Piotrowice-Ochojec

Dzielnica nr 19
Piotrowice-Ochojec

Dzielnica Katowic
Fragment osiedla Targowisko, siedziba Akademii Górnośląskiej im. W. Korfantego, kaplica św. Huberta, detal domu przy ulicy Wojska Polskiego 40, kościół parafialny parafii św. Jacka, fragment osiedla Odrodzenia, gmach Zespołu Szkół Poligraficzno-Mechanicznych im. Armii Krajowej
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miasto	Katowice
Zespół dzielnic	południowy
Data założenia	1 stycznia 1992[1]
Powierzchnia	12,08 km²
Populacja (2007) • liczba ludności	25 110
• gęstość	2 078 os./km²
Strefa numeracyjna	32
Tablice rejestracyjne	SK
Położenie na mapie Katowic
Portal Polska

Piotrowice-Ochojec – dzielnica Katowic.

Geografia

Położenie

Powierzchnia Piotrowic-Ochojca wynosi 12,08 km2, co stanowi 7,33% powierzchni całych Katowic^[2]

Geologia

Osady karbońskie na powerzchni terenu odsłaniają się wyłącznie w morfologicznie odznaczających się wyniosłościach, zaś pozotałe obszary dzielnicy pokryte są młodszymi osadami^[3]

Utworzy triasowe wykształcone są w formie zwięzłych wapieni marglistych i margli o grubości do 60 m^[3]

Rzeźba terenu

Gleby

Wody powierzchniowe i podziemne

Przez tereny Piotrowic-Ochojca przebiega dział wodny rozdzielający dorzecza Wisły (południowe Piotrowice) i Odry (rejon Ochojca i Zadola)^[4]

Klimat i topoklimat

Przyroda i ochrona środowiska

W rejonie połduniowych dzielnic Katowic (Piotrowice-Ochojec, Kostuchnia, Podlesie i Zarzecze) dominują przekształcone lasy mieszane, z czego według stanu z 2005 roku 41% z nich stanowiły sosny. Kolejne dominujące drzewa to dęby (27%) i brzozy (22%). W obniżeniach terenu leśnego, w siedliskach wilgotnych dominuje olsza czarna, tworzące płaty lasu łegowego. W runie wyróżnia się czosnek niedźwiedzi, a ponadto wystepują tutaj stanowiska ciemiężycy zielonej, wawrzynka wilczełyka, kruszczyka szerokolistnego, kopytnika pospolitego, kruszyny pospolitej i kaliny koralowej^[5]

W porach letnich wyrózniają się: skrzyp leśny i paprocie, zaś jesienią krzewy trzmieliny zwyczajnej^[5]. Wystepują tutaj także dwa gatunki grzybów chronionych: flagowiec olbrzymi isromotnik bezwstydny^[6]

Spośród fauny, w siedlickach wilgotnych występuje kolak gatunkó płazów bezogoniastych, mające w tej częsci Katowic dobrze warunki do życia i rozwoju. Miejsca te są siedliskami życia żab jeziorkowych, żab wodnych, żab trawnychczy ropuch szarych. W lasach gniazdują ptaki śpiewające, m.in. sikory modre, bogatki, piecuszki i łozówki. Żyją tutaj także inne ptaki, jak: kowaliki, strzyżyki, rudziki, drozdy śpiewaki czy kosy. Tę część Katowic zamieszkują także ssaki - przede wszystkim gryzonie, ale i też inne gatunki większych ssaków (w tym jelenie czy dziki). Wystyępują tutaj: jeż wschodni, ryjówka aksamitna, zając szarak, wiewiórka i łasica^[6]

Na terenie Piotrowic-Ochojca znajduje się rezerwat przyrody "Ochojec", ustanowiony w 1982 roku. Położony jest on w górnym biegu Ślepiotki, gdzie występuje jedno z nielicznych stanowisk liczydła górskiego oraz legowiska płazów^[6]

W rezerwacie Ochojec występują tutaj również inne chronione i rzadkie rośliny, zwłaszcza charakterystyczne dla terenów torfowisk oraz obszarów pobagnionych i wodnych. Żyte tutaj rónież wiele gatunkóe zwierząt, w tym chronionych owadów, płazów i gadów^[7]

W Piotrowicach-Ochojcu w sąsiedztwie ulicy 73 Pułku Piechoty znajduje się jeszcze jeden obszar chroniony: zespół przyrodniczo-krajobrazowy "Źródła Kłodnicy". Łączna powierzchnia obszaru wynosi 100,4 ha. Obejmuje on fragmenty wiekowego lasu łęgowego z ponad stuletnimi okazami olchy oraz bogatym w rzadkie i chronione gatunki roślin runem leśnym. Koryta i rozlewiska Klodnicy stanowią zaś dogodne miejsce bytowania wielu gatunkó płazów^[8]

W Piotrowicach-Ochojcu przy ulicy Grottgera 10c znajduje się pomnik przyrody - grusza pospolita, ustaniowna rozporządzeniem z 27 lutego 1997 roku^[8]

Nazwa

Piotrowice jest nazwą patronimiczną pochodzącą od imienia Piotr^[9]

Nazwa ta pochodzi prawdopodobnie od imienia pierwszego sołtysa Piotrowic – Piotra Ostrzeżonego^[10]

Nazwa Piotrowice pochodzi przypuszczalnie od imienia sołtysa Piotra, który został wolny i otrzymał dziedziczną funkcję sołtysa^[11]

Nazwa Ochojec zaś językoznawcy tłumaczą jako zniekształconą nazwę od ojca^[9]

Nazwa Ochojec według Stefana Gierlotki zaś jest etymologicznie ludową obocznością nazwy "Ochodziec" - przez przemianę głosową dźwięk "dź" przeszedł na "j". Słowo "ochodziec" zaś etymologicznie związany jest ze słowem "ochodza", a ten od "chodzenia", dlatego też Ochodziec (Ochojec) znaczy "obszar obchodzony"^[12]

Historia

Połżona w rejonie współczesniej dzielnicy Piotrowice-Ochojec dawna wieś Piotrowice była jedną z najstarszych osad na ziemi pszczyńskiej, która wraz z Podlesiem i Zarzeczem tworzyła jedną wieś - Uniczowy Wieś ta rozpadła się w XV wieku^[13].

Wszystkie zaś powyższe trzy wsie do początku XVII wieku występowały w podwójnej nazwie, tzn. "Uniczowy Piotrowice"^[14]

Po usamodzielnieniu się pozostałych dwóch osad z pozostałych ziem powstały piotrowice i folwark. Należała ona do właścicieli ziemi pszczyńskiej - początkowo do dynastii Promnitzów, potem książąt Anhalt-COE!!!then i Hochbergów^[13].

Pierwsza wzmianka o sołectwie w Piotriwcach pochodzi z dokumentu z 1474 roku wystawionego dla sołtysa Petrowic-Uniczowa przez księcia opawskiego i raciborskiego Hanusza^[11]

Pierwsza wzmianka o wsi komornej Piotrowice pochodzi z połowy XV wieku w dokumencie wystawionym przez ówczesnego właściciela ziemi pszcyzńskiej księcia Janusza Raciborskiego zatwierdzająca wolnemu sołtysowi Piotowic (Petrowicz-Uniczowa) Piotrowi Ostrzeżonemu prawo do posiadania karczmy, młyna, stawików i gruntów^[13].

Kosrczma w Piotrowicach poświadczona była już w 1629 roku, zaś w początkach XVIII wieku znajdowały się tutaj cztery karczmy^[15]

W 1640 roku doszło do ugody pomiędzy ówczesnym sołtysem Piotrowic Janem Wieczorkiem a baronem Zygfrydem Promnitzem o zamianie gruntów^[16]. Na terenach należacych porpzedno do sołtysa Piotrowic utworzono w połowie XVII wieku folwark zwany Ochojcem^[13]

Od XVII wieku w gminie Piotrowice czynne były trzy młyny: na rzece Ślepiotce w Ochojcu, na tej samej rzece w Zadolu oraz w centrum Piotrowic nad Mleczną^[13]

Początki zaś Ochojca jako wsi sięgają końcówki XVIII wieku. W tym czasie na gruntach zlikwidowanego folwarku dominalnego książę pszczyński osiedlił trzech kmieci^[16]

Do połowy XVIII wieku przez Piotrowice przebiegłą stary trakt handlowy prowadzący od Mikołowis do Mysłowic (tzw. furmaniec), którym wożono m.in. sól z Wieliczki, na granicy gminy Piotoriwice, w Ochojcu pobierano do XVII wieku z niego myto^[13]

W 1795 roku w Piottrowicach na Ślepiotce był młyn wodny, którego w łaścicielem był Jan (Jonek) Gruszka. Wcześniejszym młynarzem był zaś Klemens Zemła^[17]

W 1830 roku wieś Piotoriwce liczyła 42 domy i 751 mieszkańców. Wówczas mieszkali tu m.im.: nauczyciel i po dwóc kramarzy, karczmarzy i młynarzy^[18].

Na początku XIX wieku Ochojec przecięla droga prowadząca z Murcek przez Zadole i Ligotę do Katowic^[16].

W XIX wieku nad Ślepiotką jako przysiółek Piotrowic na pograniczu Piotrowic-Ochojca i Ligoty-Panewnik zostało założone Zadole. Pierwsze gospodarstwa w Zadolu położone były wzdłuż obecnej linii kolejowej łączącej Ligotę z Piotoriwcami^[19]

W pierwszej połowie XIX wieku nastąpił rozwój Ochojca, który nasilił się w drugiej połowie XIX wieku, kiedy to zaczęli osiedlaać się tutaj Chałupnicy. Osadnoctwo to rozwijało się na terenach gminy Piotrowice i na obszarze dworskim^[16]

Po uwłaszczeniu chłopów w połowie XIX wieku obszar dworski w Ochojcu powiększył się o ziemię, którą kmiecnie i zagrodnicy wykupili zobowiązków pańszczyźnianych^[20]

Na początku XX wieku Piortrowice zaczęły nabierać chartakateru osady podmiejskiej. Zamieszkiwali ją wówczas robotnicy pracujący w okolicznych zakłądach przemysłowych. Wówczass też w samych Piotrowicach tworzyły się pierwsze zakłady przemysłowe^[18].

