kirkutu, mykwy, rzeźni i sklepów. W 1765 mieszkało tu 1107 Żydów. Piotrków Trybunalski był jednym z najważniejszych w Polsce żydowskich ośrodków wydawniczo-drukarskich.

W 1939 mieszkało tu ok. 11 tys. osób pochodzenia żydowskiego[25]. W październiku 1939 Niemcy utworzyli tu pierwsze getto na ziemiach polskich. Uwięzili w nim ok. 25 tys. osób z Piotrkowa i okolic. W dniach 15–21 października 1942 ok. 22 tys. osób wywieźli do obozu zagłady w Treblince[26].

Klimat

MiesiącIIIIIIIVVVIVIIVIIIIXXXIXII
Najwyższa temperatura dzienna (°C)+11,2+5,1+12,7+21,1+25,3+28,9+32,1+30,8+23,9+23,0+10,6+7,9
Najniższa temperatura dzienna (°C)–31,2–13,2–6,4–3,9+1,8+1,8+8,0+5,6+2,1–3,2–2,9–10,0
Źródło: Typowe lata meteorologiczne i statystyczne dane klimatyczne dla obszaru Polski do obliczeń energetycznych budynków

Demografia

Dane z 2018:

OpisOgółemKobietyMężczyźni
Jednostkaosób%osób%osób%
Populacja72 21110038 6625433 54946
Gęstość zaludnienia
[mieszk./km²]
1073,8573,9498,9

Piramida wieku mieszkańców Piotrkowa Trybunalskiego w 2014 roku[27].

Piramida wieku Piotrkow Trybunalski.png

Wskaźniki ekonomiczne

Średni dochód na jednego mieszkańca dla Piotrkowa Trybunalskiego wynosi 4150 zł brutto[28]. Według danych z 2018 stopa bezrobocia w mieście wynosiła 5,5%[29].

Podział na osiedla

W Piotrkowie Trybunalskim nazwa „osiedle” ma dwa znaczenia: 1/ Tradycyjne – istniejące osiedla 2/ Administracyjne – jednostki pomocnicze gminy (odpowiednik dzielnic w większych miastach lub sołectw w gminach) W niektórych przypadkach nazwy pokrywają się: np. Wierzeje.

Zgodnie z uchwałami Rady Miasta w Piotrkowie funkcjonuje czternaście jednostek pomocniczych:

Panorama północnej części Piotrkowa Trybunalskiego

System TERYT wyróżnia następujące integralne części miasta: Belzatka, Budki, Bugaj, Byki, Byki-Kolonia, Daszówka, Dymacz, Karolinów, Kleszcz, Krakówka, Meszcze, Michałów, Moryca, Pawłówka, Raków, Raków Mały, Szczekanica, Świerczów, Twardosławice, Wierzeje[32].

Gospodarka

Przemysł

Budynek dawnej Piotrkowskiej Manufaktury przy ulicy Sulejowskiej
Browar Piotrków (2019)

Od XIX w. ośrodek przemysłu, m.in. szklarskiego (huty „Kara”, „Hortensja”, „Feniks”), włókienniczego (Piotrkowska Manufaktura – potem Zakłady Przemysłu Dziewiarskiego „Sigmatex”), maszynowego (Fabryka Maszyn Górniczych „Pioma” – obecnie „Famur”, Warszawskie Zakłady Mechaniczne – Polskie Zakłady Lotnicze WZM-PZL). Obecnie jedno z dwóch głównych miast Piotrkowsko-Bełchatowskiego Okręgu Przemysłowego. Piotrków to także przemysł meblowy (Piotrkowska Fabryka Mebli) oraz papierniczy – swoją siedzibę ma tutaj Emerson, potentat w produkcji papieru komputerowego. W południowej części miasta działa nowoczesny regionalny Browar Piotrków produkujący piwa różnego rodzaju. Działa tutaj także duża liczba lokalnych i regionalnych firm budowlanych czy deweloperskich

Przemysł maszynowy

  • FMG Pioma S.A. należąca do Grupy Famur wraz z Pioma Odlewnia sp. z o.o.
  • Metzeler Automotive Profile Systems Piotrkow Sp.z.o.o.
  • Häring – wytwarzająca części toczone dla takich koncernów jak Daimler AG, Bosch, Volkswagen-Audi.
  • MBL – łożyska do kółek.
  • Polanik – firma produkująca sprzęt lekkoatletyczny

Przemysł włókienniczy

  • Sigmatex Sp. z o.o. – producent dzianin

Handel

Znajduje się tutaj galeria rozrywkowo-handlowa Focus Mall, otwarta 13 listopada 2009 oraz Galeria „Stary Areszt”, znajdująca się w budynkach dawnego aresztu – usytuowana w okolicach starego miasta.

Logistyka

Ze względu na dogodne położenie miasta, wokół miasta powstało kilka rozbudowanych centrów logistycznych.

  • Centrum Dystrybucji IKEA – teren o powierzchni 47 ha, z czego 100 tys. m² pod zabudową.
  • ProLogis Park Piotrków – teren o powierzchni 30 ha, 4 hale o łącznej powierzchni 83 tys. m² najemcy: Unilever, Carrefour, Nomi, Vitakraft.
  • Centrum Logistyczne „Kaufland” – teren o powierzchni 27 ha, obiekty magazynowe o powierzchni 120 tysięcy m² oraz przetwórnia mięsa i chłodnia.

Trwa realizacja dużych projektów logistycznych w Piotrkowie i jego najbliższym otoczeniu:

  • Logistic City Piotrków Distribution Center – teren o powierzchni ponad 100 ha, dotychczas zrealizowano 4 hale o ogólnej powierzchni 136 tys. m², planowana powierzchnia zabudowy ponad 450 tys. m². Najemcy: M&M Logistics, PPG, Colep CCL, Erontrans, Compania de Distribucion Integral Logista, Schlecker, Jysk, Trans Południe, Kronopol.
  • Poland Central – Europolis – teren położony na terenie gminy Grabica (ok. 7 km od Piotrkowa) o powierzchni 122 ha, docelowa powierzchnia magazynowa wyniesie ponad 500 tys. m². Najemcy: IKEA, Erontrans, FM Logistic, PSD, Integer.pl.
  • Prologis Park Piotrków II – teren o powierzchni 25 ha, docelowo zaplanowano realizację 6 hal o ogólnej powierzchni zabudowy 125 tys. m². Najemcy: Stock Polska, Vobis.

Transport

Schemat przedstawiający północno-zachodnią obwodnicę i docelowy układ komunikacyjny Piotrkowa Trybunalskiego
Fragment trasy W-Z
Wschodnia obwodnica Piotrkowa – ulica Miast Partnerskich

Transport drogowy

Piotrków Trybunalski stanowi ważny węzeł komunikacyjny. Przez miasto przebiegają drogi krajowe i międzynarodowe:

Drogi wojewódzkie:

Miasto posiada rozbudowany system obwodnic w którego skład wchodzą obwodnice:

W planach jest także budowa obwodnicy śródmiejskiej, mającej być w przyszłości drogą alternatywną dla płatnej autostrady A1 oraz obwodnicy południowej.

Transport autobusowy

Dworzec autobusowy w Piotrkowie Trybunalskim

Ważną rolę odgrywają też zrzeszeni przewoźnicy prywatni, obsługujący linie miejskie oraz podmiejskie, w tym do Sulejowa, Bełchatowa i Tomaszowa.

Komunikacja miejska

W Piotrkowie Trybunalskim istnieje komunikacja autobusowa, obsługiwana przez MZK Piotrków Trybunalski, oraz linie obsługiwane przez przewoźników prywatnych.

W 2017 roku MZK Piotrków Trybunalski obsługiwało 11 linii autobusowych (numery „0” – „10”) i dysponowało 39 autobusami marki MAN[33]:

  • MAN NL 202 – 18 szt.
  • MAN A 21 – 15 szt.
  • MAN NL 283 – 2 szt.
  • MAN A 76 – 2 szt.
  • MAN A 35 – 2 szt.

Dodatkowo w Piotrkowie Trybunalskim funkcjonują linie przewoźników prywatnych.

Transport kolejowy

Przez stację Piotrków Trybunalski przechodzi linia kolejowa nr 1, wybudowana w 1846 jako Droga Żelazna Warszawsko-Wiedeńska[34]; tutaj zaczyna się również linia kolejowa nr 24 do kopalni Bełchatów, która według pierwotnych planów miała być częścią odnogi Centralnej Magistrali Kolejowej z Opoczna do Oleśnicy[35].

W latach 1902–2008 na terenie miasta zaczynała się linia Piotrkowskiej Kolei Wąskotorowej do Sulejowa; obecnie w całości zachował się jedynie teren dworca wąskotorowego[36].

Transport lotniczy

W Piotrkowie Trybunalskim działa lotnisko sportowe zdolne do przyjmowania samolotów kategorii dyspozycyjnej czy taksówek powietrznych.

Najbliższym portem lotniczym jest oddalony od centrum Piotrkowa Trybunalskiego o 42 km Międzynarodowy Port Lotniczy im. Władysława Reymonta w Łodzi. Ponadto miasto jest oddalone o około 133 km od Portu lotniczego Warszawa Okęcie i około 137 km od Portu Lotniczego Katowice-Pyrzowice.

W 2008 przy Samodzielnym Szpitalu Wojewódzkim im. Mikołaja Kopernika otworzono sanitarne lądowisko.