Ochojec do lat 50. XX wieku zachował charakter wiejski, chociaż większość tutajszych mieszkańców pracowało w okolicznych zakłasach produkcyjnych^[20].

W latach 1855-1907 w Ochojcu działały trzy duże wapienniki^[20].

Pierwsza szkoła w Piotriwcach została założona w 1818 roku, zaś w 1856 roku rozpoczęto starania o budowę nowego budynku szkolnego^[18]

W 1910 roku w Ochojcu powstałą pierwsza szkoła, do której uczęszczałi początkowo 158 dzieci^[20]

W okresie przed powstaniami śląskimi Piotr Gierlotka utworzył w Piotrowicach oddział Polskiej Orgnaizacji Wojskowej. W czasie powstań śląsluch przekształciła się ona kompanię wchodzącą w skład 1. batalionu 1. pułku pszczyńskiego. Piotoriwccy powstańcy w czasie III powstania śląskiego walczyli m.in. pod Górą Św. Anny^[18]

Rónież mieszkańcy Ochojca brali aktywny udział w powstanich śląskich. W czasie pierwszego powstania śląskiego Ochojec został zdobyty przez powstańców pod przewodnictwem Jana Żychonia. Zdobył on potem stację kolejową w Ligocie, a takze brał udziałw w alkach w Bogucicach i Dąbrówce Małej^[20]

W plebiscycie w 1921 roku 89% mieszkańców gminy piotrowice zagłosowało za właczeniem do Polski^[20]

W latach międzyowjennych Piotoriwce-Ocjhojec przeżywały dalszy rozwój. Nowa zabudowa powstawał a w rejonei ulic Armii Krajowej i gen. Z. Waltera-jankego, a prodyukcję rozwijała freabryka urządzeń i maszym górniczych^[21]

W latach międzywojennych wzrastała liczba mieszkańców Ochojca - w 1928 roku osada ta liczyła 1400 osób, zaś w 1938 roku było ich 5102^[20].

W 1930 roku w Piotoriwcach został wzniesiony neobarokowy kościół, zastapiony w latach 1974-1979 przez nwoą świątynie. Parafię rzymskokatolicką p.w. Najświętszego Serca pana Jezysa i św. Jana Boskio erygowano 1 listopada 1936 roku^[22]

W 1933 roku w Zadolu zlikwidowano młyn nad Śleipiotką - dawny Materlowiec^[23]

W 1939 roku w rejonie ulic B. Prusa i Leśnej w Ochojcu rpzpoczeto budowę kościoła pod wezwaniem św. Jacka, który rok póxniej został kościołem parafialnym^[20].

Po wkroczeniu wojsk niemieckich na tereny Piotrowic-Ochojca w czasie II wojny światowej jedną z pierwszych ofiar był mieszkaniec Ochojca Emanuel Wilczok, ktróry został rozstrzelany 3 września 1939 roku - miejsce rozstrzelania został o upamiętnione tablicą pamiątkową przy ulicy S. Worcella 6^[24]

W Piotoriwcach zaś działąło tajne harcerstwo pod przewodnictwem Karola Kornasa - podporucznika rezerwy, pełniącego obowiązki szefa sztabu oraz kierownika wywoadu tajnej organizacji Siły Zbrojne Polski. Został ona aresztowany io skazany. Zginłą on w berlińskim więzieniu w 1942 roku. Ogółem 63 mieszkańców Piotoriwc poległo za wolność Polski, z czego 46 w więzieniach i obozach koncentracyjnych (w tym bracia Wiechułowie)^[21].

W czasie niemieckiej okupacji Piotrowic-Ochojca, na terenie Fabryki Kotłów Parowych w Ochojcu znajdował się obóz pracy, w którym przebywali Francuzi^[24], zaś w na terenie Zakładów Naprawczych Tabory Kolejowego w Piotrowicach obóz pracy, w ktróeym przebuwali Polacy, Rosjanie i Ukraińcy^[21]

Po II wojniue światowej, w czasach Polski Ludowej nastąpił szybki rozwój Piogtoriwc-Ochojca^[21]

W 1951 roku tereny Piotrowic-Ochojca włączono do Katowic^[22]

Na początku lat 60. XX wieku w rejonie ulic Pozimkowej i Traktorzystów powstało osiedle Młodych^[25]

W 1977 roku w Ochojcu przy ulicy Ziołowie otwarto Cenbtralny Szpital Górniczy z 750 miejscami.

W 1980 roku w reoniejie ulic Spokojnej i Tysjkiej powstała pierwsza zabudowa mieszkalna osiedla Odrodzenia, któa pierwotnie miała być częscią większego założenia architektonoczno-urbanistycznego przewidzianego na ok. 120 tys. osób^[26]. Przy nim w 1980 roku utowrzono parafię rzymskokatolickąpw. Najświetszego Ciała i Krwi Chrystusa^[27]

W 1982 roku na terenie Ochojca utworzono rezerwat przyrody Ochojec celem ochorny stanowiska liczydła górskiego^[24]

Do 1936 roku powstało przedłużenie obecnej ulicy T. Kościuszki z obecnego skrzyżowania z ulicą Kolejową do Mikołowa, otaczając od północy zabudowę Piotrowic i Ochojca. Wybudowano wóczas m.in. trzy wiadukty kolejowe i most nad Ślepiotką. Trasa ta ociążyła dojazd do Piotrowic i Ochojca dzisiejszą ulicą Z. Waltera-jankego^[28]

W latach 2018-2019 przebudowano skrzyżowanie ulic T> Kościuszki i Armii Krajowej, towrząd dwupoziomowy węzeł komunikacyjny^[29]

W dniu 28 sierpnia 1644 roku podczas wojny trzydziestoletniej doszło w rejonie Piotrowic do bitwy wojsk szwedzkich z połączonymi wojskami, zgromadzonymi w ramach układu księcia pszczyńskiego Zygfryda II Promnitza i biskupa krakowskiego Piotra Gembickiego w celu wypędzenia wojsk szwedzkich z okolicy. Wojska te zebrały się pod Tychami. Jeden z dwóch hufców pod dowództwem Żogoły ruszył w stronę Piotrowic, atakując znajdujący się we wsi szwedzki obóz sztabowy. Wojska te wyparły Szwedów w kierunku Mikołowa^[30]. Jeszcze w tym samym roku w rejonie dzisiejszej ulicy A. Grottgera 3 postawiono na mogiłach poległych żołnierzy kaplicę^[31].

W dniach od 16 do 19 lipca 1698 roku w Piotrowicach i Podlesiu kwaterowału wojska armii króla saskiego Augusta II von Vettina. Wojskami tymi dowodzili hrabia Rose i Krystian von Winkelmann^[32]

W dniu 19 lutego 1919 roku z inicjatywy Piotra Gierlotki oraz Karola Stabika powołanow Piotrowicach i Kostuchnie oddział Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska. Piotrowicki oddział POW został przekształcony w kompanię powstańczą 1. Pułku Pszczyńskiego 2. Baonu pod dowództwem Leopolda Kocmy^[33]

W dniu 18 czerwca 1919 roku zorganizowano w Piotrowicach spotkanie wszystkich komendantów Polskiej Organizacji Wojskowej powatu pszczyńskiego. Uczestnicy spotkania domagali się rozpoczęcia powstania jeszcze w czerwcu 1919 roku^[34]. Ponowne zebranie zorganizowano 12 sierpnia 1919 roku^[35]

W dniu wybuchu I powstania śląskiego, 17 sierpnia 1919 roku powstańcy z Piotrowic zebrali się u miejscowego komendanta Piotra Gierlotki. Dołączyli do nich powstańcy z Kostuchny pod dowództwem Karola Stabika. Zadaniem bgrupy było rozbrojenie w Kostuchnie znajdującej się tam kompanii cięzkich karabinów maszynowych i baterii Grentschutzu. Oddział ten zaś wycoał się do lasów w Czułowie, gdzie doszło do wymiany ognia^[36]

W Ochojcu zaś w nocy z 17 na 18 sierpnia 1919 roku powstańcy pod dowództwem Jana Żychonia opanowała miescowość i zajęła stację kolejową w Ligocie przerywając połączenie Katowic z Żorami^[37]

W nocy z 19 na 20 sierpnia 1920 roku doszo do wybuchu II powstania śląskiego. 20 sierpnia grupa powstazńców z Piotrowic przeprowadziłą atak w lesie przy szosie mikołowskiej na przejeżdżające tamtędy oddziasł policji Sipo. Doszo do strzelenini, raniąc dwóch Niemców i zabijając konia. W obawie przez odwetem powstańcy patrolowali pasy pomiędzy Piotrowicacmi a Mikołowem^[38]

W 1922 roku na pamiątkę przyłączenia częsci Górnego Śląska do Polski oraz dla uczczenia pamięci miejscowych powstańcó rozbudowano kaplicę znajdującą się przy dzisiejszej ulicy Grottgera 3^[39]

Na początku II wojny światowej, 3 września 1939 roku oddziały Wehrmachtu weszły od strony Mikołowa. W Ochojcu zaś został tego samego dnia rozstrzelany Emanuel Wilczek^[40]

W pierwszych dniach niemieckiej okupacji władzę administracyjną przejmuje armia. Na urzędach gmin zawisły flagi ze swastyką, a w Piotrowicach burmistrzem został Pawlas z Ochojca, a następnie Hans Janowski^[40]. W październiku władzę na Górnym Śląski przejmuje administracja cywilna^[41]

W 1942 roku w Piotrowicach i Ochojcu zaczęły powstawać tajne organizacje patriotyczne, która rzęd w Londynie przyłączył do Armii Krajowej. W Piotrowicach przywódcą AK był Karol Kornas, zaś w Ochojcy bracia Wiechułowie oraz Józef Skrzydło. Karol Kornas został aresztowany i stracony w Berlinie 17 lipca 1942 roku. Po nim przywódcą został Alojzy Piecha^[42]