Turystyka

Ulica Rycerska na starym mieście
Ulica Szewska na starym mieście
Podzamcze – ulica Starowarszawska
Ulica Słowackiego

Architektura

Zabytki

Zamek Królewski, obecnie siedziba muzeum
Park im. ks. Józefa Poniatowskiego

Do rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa wpisane są m.in. następujące obiekty z terenu Piotrkowa[37]:

Inne obiekty

Wieża ciśnień (1925-1927)
  • Piotrkowska Manufaktura – budynek dawnej przędzalni przy ulicy Sulejowskiej
  • Wieża wodna (1925–1927) – ok. 50 m wysokości. Zabytek sztuki inżynierskiej
  • Aleja 3 Maja – budynki w stylu secesyjnym
  • Hala targowa – obecnie budynek handlowy (Biedronka, Apteka Stylowa, cukiernia, masarnia)
  • Park Śródmiejski im. św. Jana Pawła II
  • Jezioro Bugaj i miejskie kąpielisko „Słoneczko”
  • Rezerwat Dęby w Meszczach im. Jeremiego Kozłowskiego
  • Areszt śledczy przy ulicy Wroniej
  • Dawny cyklodrom przy ulicy Budki róg Partyzantów
  • Ośrodek Działań Artystycznych (ODA)

Architektura współczesna

Nowe kamienice przy ulicy Jerozolimskiej i Starowarszawskiej (2018)
Focus Mall
  • Bank Pekao S.A. przy al. Armii Krajowej
  • Kryta Pływalnia OSiR przy ul. Belzackiej (budowana w latach 1999–2000)
  • Kościół pw. Miłosierdzia Bożego przy ul. Łódzkiej
  • Kościół pw. NMP Królowej Pokoju przy ul. Belzackiej (1998)
  • Kościół pw. Matki Boskiej Bolesnej przy ul. Krakowskie Przedmieście
  • Hala sportowa „Relax” (lata 80.)
  • Centrum handlowe Focus Mall przy ul. Słowackiego
  • Hotel Mercure Piotrków Trybunalski przy al. Armii Krajowej

Informacja turystyczna

  • Centrum Informacji Turystycznej[38]
  • PTTK Oddział im. Michała Rawity Witanowskiego w Piotrkowie Trybunalskim[39]
  • Muzeum w Piotrkowie Trybunalskim[40]

Szlaki turystyczne

  • Szlak Rekreacyjny Rzeki Pilicy
  • Szlaki miejskie:
    • Trakt Wielu Kultur
    • Filmowy Piotrków
    • Miasto Piwowarów
    • Szlakiem dawnych piotrkowskich hoteli
  • Szlak rekreacyjny wokół Piotrkowa

Kultura

Biblioteki

Miejska Biblioteka Publiczna

Muzea i galerie

  • Muzeum w Piotrkowie Trybunalskim
  • Muzeum Piwowarstwa – Centrum Edukacji Browarniczej
  • Ośrodek Działań Artystycznych (2 siedziby)
  • Galeria „U Panien” (Centrum Idei Ku Demokracji/Kościół pw. Matki Bożej Śnieżnej)

Kina

  • Multipleks Helios (5 sal – Focus Mall)

Inne ośrodki kulturalne

  • Miejski Ośrodek Kultury – „Europejska scena Teatru im. Jaracza” oraz działający w ramach struktur MOK – Ośrodek Edukacji Artystycznej „Wyciągamy dzieci z bramy”
  • Osiedlowy Klub Kultury „Jaskółczyn” – prowadzący między innymi dziecięce i młodzieżowe zespoły tańca
  • Europejskie Stowarzyszenie Modelarzy

Wydarzenia cykliczne

  • Imieniny Piotrków – cykl imprez muzycznych, sportowych i rekreacyjnych z okazji Dni Miasta
  • Międzynarodowy Festiwal Sztuki Akcji – Interakcje – zapoczątkowane w 1999 r. wydarzenie artystyczne, w którym uczestniczą miłośnicy sztuki współczesnej i artyści z całego świata
  • Festiwal Kabaretowy – Trybunały Kabaretowe
  • Dni muzyki kameralnej – organizowane w zabytkowej siedzibie Muzeum w Piotrkowie Trybunalskim
  • Ogólnopolski konkurs literacki o „Rubinową Hortensję”
  • Ogólnopolski Konkurs Pianistyczny im. Ignacego Jana Paderewskiego – odbywający się od 1991 r., w Państwowej Szkole Muzycznej I i II stopnia w Piotrkowie Trybunalskim
  • Międzynarodowe Spotkania Rzeźbiarzy – Skrzyżowania
  • Ogólnopolski Festiwal Kultury i Sztuki Chrześcijańskiej „Nadzieja”
  • Ogólnopolski Festiwal Kapel Podwórkowych
  • Masa Krytyczna – każdy ostatni piątek miesiąca o godz. 18.00 spod budynku Uniwersytetu Jana Kochanowskiego
  • Trybunały Modelarstwa Kolejowego – organizowane pod koniec czerwca przez Europejskie Stowarzyszenie Modelarzy

Media

Wykaz tradycyjnych mediów piotrkowskich:

  • Telewizja:
    • Telewizja Piotrków (dawniej Informacje Piotrkowskie)
  • Radio:
    • Radio Strefa FM
  • Prasa:
    • Tydzień Trybunalski
    • Przegląd Lokalny „Famka”
    • Ziemia Piotrkowska
    • Miesięcznik Nasza Ziemia Piotrkowska
    • 7 Dni Piotrków – lokalny dodatek do Dziennika Łódzkiego
    • KurieR – Kultura i Rzeczywistość

Wykaz internetowych mediów piotrkowskich:

  • Prasa:
    • www.gazetatrybunalska.info
    • www.piotrkowski24.pl
    • www.ePiotrkow.pl
    • www.piotrkowtrybunalski.naszemiasto.pl
    • www.ziemiapiotrkowska.com

Edukacja

Dawne Kolegium jezuickie obecnie I LO im. Bolesława Chrobrego
Budynek SP nr 2

Poza tym w Piotrkowie Trybunalskim funkcjonuje obecnie:

  • 13 przedszkoli samorządowych
  • 9 szkół podstawowych
  • 10 szkół ponadpodstawowych
  • Centrum Kształcenia Praktycznego
  • Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy
  • Bursa Szkolna
  • Katolickie Liceum Ogólnokształcące SPSK (Stowarzyszenie Przyjaciół Szkół Katolickich)
  • Katolickie Gimnazjum SPSK
  • Państwowa Szkoła Muzyczna I i II stopnia

Urzędy i Instytucje

  • Starostwo Powiatowe w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Dąbrowskiego 7
  • Urząd Skarbowy w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65
  • Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Piotrkowie Trybunalskim, al. 3 Maja 8
  • Powiatowy Urząd Pracy, ul. Dmowskiego 27
  • Łódzki Urząd Wojewódzki. Wydział Spraw Obywatelskich i Cudzoziemców w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Szkolna 28/bud. B
  • ZUS Inspektorat w Piotrkowie Trybunalskim, al. Armii Krajowej 9
  • Narodowy Fundusz Zdrowia. Łódzki Oddział Wojewódzki. Delegatura w Piotrkowie Trybunalskim al. Armii Krajowej 15
  • Państwowa Straż Łowiecka, ul. Szkolna 28
  • Urząd Statystyczny w Łodzi. Oddział w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65
  • Łódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego Oddział w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Kasztelańska 9
  • Wojewódzki Ośrodek Ruchu Drogowego w Łodzi Oddział Terenowy w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Gliniana 17
  • Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Jerozolimska 29
  • Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Biuro Powiatowe w Piotrkowie, ul Kostromska 63
  • Regionalna Izba Obrachunkowa. Zespół Zamiejscowy w Piotrkowie Trybunalskim ul. Dąbrowskiego 5
  • Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie. Zarząd Zlewni w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Gabriela Narutowicza 9/13
  • Okręgowy Urząd Miar w Łodzi. Wydział Zamiejscowy w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Śląska 13
  • Biuro UDT w Piotrkowie Trybunalskim. Oddział w Łodzi, ul. Wiosenna 3
  • Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, ul. Marii Curie-Skłodowskiej 1
  • Kuratorium Oświaty w Łodzi. Delegatura Piotrków Trybunalski, ul. Sienkiewicza 16a
  • Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Łodzi. Delegatura w Piotrkowie Trybunalskim ul. Bawełniana 18
  • Wojewódzki Inspektorat Farmaceutyczny w Łodzi. Delegatura w Piotrkowie, ul. Sienkiewicza 16a
  • Urząd Celny w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Dworska 6a
  • Powiatowy Inspektorat Weterynarii, ul. Rzemieślnicza 26

Wspólnoty wyznaniowe

Sport

Kąpielisko miejskie „Słoneczko”

W 1981 roku w Piotrkowie Trybunalskim odbyły się po raz pierwszy w Polsce Śmigłowcowych Mistrzostw Świata

W latach 1985–1989 w Piotrkowie Trybunalskim odbywały się ogólnopolskie mistrzostwa Breakdance.

W mieście działają następujące kluby sportowe:

  • badminton Ruch Piotrków Trybunalski
  • boks Ring Piotrków Trybunalski
  • Brazylijskie Jiu Jitsu Fido Gold team pod przewodnictwem Linke Gold Team
  • kickboxing PSSW Tom Center
  • piłka nożna Piotrcovia Piotrków Trybunalski
  • piłka nożna Concordia Piotrków Trybunalski – jeden z najstarszych klubów w Polsce w 2009 r. obchodził 100. rocznicę założenia.
  • piłka nożna Polonia Piotrków Trybunalski
  • piłka nożna UKS Akademia Piłki Nożnej
  • piłka ręczna kobiet MKS Piotrcovia Piotrków Trybunalski
  • piłka ręczna mężczyzn MKS Piotrkowianin Piotrków Trybunalski
  • pływanie UKS „Delfin” Piotrków Trybunalski
  • koszykówka UMKS Piotrcovia Piotrków Trybunalski
  • szachy UKS Roszada
  • tenis TUKS Kozica Piotrków Trybunalski
  • tenis TUKS Nortenis Piotrków Trybunalski
  • tenis Szkoła Tenisa "Winner"
  • zapasy AKS Piotrków Trybunalski
  • capoeira Lagoa Da Saudade, Companhia Pernas Pro Ar
  • szermierka historyczna Ave Gajda
  • klub oyama karate Washi
  • Akademia Goju-ryu Karate Sanchin
  • futbol amerykański Piotrków Hammers
  • tenis stołowy PIKTS Wobistal Piotrków Trybunalski
  • siatkówka UMKS Volley 5 Piotrków Trybunalski