Oddział partyzantó AK z Piotowic 7 kwietnia 1944 rokuz organizowało akcję odbicia z mysłowickiego więzienia por. Wacława "Nowiny" Stacherskiego - inspektora AK w Katowicach. Partyzanci wpadli w lesie pod Giszowcem w zasadzkę i zginęłi w walce z wojskiem niemieckim^[43]

W styczniu 1945 roku rozpoczyna się ofensywa wojsk sowieckicj. Wstrzymano wówczas prace elektrowi i zakładów przemysłowych. Dnia 27 stycznia 1945 roku wysadzono dworzec kolejowy w Piotrowicach oraz uszkodzono urządzenia elektroenergetyczne zasilające rejony Piotrowic. Wojska mienieckie wycofywały się wówczas przez Kostuchnę w kierunku Tychów. Do Piotrowic wojska sowieckie wkroczyły od strony Ochojca oraz Ligoty. Resztki armii niemieckiej broniła się obok stacji kolejowej. Wycofując się w kierunku Kostuchny wpadły w ogień krzyzówy Armii Czerwonej. Podczas działąń wojsk sowieckich pocisko artyleryskiej zniszczyły w Piotrowicach wieżę kościelną oraz szkołę^[44]

Demografia

Jedne z pierwszych danych demograficznych rejonów Piotrowic-Ochojca sięgają XVI wieku. Urbarz pszczyński z 1536 roku, traktujący Piotrowice jako częśc Uniczowów, wymienia 9 kmieci. W XVIII wieku było ich 11^[45]

Okres względnej stabilizacji we wsiach ziem pszcyzńskich na tertenie współczesnych Katowic odzwierciedlają urbarze pszczyńskie z lat 1536, 1549, 1575 i 1593^[46]

W okresie wojny trzydzietoletniej nastąpił upadek gospodarczy terenów księstwa pszczyńskiego. Welu mężczyzn zginęło w trakcie przemarszu wojsk, a ich synowie byli stamtąd uprowadzani. Wzrosła też liczba drognych gospodarstw - zagrodniczych i chałupniczych^[46]

Po zniszczeniach z okresu wojny trzydziestoletniej od połowy XVII woeku nastąpił wzrost demograficzny i zwiększałą się liczba gospodarstw^[46]

Piotoriwce były najawiększą wsią na terenie obecnych południowych Katowic. Na początku XVIII wieku było tutaj 14 gospodarstw kmiecychg i 25 zagrodniczych, a wieś łacznie liczyła około 250 osób^[47]

Według urbarza pszczyńskiego z 1536 roku w Piotriwicach mieszkało 9 kmieci, 1 sołtys, zaś w 1593 roku 10 kmieci, sołtys Maciej i 5 zagrodników^[47]. W 1640 roku Piotrowice liczyły 12 kmieci, 1 sołtysa i 19 cahłupników (w tym 4 poddanych sołtysa)^[48]

W piotrowicach w 1830 roku mieszkało 751 mieszkańców^[18]

W Ochojcu w 1880 roku mieszkało 100 mieszkańców^[16]

W 1900 roku w Piotoriwcach mieszkało 2053 osoby, zaś w 1910 roku było już ich 3500^[18].

W 1928 roku W Ochojcu mieszkało 1400 mieszkańców, w 1935 roku 3933 mieszkańców, zaś w 1938 roku 5102 osoby^[20].

W 1936 roku gmina Piotrowice wraz z Kostuchną i Ochojcem liczyła 8066 mieszkańców^[21].

W 1946 roku Ochojec liczył około 5000 mieszkańców^[24], zaś w 1956 roku około 6000 osób^[24].

W 1980 roku w rejonie Piotoriwc mieszkało około 12 tys. osób^[22], zaś w Ochojcu 4675 osób^[24].

Na współczesne trendy demograficzne Piotrowic-Ochojca wpływ ma bliskośc terenów zielonych, niewielka powierzchnia terenó zdegradowanych i zniszczonych na skutek działalności przemysłowej, stosunkowo nieduża intensywnośc zabudowy i dobre powiązania komunikacyjne z centrum miasta^[49]

W 2010 roku w Piotrowicach-ochojcu mieszkało 24684 oosoby, co stanowiło 8,0% mieszkańców Katowic^[50]. W tym czasie udział osób w wieku przedprodukcyjnym wynosił 14,0%, w wieku produkcyjnym 67,6%, zaś w wieku poprodukcyjnym 18,4%^[51]

Według badań sondażowych przeprowadoznych w 2011 roku na grupie 94 mieszkańców dzielnicy, 44,7% ankietowych zadeklarowało narodowość polską, 21,3% narodowość śląską, 31,9% zarówno polską i śląską, zaś 2,1% inną^[52]

W 2005 roku Piotrowice-ochojec liczyły 25471 mieszkańców^[53], zaś pod koniec 2013 roku liczba ta wynosiła 24111 osób^[53], w tym 2920 osób w wieku do 14 lat^[54] i 1853 osoby w wieku powyżej 75 lat^[55]

W 1906 rok w gminie Piotrowice, do której należał także Ochojec i część Kostuchny, mieszkało łącznie 2817 osób^[56]

W 1934 roku w gminie Piotrowice mieszkało 8195 osób, w tym 86 ewangelików i 11 żydów^[57]. Od tego czasu aż do wybuchu II wojny światowej w Piotrowicach budowano śednie ponad 200 domów, a w gminie osiedlała się ludność pochodząca przeważnie z Wielkopolski oraz z zagranicy^[58]

Piotrowice-Ochojec na koniec 2007 roku liczyło 25110 osób, co stanowiło wówczas 8,1% ludności miastak. Było wówczas najludniejszą dzielnicą w zespole dzielnic południowych i trzecią spośród wszystkich dzielnic Katowic. Gęstość zaludnienia dzielnicy w tym czasie wynosiła 2078 osób/km2 i była wyższa od średniej dla całego miasta wynoszącej wówczas 1916 osób/km2^[2]

Tereny dzielnicy Piotrowice-Ochojec w 1988 roku zamieszkiwało 27368 osób. W tym czasie najwięcej żyło osób w przedziale lat 30-44 i 0-14, zaś najmniej przedziale 60 lat i więcej^[59]

W 2007 roku w Piotrowicach-Ochojcu mieszkało 25110 osób. W tym czasie dominowały grupy osób w wieku 45-59 i 15-29 lat, zaś najmniej było w grupie 0-14 lat życia^[59]

Polityka i administracja

W dokumencie wystawionym przez księcia Janusza Raciborskiego - ówczesnego władcę ziemi pszczyńskiej z połowy XV wieku wymieniony jest wolny sołtys Piotrowic Piotr Ostrzeżony. Zachowane dokumenty wskazują, iż wcześniej sołtysem Piotrowic był Mikołaj z Urbanowic, zaś kolejnymi: Mateusz (od 1549 roku), Maciej (od 1586 roku), Jurek (od 1620 roku) i Jan Wieczorek.

W 1936 roku gmina Piotoriwce, obejmująca Piotoriwce, Ochojec i część Kostuchny, liczyła w sumie 1200 ha powierzchni, z czego 400 ha to ziemie orne, 280 ha stanowiły łąki, 319 ha lasy, a 1 ha stawy^[21]

W 1938 roku część obszaru gminy włączono do Katowic, zaś w marcu 1939 roku gminy Piotorowice i panewniki wyłączono z powiatu pszczyńskiego, włączając je do powiatu katowickiego^[21]

W 1951 roku tereny piotrowic-Ocojca włączono do Katowic^[22]

Tereny dzielnicy w granicach politycznych ŚLąska znalazły się pod koniec XII lub na czątku XIII wueku i początkowo chodziły prawdopodobnie w skłąd kasztelanii mikołowskiej, a jeszcze w XIII wieku na czoło zaczęła wysuwać się Pszczyna. W 1337 roku tereny dzielnicy wraz z księstwem raciborskim przeszły pod paniwanie Mikołaja II z dynastiii Przemyślidów opawskich^[60]

W 1375 roku Jan, syn Mikołaja II przekazał zwierzchnictwoi nad okręgami pszczyńskimi i mikołowskimi księciu opolskiemu Władysławowi II, który przez 1386 rokiem oddał Przmyślidom opawskim^[60]

W późniejszych latach ziemia ta przechodziła na rózne osoby^[60]

Na początku XVI wieku ziemiami pszczyńskimi zainteresowani byli przedstawiciele dwóch rodów mieszczańskich z Krakowa: Turzonowie i Salomonowie w związku z korzystnymi uwarunkowaniami tych terenów, tj. obecnośc rud żelaza, kuźnic i łatwych do eksploatacji terenó leśnych. W 1517 roku Aleksy Thurzo nabył obszar pszczyński od Wacława II, który potem odstąpił teren bratu Janowi w 1525 roku. W 1527 roku tereny te uzyskały status państwa stanowego^[61]

W 1548 Jan Turzo skrzedał państwo pszczyńskie biskupowi wrocławskiemu Baltazarowi Promnitzowi i od tego czasu aż do 1763 roky ziemia pszczyńska była pod panowaniem Promnitzów, a potem rodu Anhalt-Cooooooothen^[61].

Spadkobiercami opo rodzie Anhaltów był ród Hochbergów. W 1847 roku po śmierci księcia Henryka von Anhalt-COOOOOehen majątek pszczyński przejął Jan Henryk X Hochberg^[62]

W 1936 roku Jan Henryk XV Hochberg spotkał się z wojewodą Michałem Grażyńskim celem uregulowania stosunków w państwem polskim, zaś rok póxniej oddał on część swoich terenów, a także zniesjiono fideikomis pszczyński^[63]

Po 1742 roku, kiedy to tereny dzielnicy XXXX weszły w skład państwa pruskiego, na Górnym Śląsku utworzono powiat. Obszary dzielnicy znalazły się zaś w powiecie pszczyńskim^[64] W dniu 1 stycznia 1874 roku na Śląsku ustanowiono nwe jednostki administrtacyjne, zwane okręgami urzędowymi (Amtsbezirk), obejmujących kilka gmin i obszarów dworskich^[64]. W powiecie pszczyńskim utworzono m.in. Piotrowice (niem. Amtsbezirk Petrowitz) obejmujący gminy wiejskie Ligota i Piotrowice oraz obszar dworski Piotoriwce. Pierwszy naczelnik urzędował w Mikołowie^[65]

Do gminy Piotoriwce prócz samej osady przynależała część Kostuchny w rejonie obecnej ulicy Szarych Szeregów, a także sąsiadowała z obszarem dworskim Piotoriwce, w ktrej znajdował się m.in. przysiółek Ohojec, który nigdy nie był samodzielny administracyjnie^[66]

W 1922 roku przyłączono do Polski m.in. obszarów dzisiejszych Katowic, a niedługo po powstaniu województwa śląskiwego przystąpiono do likwidacji obszarów dworskich^[67]

W powiecie pszczyńskim nastąpiło to 30 września 1924 roku, a w dniu następnym zlikwidowane obszary dworskie włączono do sąsiednych gmin^[67].