Osoby związane z Piotrkowem Trybunalskim

Honorowi Obywatele Miasta Piotrkowa Trybunalskiego

Prezydenci Piotrkowa Trybunalskiego

  • Ludwik Morawski – 1865–1872
  • Józef Jeziorański – 1872–1873
  • Wasyli Kercelli – 1873–1887
  • gen. Nikołaj Timirew – 1887–1890
  • Henryk Strzałkowski – 1890–1892
  • Gustaw Brokowski – 1892–1900
  • Kazimierz Sobieszczański – 1900–1911
  • Ludomir Russocki – 1911–1912
  • Mieczysław Łupiński – 1913–1914[47]
  • Jan Bieńkowski – 13 sierpnia–28 września 1914
  • Eugeniusz Bieganowski – 28 września–15 października 1914
  • Felicjan Kępiński – 15 października 1914–przed 4 stycznia 1915
  • Ludwik Krzemieniewski – przed 4 stycznia–25 stycznia 1915
  • Jan Bieńkowski – od 25 stycznia 1915
  • Kazimierz Rudnicki – 4 stycznia 1917 – 4 września 1917[48]
  • Bolesław Nowicki – 4 września 1917–1919
  • Jan Wallas – 1919–1925
  • Kazimierz Szmidt – 1925 – 10 czerwca 1931
  • Bronisław Jabłoński – 1931–1933
  • Ignacy Bujnicki – 1933–1935 (tymczasowy)
  • Stefan Fiszer – luty 1935–1939[49]
  • Alojzy Grodzki – 22 lutego 1945 – 7 lipca 1945
  • Ignacy Kujawski – 7 lipca 1945 – 19 maja 1948
  • Czesław Pabisiak – 19 maja 1948-czerwiec 1950[50]

W latach 1950–1975 urząd prezydenta został zastąpiony przez prezydium rady narodowej[51].

  • Wacław Wroński – 1973–1975 jako naczelnik miasta
  • Antoni Sokalski – 1976–1981
  • Waldemar Kelm – 1981–1982
  • Henryk Artowicz – 1982–1985
  • Stanisław Kwapiński – 1985–1990
  • Zbigniew Podlewski – 1990
  • Michał Rżanek – 1990–1996
  • Andrzej Pol – 1996–2002
  • Waldemar Matusewicz – 2002–2006
  • Krzysztof Chojniak – od 2006

Posłowie z Piotrkowa Trybunalskiego (okręg wyborczy)

„Filmowy Piotrków”

Kamienica narożna, tzw. „Złoty Róg”, na piotrkowskiej starówce – „zagrała” Dom Bankowy Kramera w komedii Vabank

W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat miasto było miejscem pracy wielu ekip filmowych, które realizowały filmy.

Filmy kręcone w Piotrkowie Trybunalskim

Współpraca międzynarodowa

Ulica Miast Partnerskich będąca jednocześnie wschodnią obwodnicą miasta

Współpraca zagraniczna Piotrkowa Trybunalskiego obejmuje przede wszystkim płaszczyznę kulturalną, oświatową, naukową, gospodarczą czy sportową ze swoimi miastami partnerskimi, z którymi podpisało umowę o wzajemnej współpracy oraz z miastami zaprzyjaźnionymi[55].

Miasta i gminy partnerskie:
MiastoKrajData podpisania umowy
Esslingen Niemcy25.09.1992
Równe Ukraina07.06.1997
Velenje Słowenia24.03.1998
Mosonmagyaróvár Węgry06.08.2001
Mariampol Litwa14.09.2002
Vienne Francja02.07.2005
Neath Port Talbot Wielka Brytania22.09.2007
Ness Cijjona Izrael12.09.2016
Miasta zaprzyjaźnione
Udine Włochy
Schiedam Holandia
Žagubica Serbia

Zobacz też

Przypisy

  1. Informacja o prezydencie na stronie UM Piotrków Trybunalski. [dostęp 2016-11-02].
  2. a b Piotrków Trybunalski w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2021-08-19] (pol.).
  3. Przeszłość administracyjna ziem województwa łódzkiego, w: Rocznik Oddziału Łódzkiego Polskiego Towarzystwa Historycznego, Łódź 1929, s. 15.
  4. Województwo sieradzkie i województwo łęczyckie w drugiej połowie XVI wieku. Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1998, s. 65.
  5. Dzieje Piotrkowa...
  6. Lista miast w Polsce (spis miast, mapa miast, liczba ludności, powierzchnia, wyszukiwarka), Polska w liczbach [dostęp 2021-08-19] (pol.).
  7. Kazimierz Rymut: Nazwy miast Polski. Wyd. drugie uzupełnione. Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1987, s. 185–186. ISBN 83-04-02436-5.
  8. „Między prowincją a wielkim światem. śycie społeczno-kulturalne Piotrkowa 1867-1884”, Mariusz Furman, Kraków 2012 : [recenzja].
  9. Yiddishland: Countries, Cities, Towns, Rivers. YIVO Institute for Jewish Research. [dostęp 2019-08-08]. (ang. • jid.).
  10. Zdzisław Włodarczyk. Raport Leopolda Göckingka o stanie Piotrkowa (1793 r.). „Piotrkowskie Zeszyty Historyczne”, s. 148, 2011. [dostęp 2017-02-09]. 
  11. Stanisław Kutrzeba: Franciszek Piekosiński jako historyk prawa polskiego w: „Kwartalnik Historyczny”, R. XXII, z. 2/3, red. nacz. Aleksander Semkowicz. Towarzystwo Historyczne, Lwów 1908, s. 265.
  12. Odległość z Piotrków Trybunalski do Łódź. najlepszetrasy.com. [dostęp 2020-05-07]. (pol.).
  13. Odległość między Piotrków Trybunalski a Warszawa. najlepszetrasy.com. [dostęp 2020-05-07]. (pol.).
  14. Odległość między Piotrków Trybunalski a Katowice. najlepszetrasy.com. [dostęp 2020-05-07]. (pol.).
  15. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. „Powierzchnia i Ludność w Przekroju Terytorialnym”, 2013-07-26. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1505-5507. 
  16. Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14].
  17. Piotrkow24.pl – Twój przewodnik po Piotrkowie Trybunalskim. piotrkow24.pl. [dostęp 2013-03-20]. (pol.).
  18. M. Pawlikowski, Sądownictwo grodzkie w przedrozbiorowej Rzeczypospolitej, Strzałków 2012, tenże, Sądownictwo ziemskie w przedrozbiorowej Rzeczypospolitej, Strzałków 2012.
  19. Skoczylas Michał M. Historia medycyny a potencjał turystyczny Nadpilicza Środkowego. W: red. Magowska Anita, Pękacka-Falkowska Katarzyna, Owecki Michał. Wybrane problemy historii medycyny. W kręgu epistemologii i praktyki. Poznań: Wydawnictwo Kontekst, 2020, s. 53-75. ISBN 978-83-65275-95-0, treść on-line
  20. Andrzej Czerkawski, Tadeusz Jurga „Dla Ciebie Ojczyzno” Wydawnictwo „Sport i Turystyka” 1970, s. 232.
  21. Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa „Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939- 1945”, Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, s. 526.
  22. Józef Bolesław Garas „Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej 1942 – 1945” Wydawnictwo MON 1971 str. 324.
  23. Bolesław Dolata, Tadeusz Jurga, Walki zbrojne na ziemiach polskich 1939–1945. Wybrane miejsca bitew, walk i akcji bojowych. Warszawa 1971, s. 385, 386.
  24. a b Andrzej Czerkawski, Tadeusz Jurga „Dla Ciebie Ojczyzno” Wydawnictwo „Sport i Turystyka” 1970, s. 239.
  25. Por. Michał Zammel, W pułapce gestapo i NKWD. Historia mojego życia. 2012.
  26. Urzędowski Krzysztof, Przyczynek do historii getta...; Piotrków Trybunalski.
  27. [1], w oparciu o dane Komisarza Wyborczego w Piotrkowie Trybunalskim oraz GUS.
  28. Zarobki w Piotrkowie Trybunalskim – zarobki.pracuj.pl, zarobki.pracuj.pl [dostęp 2021-06-11].
  29. Zespół 300Gospodarki, Bezrobocie w Piotrkowie Trybunalskim jest w okolicach krajowej średniej, 300Gospodarka.pl, 7 listopada 2019 [dostęp 2021-06-11] (pol.).
  30. Osiedle „Centrum”. Rada Miasta Piotrkowa Trybunalskiego. [dostęp 2019-11-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-12-13)].
  31. Jednostki pomocnicze. Urząd Miasta Piotrków Trybunalski. Biuletyn Informacji Publicznej. [dostęp 2019-11-22].
  32. Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-02-22].
  33. MZK Piotrków Trybunalski – Spis taboru, www.mzk.piotrkow.pl [dostęp 2017-09-02] (pol.).
  34. Adam Dylewski, Historia kolei w Polsce, Warszawa 2012, s. 11, ISBN 978-83-7705-176-4.
  35. Adam Dylewski ↓, s. 172–173.
  36. Krzysztof Marek Herman, Kolej Wąskotorowa Piotrków-Sulejów, Łódź 2016, s. 54, ISBN 978-83-7729-316-4.
  37. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo łódzkie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 24 listopada 2022 [dostęp 2018-11-17].
  38. Centrum Informacji Turystycznej w Piotrkowie Trybunalskim.
  39. PTTK Piotrków.
  40. Muzeum w Piotrkowie Trybunalskim, plac Zamkowy 4.
  41. Archidiecezja Łódź [dostęp 2009-05-21] [zarchiwizowane z adresu 2009-02-09].
  42. Po raz pierwszy w historii! Cały Nowy Testament dostępny w polskim języku migowym, nasztomaszow.pl, 28 czerwca 2022 [dostęp 2022-06-29].
  43. Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-14].
  44. Świadkowie Jehowy mają Salę.
  45. Piotrków Trybunalski – Oficjalny portal miejski *** John Benett Honorowym Obywatelem Piotrkowa, www.piotrkow.pl [dostęp 2018-12-27] (pol.).
  46. Zbigniew Skrzek odebrał tytuł Honorowego Obywatela Miasta Piotrkowa, www.epiotrkow.pl [dostęp 2019-12-08] (pol.).
  47. Krzysztof Łapiński: Kancelaria Magistratu Piotrkowa w latach 1874–1914. Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim. [dostęp 2019-07-04]. (pol.).
  48. Aleksy Piasta: Piotrkowscy socjaliści wobec wyborów do Rady Miejskiej w grudniu 1916 r.. Piotrkowskie Zeszyty Historyczne 2016 nr. 17 cz. 2. [dostęp 2019-07-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-07-04)]. (pol.).
  49. Samorząd Piotrkowa Trybunalskiego w latach 1935–1939. Zarząd Miejski w Piotrkowie Trybunalskim. [dostęp 2019-07-04]. (pol.).
  50. Katarzyna Skowrońska: Miejska Rada Narodowa i Zarząd Miejski w Piotrkowie Trybunalskim – struktura organizacyjna i procesy aktotwórcze. Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim. [dostęp 2019-07-04]. (pol.).
  51. Gracjana Dutkiewicz: Dzieje samorządu terytorialnego w Polsce po II wojnie światowej. Colloquium 2010. [dostęp 2019-07-12]. (pol.).
  52. Filmowe miejsca – Piotrków Trybunalski. [dostęp 2010-12-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-15)].
  53. Nowy film Holland. [dostęp 2010-02-04].
  54. Bitwa Warszawska 1920 w 3D. [dostęp 2011-09-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-25)].
  55. Idea Miast Partnerskich. piotrkow.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-03-22)]..