Zlikwidowano m.in. obszar dworski Piotrowice^[67]

W dniu 1 kwietnia 1938 roku włączono do miasta Katowice parcele z terenu gmin Piotrowice i Panewnik, w tym okolice obecnej ulicy Kolejowej^[68]

Decyzją Sejmu Śląskiego z dnia 7 marca 1939 roku, w dniu 1 kwietnia 1939 roku gminy Piotrowice i Panewniki włączono do powiatu katowickiego^[69]

Podczas niemieckiej okupacji Polski w czasie II wojnie światowej władze okupacyjne przywróciły nazewnicta miejscowości według stanu z 1922 roku pozostawiając niezmienione do tego czasu zmiany administracyjne^[68].

W pierwszych dniach niemieckiej okupacji władzę administracyjną przejmuje armia. Na urzędach gmin zawisły flagi ze swastyką, a w Piotrowicach burmistrzem został Pawlas z Ochojca, a następnie Hans Janowski^[40]. W październiku władzę na Górnym Śląski przejmuje administracja cywilna^[41]

Po objęciu przez polskie władze terenów Górnego Śląska w 1945 rokuprzywrócono na terenie współczesnych Katowice stan prawny zgodnie ze stanem z 1 września 1939 roku, nie uznając przekształceń dokonaych przez niemieckie władze. Podjęto zaś przygotowania do przekształcea dotychczasowych wiejskich gmin jednostkowych w gminy zbiorowe dzielące się na gromady^[70]

Gmina Piotrtowice znajdująca się wówczas w powiecie katowickim była dosyć silna i samowystarczalna finansowo, dlatego jej nie przekształcono^[70]

W dniu 1 kwietnia 1951 roku został zniesiony powiat katowicki, a wraz z tym gminę Piotoriwce wraz z północną częścią obecnej Kostuchny włączono w granice miasta Katowice^[70]

W dniu w lipca 1986 roku z terenów Katowic wyłączono częśc przysiółka Kopaniny Lewe o powierzchni 23,34 ha, przyłączając je do Mikołowa^[71]

Pierwotnie siedziba gminy znajdowała się na piotrowickim rynku. W latach 30. XX wieku powstał plan budowy rausza w Piotrowicach, a jego budowę zakładano na terenie targowiska. Wybuch II wojny śwaitowej w 1939 roku uniemożliwił realizację tych planów^[72]. Na porzeby ratusza zaś przystosowano budynek przy obecnej ulicy gen. Z. Waltera-Jankego 136 na potrzeby gminy. Budynek ten powstał w 1934 roku, a inwestorem był aptekarz z Załęża na gruncie kupionym od Jana Kozy. W tym budynku gmina rzędowała do czasu jej przyłączenia w granice Katowic^[73]

Godło napieczętne gminy Piotrowice

Najstarsze pieczęcie Zarzecza, Podlesia i Piotrowic pochodzą z 1723 roku i znane są z Katastru Karolińskiego, zaś kilejne pochodzą z przełomu XVIII i XIX wieku^[74]. Godła zaś Piotrowic i Zarzecza zniknęły z użycia wraz z wycofaniem około 1866 roku mocno już zużytych XVIII-wiecznych tłoków, a w 1864 roku dla miejscowości powiatu pszczyńskiego wprowadzono pieczęcie napisowe^[75].

Gogło Piotrowic miało charakter religijny - przedstawiało świętego patrona, od którego imienia została urobiona nazwa osady^[75]. Był to święty Piotr trzymający w prawej ręce rybę^[76]

Kres używania godeł gminnych przyniósł wybuch II wijny światowej - okupacyjne władze niemieckie wycofały poslioe tłoki, zastępując je niemieckimi, wykonanymi według jedno wzorca^[75]

Gospodarka

Na obszarze całych Katowic do końca XVIII wieku głównym źrółem utrzymania ludności była gospodarka rolna oraz gospodarka leśna^[15]. Tutejsze gleby były niskiej wydajności, dlatego uprawiani głównie zboża nie wymagające doberj gleby, jak żyto, owies czy jęczmień^[45]. Wsie w południowej częsci Katowic, w tym na terenie dzielnicy, utrzymywały się znacznym stopniu z gospodarki leśnej, gdzie znajddowały się rozległe lasy, które umozliwiały produkcję węgla drzewnego^[45].

Pod koniec XVIII wieku w Piotoriwcach mieszkały osoby pracując w kopalni węgla kamiennego. Oprócz Matrusza Szołtysa w kopalni Emanuelssegen zatrudninych było 8 zagrodników^[77]

Pod koniec XVIII wieku na terenie wspłczesnych Katowic nastąpiła w coraz to silijeszym stopniu industrializacja związana z powstawianiem kopalń węgla kamiennego, zaś prawdziwy rozwój przemysłyu następował od lat 30. XIX wuieku, kiedy to dokonano uwłaszczenia chłopów, dzięli czemu mogli się oni swobodnie przemieszczać i zasilić szeregi robotników przemysłowych^[78]

W 1840 roku w południowych dzielnicach Katowic odsetek rolników wynosił około 85%, a z tej rupy większośc osób miała niewielkie gospodarstwa, dlatego też była zmuszona szukać dodatkowych zajęć^[79]

W 1855 roku na pogrtaniczu Ochojca, Ligoty i Brynowa Towarzystwo Akcyjne Altsmanna postawiło trzy duże wapienniki według systemu Rumforda. Pracowały one do 1907 roku^[20].

Na pocżatku XX wieku wPiotrowicach zaczęły powstawać pierwsze zakłądy przemysłowe. W 1907 roku powstała tutaj fabryka urządzeń i maszyn górniczych^[18]. Zakłąd ten w latach międzywojenych przeżywał daleszy rozwój. W 1930 roku przemianowano ją na Piotrowicką |Fabrykę Maszym, a zatrudniała ona od 80 do 250 pracowników.^[21]. W okresie Polski Ludowej Piotrowicka Fabryka Maszyn Famur rozwijała pordukcję, powiększała się o nowe hale, magazyn i obiektyu socjalne^[22]

W 1924 roku w Ochojcu powstała Śląska Wytwórnia Części do Kotłów Parowych (późniejsze Zakłądy Budowy Urządzeń Kotłowych), która w latach 30. XX wieku zstrudniała 50-55 robotników^[20]

W Ochojcu w 1924 roku Paweł Ruda założył Śląską Wytwórnię Części do Kotłow Parowych. W 1929 roku uruchomiono w niej odlewnię żelaza^[80]

W Piotrowicach działała do 1907 roku jeden z najwiekszych zakładów przemyhsłu metalowego - fabryka maszyn i urządzeń górniczych (od 1930 roku pod nazwą Piotrowicka Fabryka Maszyn)^[80]

W 1921 roku w Piotrowicach w miejscu zakładu konstrukcji żelaznych "Elevator" założono Zakłady Narpawdze Taboru Kolejowego^[80]

W Piotrowicach-Ochojcu powstał szyb Zygmunt kopalni Murcki, znajdujący w sąsiedztwie osiedla Bażantowo i osiedla Odrodzenia. Szyb ten budowano w latach 1983-1990 jako szyb peryferyjny wentylacyjno-materiałowy o przekroju kołowym. W 1990 roku przerwano zbrojenie szybu, zachowując jego funkcję wentylacyjną. W 2009 roku postanowiono przeprowadzić modernizację szybu i przywrócoć mu funkcję szybu wentylacyjno-materiałowego. Według stanu z 2017 roku był on wykorzystywany przez kopalnię Murcki-Staszic^[81]

Osada ta stałą się przede wszystkim miejscem sypialnym dla mieszkańców pracujących w pobliskich kopalniach i hut^[49]

Ochojec zaczął się intensywnie rozwijać od XIX wieku wraz z poprawadzeniem przez tereny osady linii kolejowej^[49]

Pod koniec 2013 roku w systemie REGON zarejestrownych było 3388 podmiotów gospodarczych z siedzibą na obszarze Piotrowicach-Ochojcu, co stanowiło 7,4% wszystkich podmiotów na terenie Katowic^[82]. Spośród wszystkich podmiotów 3214 z nich stanowiły mikrofirmy^[83]

W dniu 31 grdunia 2013 roku liczba bezrobotnych wynosiła 605 osób, co stanowiło wówczas 2,5% wszystkich mieszkańców miasta^[84]

W 1966 roku zakłąd ten przemianowano na FAMUR^[85]

W 1921 roku w Piotrowicach zs tacją kolejową od strony Mikołowa powstały Warsztaty Naprawcze Tabory Kolejowego. WEcześniej znajdował się tutaj zakłąd konstrukcji żelaznych Elevator. Po II wojnie światowej zakład przekształcono w Kolejowe Zakłady Zabezpieczenia Ruchu i Łąćzności PKP^[86]

W 1924 roku w Ochojcu Paweł Ruda założył Śląską Wytwórnię Części do Kotłów Parowych, która zatrudniała 55 pracowników. W 1929 roku uruchomiono w miej odlewnię żelaza. W 1950 roku zakład ten znacjonalizowano, przemianowując go na Zakłady Budowy Urządzeń Kotłowych^[87]

W Piotrowicach w 1962 roku powstała na targowisku giełda warzyw i owoców. Była to całodobowa hurtownia czynna do czasu rozpoczęcia budowy osiedla Targowisko^[88]

Ma ona cahrakter wielofunkcyjny - poza zabudową mieszkaniową występują tutaj działalności związane z funkcją edukacyjną, opieką zdrowowtną, usługami i handlem, szkolnoctwem wyższym oraz przemysłem^[89]

W ciągach ulicy Kościuszki i Kolejowej w Piotrowicacho_chojcyu rozwinęła się funkcja handlowo-usługowa. Znajdują się tam salony samochodowe, dyskonty handlowe oraz obiekty biurowe^[90]

W Piotrowicach-Ochojcu wykształcił się lokalne ośrodki usługowo-handlowe o znaczeniu podstawowym z dominacha handlu (w tym sklepów spożywczych) i usług podstawowych. Łącznie znajdują się tutaj trzy takie ośrodki: osiedle Odrodzenia (centralna część osiedla w rejonie ulicy Łętowskiego), Piotrowice (ulice: Armii Krajowje, gen. Z. Walter-Jankego, Fredry i Policyjna) oraz Ochojec (ulice: gen. Z. Waltera-jankego i B. Prusa)^[91]

Infrastruktura techniczna

W 1937 roku położono sieć wodociągową o śrenicach 300-400 mm łączącą przpompownię Dąb przez Ligotę, Ochojec do Piotrowic, umożliwiając zaopatrywanie obecnych południowych dzielnic Katowic^[92]

Rozbudowa lokalnej sieci wodociągowej nastąpiła w czasie II wojny światowej^[92]

Sieć kanalizacyjna w dzielnicy powstałą po II wojnie światowej, budując kolektowy wzdłuż Kłodnicy i Ślepiotki do oczyszczalni Panewniki przebudowanej w latach 1985 i 1986^[93]

W latach 1920-1922 zelektryfikowano Piotrowice i Ochojec, a energię elektryczną dostarczałą wówczas Elektrownia Okręgowa Ligota, która została w 1927 roku wykupiona przez firmę ELektra, a w 1934 roku wchonięta do zakładów Elektro^[94]

W 1920 roku rozpoczęła się elektryfikacja Piotrowic. Napowietrzna linia z elektrowni w Kostuchnie została doprowadzona do Ligoty przez pola pod lasem w Ochojcu^[37]. Do piotrowic zaś energię elektryczną doiprowadzoną linią napowetrzną z Ligoty. W 1922 roku większość domów w Pitrowicach i Ochojcu była już zelektryfikowana^[95]

W Piotrowicach-Ochojcy poziom wód gruntowych nie był głęboki, dlatego też studnie przydomowe były tu powszechne. W latach międzywojennych wyubudowano na targowisku publiczną studnię z ręczną pompą, zaś podobna powstała także na piotrowickim rynku^[96]

W 1942 roku została pybudowana w Piotrowicach i Ochojcu pierwsza sie wodociągowa, któa ciągnęła się wzdłuż dzisiejszej ulicy gen. Z. Waltera-Jankego. Magistralę wodociągową poprowadzono z Katowic^[42]

Pierwszą sieć kanalizacyjną wybudowano w latach 1936-1937 wzdłuż ulicy gen. Z Waltera-jankego od Ochojca w kierunku Mikołowa. Oczyszczalnię ścieków dla Piotrowic-Ochojca wybudowanow 1988 roku w Podlesiu^[96]

W 1961 roku rozpoczęto gazyfikację Piotowick. Nową sieć gazową wybudowano od strony Ligoty wzduż ulicy Armii Krajowej. Do 1965 roku zgazyfikowano odcinek od Ligoty do przejazdu kolejowego w Piotrowicach^[97], w 1967 roku od ulicy Armii Krajowej do rynku i dalej w kierunku Mikołowa, zaś w 1970 rou wzdłuż ulicy A. Fredry w kierunku Ochojca. Prace te wykonała zabrzańska Gazobudowa. W latach 80. XX wieku większośc obszaru Piotrowic była uzbrojona w sieć gazową^[96]

Woda dostarczana jest mieszkańcom Piotrowic-Ochojca z z ujęć powierzchniowych, tj.: Wisła (zbiornik Goczałkowice), Soła (Tresna–Porąbka–Czaniec). Funcję związaną z dostarczaniem wody pełni także zbiornik Dziećkowice, a niwielkie ilości dwody dostarczane są ze zbiorników Kozłowa Góra oraz Przeczyce. Woda dostarczana do Katowic jest przez system rurociągu grupowego Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągowego, następnie zaś przez system magistral Katowickich Wodociągów^[98]

Południowe dzielnice Katowic, w tym Piotrowice-Ochojec, są podłączone do Oczyszczalni Podlesie, z której ścieki oczyszczone odpływają do Mlecznej. W latach 2004–2012 nastąpiło skanalizowanie znacznej części niskiej zabudowy tej części miasta^[99]

Część Ochojca zaś podłączona jest do oczyszczlani ścików Panewniki^[99]

Dzielnica zaopatrywana jest w gaz ziemny wysokometanowy GZ-50. System zaopatrzenia Katowic w gaz nie posiada własnych źródeł zasilania i jest dostarczany układów o charakterze ogólnopolskim^[100]

Napowietrzna sieć elektroenergetyczna biegnąca przez dzielnicę zarządzana jest przez spółkę Polskie Sieci Elektroenergetyczne^[101]

Obszar zlewni Rawy odprowadzany jest do oczyczalni ścieków Centrum-Gigablok^[102]. Ochojeci i częśc Piotrowic jest natomiast obsługiuwana przez oczyszczalnię ścieków Panewniki. ^[102]. Kanały w Ochojcu, budowane przeważnie w latach 1929-1935, to kanalły ogólnospławne^[103]

Część dzielnicy obsługuje także oczysczalnia ścieków Podlesie^[103]

Wodociągi magistralne ciągną się wzdłuż głownych ulic Piotrowic-Ochojca^[104]

Transport

Transport drogowy

• Ulica Aleksandra Kostki-Napierskiego
• Ulica Armii Krajowej - jedna z najdłuższych ulic w południowej częsci Katowic, łącząca dzielnice: Ligota-Panewniki, Piotrowice-Ochojec, Kostuchna i Podlesie, o łącznej długości ok. 5,3 km^[105]
• Ulica Artura Grottgera
• Ulica Karola Darwina
• Ulica Bolesława Prusa
• Ulica Kazimierza Przerwy-Tetmajera
• Ulica ks. Stanisława Wilczewskiego
• Ulica Tadeusza Kościuszki - najdłuższa ulica w Katowicach, łącząca Piotrowice-Ochojec z dzielmicami: Śródmieście i Brynów częscią wschodnią-Osiedlem Zgrzebnioka, a w kierunku połduniowo-zachodnim prowadzi do Mikołowa; ma ona bardzo ważną rolę dla mieszkańców południowych dzilnic Katowic, będąc trasą dojazdową do Śródmieścia^[106]
• Ulica Wojska Polskiego
• Ulica gen. Zygmunta Waltera-Jankego - jedna z najważniejszych ulicyu w Piotrowicach-Ochojcu, łacząca obydwie części dzielnicy; długość ulicy wynosi ponad 4 km^[107]

Wewnętrzny układ komunikacyjny dzielnicy, oparty na ulice Armii Krajowej o gen. Z. Waltera-jankego w godzinach porannych i popołudniowych jest przeciążony, co negatywnie wpływa na jej dostępnośc komunikacyjną. Dzielnia ta też stanowi dzielnicę tranzytową dla innych połudnuowych dzuielnic Katowic: Kostuchny, Podlesia i Zarzecza^[90]

Przez Piotrowice-Ochojec przebiega droga krajowa nr 81 relacji Katowice - Mikołów - Żory - Skoczów. Droga ta przez Piotrowice-Ochojec biegnie ciągiem ulic: 73 Pułku Piechoty - Kolejowa - Kościuszki i dalej do granicy z Mikołowem^[108]

DK81 jest drogą wylotową Katowic w kierunku południowym do Mikołowa, Żor i Skoczowa^[109]

W powiązaniach wewnętrznych pomiędzy poszczególlnymi makrorejonami Katowic, Piotrowice i Kostuchna mają dobre powiązania ze Śrómieściem za pomocą ulicy T. Kościuiszki, która zapewnia duża bezpośredniość, lecz brak jest alternatywnej drogi^[109]. Z innymi zaś rejonami Katowic Piotrowice i Kostuchna najlepsze powiązania ma z Ligotą i Brynowem oraz Murckami i Giszowcem, zaś najsłabsze z Bogucicami i Pniakami oraz Józefowcem i Koszutką^[110]

W transporcie indywidualnym w 2008 roku do najbardziej obciązonych ruchem dróg należały ulice: T. Kościuszki, gen. Z. Waltera-jankego i Armi Krajowej^[111]. W sieci miejskiego transportu zbiorowego najbardziej obciążone były w tym czasie ulice: Armii krajowej, Gen. Z. Walter-Jankego, Ziołowa i T. kościuszki^[112]

Transport kolejowy

Pierwsza linia kolejowa w Piotroiwicach-Ochojcu wybudowało Toarzystwo Kolei Górnośląskiej, a była to linia prowadząca do kopalni Emanuelssegen w Murckach z Katowic przez Ligotę i Ochojec. Linię tę otwarto 1 grudnia 1852 roku. Linię tą wydzierżawiono raciborskiej Kolei Wilhelma^[113]

Kolej Wilhelma zrealizowała za to linię kolejową z Nędzy przez Rybnik, Mikołów, Piotrowice do Ligoty, przez co połączono ją z liniami Kolei Górnośląskiej. Odcinek pomiędzy Mikołowem a Ligoą oddano do użytku 20 grudnia 1858 roki, zaś przystanek kolejowy w Piotrowicach dopiero w 1895 roku^[113]

Koleje na ternie całych Prus zostały w 1884 roku upaństwowione, w tym wszystkie linie kolejowe na terenie dzielnicy^[114]