Bibliografia

publikacje
  • Dzieje Piotrkowa Trybunalskiego. Pod red. [prof. ] Bohdana Baranowskiego; Łódź 1989, Wyd. Łódzkie, ISBN 83-218-0546-9.
prasa i periodyki
  • Urzędowski Krzysztof, Przyczynek do historii getta w Piotrkowie Trybunalskim; [w:] „Biuletyn Okręgowej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskiej w Łodzi-Instytut Pamięci Narodowej”, tom II, Łódź 1990, s. 35–48.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Łódź Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Łódź Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 52.45 N
  • S: 50.78 N
  • W: 17.95 E
  • E: 20.75 E
Flag of Israel.svg
Flag of Israel. Shows a Magen David (“Shield of David”) between two stripes. The Shield of David is a traditional Jewish symbol. The stripes symbolize a Jewish prayer shawl (tallit).
Piramida wieku Piotrkow Trybunalski.png
Autor: Polskawliczbach, Licencja: CC BY-SA 2.5 pl
Piramida wieku mieszkańców Piotrkowa Trybunalskiego, 2014
Castle in Piotrkow Trybunalski 02.jpg
Autor: Witia, Licencja: CC BY-SA 4.0
Zamek Królewski w Piotrkowie Trybunalskim.
St James church in Piotrków Trybunalski.jpg
Autor: Chrumps, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kościół parafialny pw. św. Jakuba Fara w Piotrkowie Trybunalskim
Pt gim 5.JPG
Autor: Szymon Dędek (Maddox84), Licencja: CC BY-SA 4.0
Gimnazjum numer 5 w Piotrkowie Trybunalskim.
Pt city old town square pan.jpg
Autor: Szymon Dędek (Maddox84), Licencja: CC BY-SA 4.0
Panorama rynku na starym mieście w Piotrkowie Trybunalskim.
Piotrków Trybunalski, Jerozolimska - Starowarszawska, nowe kamienice.jpg
Autor: Kamil Czaiński, Licencja: CC BY-SA 4.0
Apartment buildings at the corner of Jerozolimska and Starowarszawska Street in Piotrków Trybunalski, Poland, built in 2018
Chrobry Lyceum in Piotrkow 02.jpg
Autor: Witia, Licencja: CC BY-SA 4.0
Budynek I Liceum Ogólnokształcącego w Piotrkowie Trybunalskim (dawne kolegium jezuickie), XVIII w.
Piotrkow in 1657.jpg
Widok Piotrkowa Trybunalskiego w 1657 na sztychu Erika Dahlbergha z 1696, akwaforta, 28x34 cm, 1696. Oryginalny tytuł: "Urbs Piotricovia a S.R.M. Sveciae post duarum horarum obsidium occupata, d. 23 Martij, A. 1657 ; Arx Ianowicz à Svecis occupata et praesidio munita d. 7 febr. A. 1656."
WK15 Piotrków Trybunalski (10) Lichen99.jpg
Autor: Lichen99, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
To zdjęcie zostało wykonane podczas polskiej Wikiekspedycji kolejowej 2015 zorganizowanej przez
Stowarzyszenie Wikimedia Polska we współpracy z Fundacją Grupy PKP.
Wszystkie zdjęcia z wyprawy możesz zobaczyć w kategorii Wikiekspedycja kolejowa 2015.
Piotrkow Trybunalski Kapielisko Miejskie.JPG
Autor: Szymon Dędek (Maddox84), Licencja: CC BY-SA 4.0
Miejskie kąpielisko Słoneczko nad jeziorem Bugaj w Piotrkowie Trybunalskim.
Pt dworzec pano.jpg
Autor: Szymon Dędek (Maddox84), Licencja: CC BY-SA 4.0
Dworzec autobusowy w Piotrkowie Trybunalskim. W głębi wieża ciśnień
Piotrków Trybunalski-obwod pnzach mapka.png
(c) Maddox84 z polskiej Wikipedii, CC-BY-SA-3.0
Schemat przedstawiający pónocno zachodnią obwodnicę m. Piotrkowa Trybunalskiego
Pt wz pilsudskiego.JPG
Autor: Szymon Dędek (Maddox84), Licencja: CC BY-SA 4.0
Trasa W-Z, ul. Piłsudskiego w Piotrkowie Trybunalskim.
Pt city pano.jpg
Autor: Szymon Dędek (Maddox84), Licencja: CC BY-SA 4.0