W ramach rozbudowy sieci kolejowej w dniu 2 listopada 1912 roku oddano do użytku trasę kolejową Ligota - Podlesie - Tychy. Linia ta znacznie skróciła drogę z Katowic w kierunku Pszczyny^[114]

W okresie międzywojennym, w 1923 roku w Piotrowicach otwarto warsztaty naprawy taboru^[115]

W 1932 roku w Ochojcu powstał przystanek kolejowy^[115]

W czasie II wojny światowej, w celach militarnych powstał drugi tor na trasie Ligota - Tychy^[115]

W dniu 4 marca 1961 roku zelektryfikowano linię kolejową Ligota - Tychy^[116]

W dniu 2 grudnia 1977 roku zelektryfikowano trasę Ligota - Piotrowice - Mikołów^[116]

Po roku 1989 roku zaznaczył sie regres przewozów osobowych i towarowych na liniach przebiegających przez dzielnicę^[116]

W latach 1999-2001 roku w ciągu ulicy Armii krajowej wybudowano tunel pod torami koeljwoymi, gdyż istniejący w tym miejscu przejazd kolejowy był niewydolny^[23]. Pod koniec lat 80. XX wieku czas zamkmnięcia przejazdó w ciągu dnia był dłuższy niż czas ich otwarcia^[117]

W 1895 roku w Piotroiwcach otwarto przystanek kolejowy. Peron znajdował się wóczas od strony wschodniej obecnej ulicy Armii Krajowej, zaś przy peronie postawiono budynek dróżnika^[118]

W 1932 roku w Ochojcy uruchomiono przystanek kolejowy na linii wybudowanej w 1852 roku. Zatrzymywały się tam pociągi osobowe łączęce Katowice i Tychy przez Murcki i Kostuchnę. przystanek ten zamknięto w 1995 roku wraz z likwidacją nierentowych połączeń kolejowych^[119]

Najwięszy ruch pociągów przez Piotrowice-Ochojec odbywał się pod koniec lat 80. XX wieku. W latach 90. XX wieku liczba połączeń zmalała kosztem wzrostu udziału transportu samochodowego^[117]

Transport rowerowy

Miejski transport zbiorowy

Sieć tramwajowa w Piotriwcach-Ochojcu obejmuje wyłącznie Centrum Przesiadkowe Katowice Brynów wraz z krótkim odcinkiem w kierunku Śródmieścia Katowic. Jej początki sięgają 1947 roku, kiedy to w dniu 18 września oddano do użytku przedłużenie trasy tramwajowej z Parku Kościuszki do Brynowa o długości 2,1 km. Sama zaś pętla tramwajowa w miejscu mijanku końcowej powstała w 1969 roku^[120]

W dniu 16 grudnia 1938 roku Śląskie Linie Autobudsowe zainaugurowały regulrne połączenie autobusowe na treasie Katowice - Ochojec - Piotrowice - Kostuchna. Początkowo kursowały trzy autobusy na dobę w dni powszechne i pięć w niedziele^[69]

Architektura i urbanistyka

Piotrowice w 1830 roku liczyły 42 domy^[18]

W Ochojcyu nowe domy na początku XX wieku powstawału przy drodze prowadzącej do Murcek w rejonie ulic Ziołowej i Zakątejk (dawna kolonia Kamionka-Thor)^[16]

Na początku XX wieku powstała też głowna część zabudowy Zadola^[19]

W okiresie międzywojennym Piotrowice-Ocjojec intensywnie się rozwijał pod względem urbanistyczno-architektonicznym. W samych Piotrowicach nowa zabudowa powstała wzdłuż dzisiejszych ulic Armii Krajowej i gen. Z. Waltera-jankego^[21]

W 1928 roku w Ochojcu znajdowało się 125 domów, w 1935 roku 420 budynki, a trzy lata później było ich 560^[20].

W czasach polski Ludowej w Ochojcu powstało szerego własnościowych domów jednorodzinnycbg^[24] na trenie zarówno Ochojca, jaki Piotrowic (głownie w rejonie ulicy A. Fredry)^[22]

Na początku lat 60. XX wieku powstało w rejonie ulic Poziomowej i Traktorzystów przy stacji Katowice Piotoriwce osiedle domów jednorodzinnych - osiedle Młodych^[25]

W latach 60. XX wieku powstały bloki mieszkalne przy ulicy T. Kościuszki (tzw. osiedle Kolejowe) oraz gen. Z. Waltera-jankego i A. Kostki-Napierskiego^[22].

Pod koniec 1977 roku oddano do użytku gmach ochojeckiego szpitala przy ulicy Ziołowej. Dziesięciopiętrowy budynek główny oraz pawilony zaprojektował inżynier architekt K. Przygoda^[24].

Na przełomie lat 1979-1980 rozpoczęto prace nad budową pierwszych dwóch zespołów zabudowy w ramach większego założenia architektoniczno-urbanistycznego opracowanego pod koniec lat 70. XX wieku przez zespół architektów wrocławskiego Miastoprojektu, w któym doceleowo miało zamieszkać około 120 tys. osób. Prace te obejmowały budynki w rejonie ulic Spokojnej i Tyskiej. W 1980 roku oddano do użytku pierwszych ponad tysiąc mieszkań na późniejszym osiedlu Odrodzenia^[26].

W latach 1974-1979 w miejsce rozebranego neobarokowego kościołwa przy ulicy A. Fredry ppowstał nowy wedługf projektu inż. Karola Gierlotki i Franciszka Klimka^[22].

W latach 80. XX wieku wzniesiono przy ulicy A. Fredry i Z. Waltera-jankego osiedle Targowisko wegług projektu inż. Zygmunta Fagasa^[22].

W XVIII wieku na tefrenie współczesnych Katowic dominowała zabudowa drewniana w formie zrębowych chat i budynków gospodarczych^[121]

Drewniana zabudowa zaczęła ustępować murowanej przede wszystkim od połowy XIX wieku, po wprowadzeniu w życie adminstracyjnych zakazu budowy z rewna celem lepszej ochrony przeciwpożarowej. Murowano tyutaj przede wszyskim z cegły^[121]

zaś w rejonie Piotrowic i Podlesia używano do budowy także kamienia wapiennego jako budulca uzupełniającego^[121]

DOmy na wiejskich terenach Ochojca, Piotorwic, Podlesia, Kostuchny i Zarzecza na początku XX wieku i w latach międzywojennych dysponowały skromną liczbą pomieszczeń - najczęsciej posiadały sień, kuchnię i izbę (czasem dwie)^[122]

Z XVIII wieku pochodzą pierwsze obrazy drogi w ciągu obecnej ulicy Armii Krajowej, lecz niewykluczone że szlak w tym miejscu łączący Piotrowice z Podlesiem przez Kostuchnę istniał łuż kilka wieków wczesniej^[105]

Centrum wsi Piotrowice stanowiło skrzyzóanie z drogą Mysłowice-Mikołów (obecnie rejons krzyzowana ilicy Armii rajowej z ulicami: Kasztanową, Świerkowa i Wojska Polskiego), a budynkui wznoszono w osi wschó-zachód, co było podyktowane przepływającą sw tym rejonie rzeką Mleczną^[105]

Od II połowy XIX wieku nowa zabudowa zaczęła powstawać wzdłuż obecnej ulicy Armii krajowej pomiędzy Piotrowicacmi, Kostuchną i Podlesiem. Powstawały wówczas niewielkie domy mieszklane dla robotników kopalń i hut oraz nowe murowane domy chłopskie^[105]

W pierwszej połowie XIX wieku centrum Piotrowic przeunęło się w rejons krzyżowania ulic Armi Krajowej i gen. Z. Waltera-Jankego^[105]

Wzmożony rozwój architektoniczno-urbanistyczny Piotrowic nastąpił w latach międzywojennych. W rejonie obecnej uliucy Armii Krajowej powstału domy jedno- lub kilkurodzinne, często z przylegającymi budynkami gospodarczymi i ogródkami^[23]

W śladzie obecnej ulicy gen. Z. Waltera-Jankego bieglą droga zaznaczona już na mapie Księstwa Opolsliego z 1736 roku oraz Christiana F. von Wrede z 1749 roku. Trakt ten łączył Ochojec z Piotroiwcacmi, a w Ochojcu skręcał on w kierunku wschodnim do Mysłowic^[107]

W połowie XVIII wieku Ochojec oznaczolny był na mapie jako folwark^[107]

W pierwszej połowie XIX wieku w rejonie mostu na Ślepiotce znajdował się niewielki staw, a obok niego młyn istniejący już w 1736 roku. Za rzeką, w kierunku północno-wschodnim znajdował się Ochojec z domami jednorodzinnymi otoczony przez gęste lasy^[107].

W drugiej połowie XIX wieku zabudowa koncentrowała się głownie w Piotrowicach i częsciowo przy Ślepiotce. W rejoknie obecnego skrzyzóania ulic gen. Z. Waltera-Jankego i Kolejowej znajdował się wapiennik wzniesiony w 1855 roku i działający do 1907 roku. Zakłąd ten wybudowało Towarzystwo Akcyjne Altsmanna^[107]

Według mapy z 1902 roku na południe od ulicy Kolejowej działąły nieiwlekie kamieniołomy po obydwu stronach obecnej ulicy gen. Z. Waltera-jankego, a w rejonie Ochojca nad Ślepiotką znajdowało się kilka domów^[123]

W 1851 roku zarzad dób księcia pszczyńskiego rozpoczął działania na rzecz zbudowania nowej drogi z Mikołowa do Katowic przez Piotrowice. Budowa zaś rozpoczęla się w 1879 roku, a w 1880 roku doprowadzono ją do granic powiatu pszczyńskkiiego na Kłodnicy. Obecnie w jej śladzie biegnie uliuca Z. Waltera-jankego. Droga ta otoczyła główną zabudową Piotrowic od północy, a na początku XX wieku przy niej stało tytlko kilka domów^[123]

Działki wzdłuż obecnej ulicy gen. Z. Waltera-Jankego zaczeto dośż szybko rozbudowywać w póxniejszym czasie. Na mapie z 1914 roku istniały już budynki w rejonie skrzyżowania z obecną ulicą Armii Krajowej w Piotriwcach i w rejonie skrzyzówania z ulicą B. Prusa w Ochojcu^[123]

W latrach międzywojennych przy skrzyżwoanoiu obe4cnych ulic Armii Krajowej i gen. Z. Waltera-Jankego powstał tzw. rynek^[123]

W latach 80. XX wieku po północnej steronie obecnej ulicy gen. Z. Waltera-jankego zbudowano nowe osiedle mieszkaniowe zaprojektowane przez Zygmunta Fagasa, składające się z kilku blokó mieszkalnych. Osiedle to zostało przez mieszkańców nazwane osiedlem Targowisko z uwagi, iż bloki te powstały w miejscu dawnego gminnego bazaru^[123]

Przy ulicy Policyjnej 6 w Piotrowicach-Ochocu zachował się budynek dawnego młyna wra z wyposażeniem^[124]

W latach 1974-1979 przy ulicy A. Fredry 26 został wzniesiony rzymskokatolicki kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa i Św. Jana Bosko. Powstał on na podstawie projektu Karola Gierlotki. Kościl ten zostąpił tymczasową świątynię poświęconą 26 października 1930 roku. Nowy kościiół jest budynkiem dwuskrzydłowym, założónym na planie kąta prostego. Ołtarz głowny usytuowany jest skośnie do naw^[125]

Kościół św. Jacka w Ochojcy znajduje se przy ulicy Leśnej 14. Budowę świątyni rozpoczęto w 1938 roku, a rok później budowę tę przerwano. Zgodę na dokoćńzenie budowy parafia uzyskała dopiero 7 grudnia 1970 roku. Zdecydowano się wówczas na nową koncepcję dokończenia rozbudowy, którą opracował architekt Mieczysław Król. Powiększoną świątynie poświęcił 15 czerwca bp. Herbert Bednorz. Obecna ochojecka świątynia jest kościołem halowym, z kaplicami i salkami w pocznych częsciach. Prezbuterium kościła urzdzono według posoborowych dyspozycji^[47]

Przy ulicy M. Radockiego 251 na osiedlu Odrodzenia znajduje się kościół pw. Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa. Został on wybudowany w latach 1988-2004 według projektu Jacka Leśko i Barbary Rowińskiej^[126]. Ostre linie świątyni akcentowane przez widoczne elementyu konstrukcyjne są skontrastrowane przez owalną mensę i falisty kształct podstawy ołtarza^[127]

Osadnictwo Piotrowic w XVIII i XIX wieku miało charakter skupiony^[10]

W latach 60. XX wieku powstała zabudowa wielorodzinna osiedla Kolejowego w rejonie ulicy T. Kościuszki, a także bloki mieszkanlne przy ulicy gen. Z. Waltera-Jankego^[128]

W czasach Polsii Ludowej Piotrowice rozwijało się koncentrycznie wokół centrum osady i na wschów^[129]

Układ morfologiczny Piotrowic i Ochojca do 1754 roku charakterysował się obecnością zwartej zabudowy wiejskiej w Piotrowicach, zaś w Ochojcu i Zadolu znajdowały się młyny. Wokół wsi byly pola uprawne, zaś pozostała część była zalesiona. Na rzekach zaś znajdowały się liczne stawy ("rybniki")^[130]

W latach 1922-1945 następowała ekspansja osadnictwa wiejskiego na zewnątrz istniejących wsi. Stopniowo wkraczała także zabudowa rozproszona pomiędzy Piotrowicami, Zarzeczem, Podlesiem a Kostuchną^[131]

W latach 1945-1989 zmieniał się charakter Piotrowic i Ochojca z na miejski, a także zagospodarowano tereny współczesnej dzielnyc pod osiedla mieszkaniowe. Same zaś osady Piotrowice i Ochojec w tym okresie się zasymilowały, zaś tereny między Ligotą a Zadolem przekształciły się w obszary przemysłowe i kolejowe^[131]

W latach 60. XX wieku w Zadolu zostało wzniesione osiedle Młodych. Zbudowano je w pobliżu przystanku osobowego Katowice Piotrowice i skłąda się z bliźniaczych domów jednorodzinnych^[132]

Po 1989 roku w urbanistycze wszystkich południowych dzielnic Katowic zaznacza się trend budowy noowej zabudowy mieszkniowej, głownie domów jednorodzinnych i osiedlei mieszanych. Powstaje tutaj najwięcej osiedli deweloperskich osiedli mieszsnowych w Katowicach. Nowa zabudowa harmonizuje z dotychczasową zabduwową dzielnuc zwłaszcza pod względem wysokości zabudowy^[133]. Wraz z rozwojem osadnictwa w południowych dzielnicach Katowic widoczny jest także niedorozwój dróg w stosunku do rozwijającego się tutaj budowanictwa mieszkaniowego^[134]. Dodatkowo lokalizacja wilu osiedli na południu, na niezagospodarowanych dotychczas ternach wymusza stawianie tutaj ociektów usługowo-hanlowych, kulturalnych i rozrywkowych. Największym tego typu obiektem jest położona nieopodal, na pograniczu dzielnic Ligota-Panewniki i Piotriowice-Ochojec Galeria Libero, której budowa rozpoczęła się w 2016 roku^[135]

W latach 1989-2011 w granicach dzielnicy Piotrowice-Ochojec powstały m.in. następujące inwestycje mieszkaniowe:

• Ul. Kornasa i Wrzosowa - osiedle zamlknięte skłądające się z 21 jednorodzinnych domów szeregowych^[136]
• Ul. Kempy - osiedle 13 domów bliźniaczych^[136]
• Ul. Wilczeskiego - osiedle zamknięte, składające się z 10 domów jednorodzinnych w zabudowie szeregowej; inwestorem była firma PRYM^[136]
• Ul. Wilczeskiego - zespół siedmiu domów jednorodzinnych w zabudowie wolnostojącej; inwestor: Agnes Nieruchomości^[136]
• Ul. Wilczeskiego i Kalinowa - zespół sześciu domów jednorodzinnych w zabudowie bliżniaczej; inwestor: Dombud^[136]
• Ul. Honorowych Dawców Krwi - 52 domy jednorodzinne w zabudowie szeregowej; inwestor: Dombud^[136]
• Ul. Niska - zespół dwóch budynków wielorodzinnych dwupiętrowych po 6 mieszkań; inwestor: Dombud^[136]
• Ul. Działowa - zespół 10 budynków jednorodzinnych w zabudowie szeregowej; inwestor: Dombud^[136]
• Ul. Działowa i Sępia - dwa zespoły po 3 domy szeregowe z garażami; inwestor: Agnes Nieruchomości^[136]
• Barcelońska I i Barcelońska II (ul. Sępia i Barcelońska) - dwa zespoły zabudowy; 26 szeregowców jednorodzinnych z garażami i 41 domów w zabudowie szeregowej i bliźnieczej; inwestor: Agnes nieruchomości^[137]
• Ul. Kryniczna - zespół 4 budynków w zabudowie bliźniaczej i 3 w zabudowie wolnostojącej; inwestor: PB Feniks^[138]

W 1965 roku oddano do użytku osiedle mieszkaniowe przy ulicy Żurawiej^[139]

W marcu 1977 roku rozpoczęto budowę osiedla Targowisko^[140].

Pierwsze domy w Piotrowicach powstały w dolinie Mlecznej, a historyczne centrum osady wyznaczają ulice: Kasztanowa, Świerkowa i Wojska Polskiego^[141]

Tradycyjne budownictwo mieszkalne z XVIII i XIX wieku w rejonie Piotrowic-Ochojca było na ogół drewniane o konstrukcji zrębowej z dwutraktowym układem wnętrza. Sień budynku projekotwano zaś w osi budynków^[141]

Dachy domostw początkowo kryto słomą, a obok domów drenianych stawiono także budynki murowane z cegły lub kamienia. Dachy tych budynków zaś kryto dachówką^[141]

Na początku XX wieku w rejonie Piotrowic wraz ze wzrostem ludności zaczęto budowac domy wielokndygnacyjne, murowane i otynkowane^[141]

Pierwsze bloki mieszkalne w Piotrowicacho-Ochojcu zaczęto stawiać w II połowie lat 60. XX wieku pomiędzy ulicą T. Kościuszki a ulicą Żurawią^[142]

W czasach Polski Ludowej Wydział Architektury wspólnie z KW PZPR wykonał plany wyburzenia istniejących piotrowickich domów celem budowy nowoczesnego centrum Katowic. Powstały w odpowiedzi miejscowe komitety, które czyniły starania zaniechania realizaci tych planów. W 1982 roku odstąpiono ocd planów wyburzeń, lecz minmo tego w tym okresie wyburzono wiele domów. Najwięcej z nich przeprowadozno przy targowisku i w Skotnicy^[142]

Z inicjatywy Wojewódzkiej Spółdzielni Mieszkaniwej w Katowicach podjęto decyzję o powołaniu spółdzielni mieszkaniwoej dla południowych dzulenic Katowic^[142]. W dniu 22 grudnia 1979 roku zarejestwoano w Sądzie Rejonowym w Katowicach Spółdzielnię Mieszkaniową Silesia^[143]

Na początku lat 80. XX wieku na pograniczu Piotrowic i Kostuchny, w rejonie ulic: Tyska, S. Łętowskiego, A. Kostki-Napierskiego i M. Radockiego, rozpoczęto budowę osiedla Odrodzenia, zaprojektowanego przez wrocławski zespół architektów przy współpracy z katowickim „Inwestprojektem”^[22]. Prace budowlane przy osiedlu rozpoczęto w 1979 roku. Było ono fragmentem założenia architektoniczno-urbanistycznego z końca lat 70. XX wieku, przewidujący budowę dużego zespołu osiedli mieszkaniowych na 120 tysięcy osób^[143].