Panorama Piotrkowa Trybunalskiego.
Mała Synagoga Piotrków Trybunalski.jpg
Autor: Chrumps, Licencja: CC BY-SA 4.0
Mała Synagoga w Piotrkowie Trybunalskim
Piotrkow Trybunalski Wschodnia Obwodnica Miast Partnerskich.JPG
Autor: Szymon Dędek (Maddox84), Licencja: CC BY-SA 4.0
Wschodnia obwodnica Piotrkowa Trybunalskiego. Ulica Miast Partnerskich.
Pt focus mall.jpg
Autor: Szymon Dędek (Maddox84), Licencja: CC BY-SA 4.0
Centrum handlowo-rozrywkowe Focus Mall w Piotrkowie Trybunalskim.
Piotrków Trybunalski - Klasztor Bernardynów.JPG
Autor: Lestat (Jan Mehlich), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Klasztor Bernardynów w Piotrkowie Trybunalskim.
Piotrkow Trybunalski Cornelius brewery.jpg
Autor: Adrian Tync, Licencja: CC BY-SA 4.0
Cornelius brewery in Piotrków Trybunalski, owned by Sulimar, view from PKP Hutnik Intercity train
Piotrków - wieża ciśnień 1.JPG
Autor: DustAndShadow, Licencja: CC BY 3.0
Piotrków Trybunalski, Wieża ciśnień.
Piotrków Trybunalski, Podzamcze, ulica Starowarszawska, wyburzone kamienice.jpg
Autor: Kamil Czaiński, Licencja: CC BY-SA 4.0
Site of demolished tenement houses in the Podzamcze district on Starowarszwska Street in Piotrków Trybunalski, Poland
Piotrkow trybunalski ulica szewska.JPG
Autor: Szymon Dędek (Maddox84), Licencja: CC BY-SA 4.0
Ulica Szewska na starym mieście w Piotrkowie Trybunalskim.
Rycerska street in Piotrkow Trybunalski 01.JPG
Autor: Witia, Licencja: CC BY-SA 4.0
Ulica Rycerska w Piotrkowie Trybunalskim.
Piotrkow Obwodnica W.jpg
Autor: unknown, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Wschodnia obwodnica Piotrkowa.
Piotrkow Trybunalski Dawna Manufaktura.JPG
Autor: Szymon Dędek (Maddox84), Licencja: CC BY-SA 4.0
Budynek dawnej Piotrkowskiej Manufaktury.
Piotrków Trybunalski, ulica Starowarszawska.jpg
Autor: Kamil Czaiński, Licencja: CC BY-SA 4.0
Starowarszawska Street in Piotrków Trybunalski, Poland
Collage of views of Piotrkow Trybunalski.png
Autor: Szymon Dędek (Maddox84), Licencja: CC BY-SA 4.0
Kolaż widoków Piotrkowa Trybunalskiego.
Orthodox church in Piotrków Trybunalski 01.JPG
Autor: Witia, Licencja: CC BY-SA 4.0
Cerkiew Wszystkich Świętych w Piotrkowie Trybunalskim.
Piotrków Trybunalski, Biblioteka Miejska - Mediateka 800-lecia.jpg
Autor: Kamil Czaiński, Licencja: CC BY-SA 4.0
City library in Piotrków Trybunalski, Poland
Piotrków Trybunalski, Plac Kościuszki 6 (kamienica).jpg
Autor: Lestat (Jan Mehlich), Licencja: CC BY-SA 2.5
Kamienica narożna w Piotrkowie Trybunalskim (na Placu Kościuszki, przy ul. Sieradzkiej). "Zagrała" rolę Domu Bankowego Kramera w filmie "Vabank". (zabytek nr 426 z 23.03.1992)
Wielka Synagoga Piotrków Trybunalski.jpg
Autor: Chrumps, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wielka Synagoga w Piotrkowie Trybunalskim
PL Piotrkow Tryb Park Poniatowskiego 01.jpg
Autor: Singdrossel, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Park miejski im. J. Poniatowskiego w Piotrkowie Trybunalskim
Piotrków Trybunalski, ulica Słowackiego.jpg
Autor: Szymon Dędek (Maddox84), Licencja: CC BY-SA 4.0
ulica Słowackiego w Piotrkowie Trybunalskim.
Kościół oo.Jezuitów.JPG
Autor: Rudzielec, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Piotrków Trybunalski, kościół p.w. św. Franciszka Ksawerego, 1695-1727, XIX