Dzielnica Piotrowice-Ochojec skłąda się z dwóch historycznych części, tj. Piotrowic i Ochojca. Obie te częsci stanowią zwarty ty kompleks charaktery- zujący się zbliżonym poziomem i sposobem zainwestowania, co jest wynikiem wspólnego rodowodu historycznego^[89]

Zabudowa mieszkalna Piotrowic-Ochojca stanowi budynki o różnej intensywności zabudowy i okresu powstania. Budynki jednorodzinne oraz wielorodzine do 3-4 kondygnacji, powstałe głównie w okresie międzywojennym, zlokalizowane są głównie w pasmach ulic: gen. Z. Waltera-jankego, Szewskiej, Spokojnej, B. Prusa, Odrodzenia, Zbożowej, Marmurowej i Armii Krajowej^[90]

Zabudowa wielorodzinna ( tym czterokondygnacyjna i wyższa) z lat 70. i 80. XX wieku zlokalzowana jest w rejonie ulicy Gowgowskiej oraz w ramach zwartego kompleksu budynków wielorodzinnych Osielda Odrodzenia^[90]

Fragmentyy XIX-wiecznej zabudowy zachowały się zaś m.in. w rejonie ulicy Wojska Poskiego, zaś w ciągu ulicy gen. Z. Waltera-Jankego raz Armi krajowej zabudowa z początlu XX wieku^[90] Kompleks Lasów Murckowskich wraz z rezerwatem przyrody Ochojec utworzonym w dolinie Ślepiotki stanowi dużą wartość krajobrazu dzielnicy^[90]

Osiedla i kolonie

• Osiedle Młodych - osiedle położóne w rejonie ulic Poziomoowej, Jeżynowej, Malinowej i Traktorzystów, przy Parku Zadole; składa się ono w większości z bliźniaczych domów jednorodzinnych^[25]
• Osiedle Odrodzenia - osiedle mieszkaniowe połozone w rejonie ulic M. Radockiego i S. Łętowskiego, skłądające się z budynków o zróżnicowanej wysokości, przy których wzdłuż głownej osi powstałaa szkoła podstawoa, przedszkole, żłobek i adminisracja osiedla^[26], a pawilonyu handlowe na krańcach; administratorem osiedla jest Spółdzielnia Mieszkanowa Silesia
• Osiedle Południe - <SM Silesia>
• Osiedle Targowisko - osiedle mieszkaniowe położone w rejonie ulic: Szewskiej, Jastrzębiej, Zbożowej i Targowej^[144]
• Skotnica - dawna kolonoia rolnicza Piotrowic, położona w rejonie ulicy Skotnica; na jej terenie powstało osiedle Odrodzenia^[145]
• Zadole - część Katowic, położona na pograniczu Piotrowic-Ochojca i Ligoty-Panewnik, w rejonie ulic: Zadole, Śląskiej, Studenckiej, Traktorzystów, A. Asnyka, Armii Krajowej i Polarnej^[146]; znaczna część zabudowy pochodzi z początku XX wieku; znajduje się tu także Park Zadole^[19].

Zabytki i obiekty historyczne

Na obszarze Piotrowic-Ochojca znajdują się następujące obiekty objęte ochroną na podstawie ustaleń miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego:

• Dom wiejski - dawna gajówka wraz ze starodrzewem (polana przy Centralnym Szpitalu Górniczym) z początku XX wieku^[147]
• Dom wiejski (ul. Jaworowa 51 - tylny dom; Kostki-Napierszkiego 51^[147]; Policyjna 1; Załogowa 1^[148]
• Dom mieszkalno-handlowy - dawna gospoda i sala taneczna (ul. Armi Krajowej 89 / ul. Świerkowa) z pierwszej ćwierćwieci XX wieku^[147]
• Domy mieszkalne (ul. Jankego 181, 203, 225; Kasztanowa 2; Kostki-Napierskiego 4; Kściuczyka 3; Odrodzenia 14^[147]; ul. Tetmajera 25; Wronia 12^[148]
• Domy mieszkalne z zapleczem gospodarczym (ul. Armii Krajowej 93 94, 95; Darwina 5, 14; Grottgera 29, 53, 54; Jankego 59, 135, 163, 209, 217; Kasztanowa 6; Kostki-Napierskiego 68, 73^[147]; Tetmajera 30; Wilczeskiego 9, 27; Wojska Polskiego 12, 21, 32, 40, 58; Wronia 8, 10^[148]
• Kamienice (ul. Jankego 147, 227, 229, 231, 253; Jaworowa 41, 53; Kasztanowa 6; Kostki-Napierskiego 15, 17, 20^[147]; Policyjna 6; Wojska Polskiego 39^[148]
• Krzyż (przed domem przy ul. Armii Krajowej 95) z połowy XX wieku^[147]
• Kaplica (przed domem przy ul. Grottgera 3) z pierwszej ćwierćwieci XX wieku^[147]
• Kościół św. Jacka (ul. Leśna / B. Prusa) przebudowany w latach 70. XX wieku^[147]
• Plebania kościoła św. Jacka (ul. Leśna 14)^[147]
• Budynek (ul. Sarmacka 18) w stylu historyzmu ceglanego z początku XX wieku^[148]
• Wille (ul. Sienna 4 i 8) w stylu funkcjonalizmu odpowiednio z 1937 i 1935 roku^[148]
• Willa (ul. Wilczewskiego 33) z ogrodem i garażem z lat 30. XX wieku^[148]
• Budynki mieszkalne (ul. Warzywna 1, 2, 3 i 4) z lat 50. XX wieku w stylu socrealizmu^[148]

Na terenie Piotrowic-Ochojca występują następujące strefy ochrony konserwatorskiej bądź obszary postulowane do ochrony:

• Historyczne centrum wsi Piotrowice - zabudowa głownie mieszkaniowa z początku XX wieku i lat międzywojennych^[149]
• Cmentarz - układ i zieleń nekropolii^[149]
• Zespół budynków socrealistycznych przy ulicy Warzywnej^[149]
• Zespół zabudowy - domy w ogrodach z okresu międzywojennego^[149]

Pomniki i tablice pamiątkowe

Zagospodarowanie przestrzenne

Dzielnica Piotrowice-Ochojec charakteryzuje się stosunkowo dużym, bo okoo 50% udziałem terenó mieszkalnych głównie z zabudową blokową z lat międyzwojennych oraz zabudową wielorodzinąą z lat 60. i 70. XX wieku^[49]

Piotrowice-Ochojec jestr dzielnica koncentracji terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej^[150]

Koncentrują się tuutaj także tereny usług reprezentowane przez duże kompleksy usług zdrowia i nauki^[150], a także tereny prduklcyjno-usługowe^[151]

Lasy zajmują 41% powierzchni dzielnicy^[151]

Udział powierzchni zabudowanej w powierzchni terenów dzielnicy (działek) Piotrowice-Ochojec w 2007 roku wynosiło 20%, wskaźnik intensywności zabudowy netto 0,34, zaś średnia liczba kondygnacji wynosiła wówczas 1,7. Dla samego osiedla Odrodzenia te trzy czynniki wynoszą odpowiednio 19%, 1,0 i 5,2^[152]

W Studium uwarunkowań i kierunków zgospodarowania przestrzennnego miasta Katowice miasto podzielono na jednostki urbanistyczne, w tym jednostkę Piotrowice-Ochojec obejmującą głowną część dzielnicy^[153]. Powierzchnia jednostki wynosi 776,65 i pod wzgzlędem stanu faktycznego struktury użytkowania terenu w 2008 roku przeważały tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej (144,86 ha), tereny usług (73,68), yereny komunikacji (86,57 ha), wolne tereny budowlane (76,68) i lasy (261,35 ha). Najmniej było zaś terenów infrastruktury technicznjej (7,78 ha), terenów rolnych (7,75 ha), terenów wód (3,73 ha) i nieużytków (0,12 ha)^[154]

W lipcu 2009 roku 24,56% powierzchni jednostki urbanistycznej Piotrowice-Ochojec było objętych miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego^[155]

Oświata

Początki szkolnictwa w Piotrowicach-Ochojcu sięgają 1765 roku, gdy na terenie Prus zaczęła obowiązywać ustawa o powszechnym obowiązku szkolnym^[156]

W wyniku tej reformy do szkoły w Mikołowie przydzielono m.in. wsie Piotrowice, Zarzecze i Podlesie^[78]

Pierwsza szkołna naterenie współczenej dzielnicy Piotrowice-Ochojec powstała w 1818 roku w Piotrowicach. Trzydzieści lat póxniej, w latach 1847-1850 uczył w niej działacz narodowy Karol Miarka. W 1856 roku rozpoczęto startania o budowę nowej szkoły^[18]

Otwarcie nowebo budynku szkolnego nastąpiło 19 lutego 1819 roku na skrzyzowaniu ulic Armii Krajowej i Wojska Polskiego^[156]

Uczniowei z Ochojca do piotrowickiej szkoły mogły chodzić od 1819 roku, zaś piweroszą szkołe po wilu staraniach założono w 1910 roku. W mowej placówce nauczanie rozpoczęło 158 dzieci^[20]

W# latach 1948-1950 rozbudowano ochojecką szkołe podstawową, a w budynku szkoły w 1953 roku zlokalizowano V Liceum Ogólnokształcące^[24]

Na przełomie lat 40. i 50. XX wieku w Piotoriwcach powstał prtxy ulicyu Armiii Krajowej Zdespól Szkół Zawodowych nr 2 o specjalizacji poligraficznej (późniesze m.in. Technikum Poligraficzne) i radiowo-telewizyjnej oraz zespół szkół Centralnego Związku Spółdzielczości Pracy^[22]

W 1954 roku Szkołę Podstawową w Ochojcu przekształcono w rozwojową Szkołę Ogólnokształcącą Stopnia Podstawowego i Licealnego nr 8. Uczęszczała do niem młodzież zaróno z Ochojca, jak i z Piotrowic, Brynowa, Ligoty, Murcek, Podlesia i też z centrum Katowic^[157]

W związku z obchodami Tysiąclecia Państwa Polskiego Ministerstwo światy poleciło nadać lepszym szkołom imiona bojowników o wolność, wyzwolenia społeczne itp. Z tego też powodu 21 marca 1962 roku Szkole Podstawowej i Liceum Ogólnokształcącemu nr 8 nadano imię Władysława Broniewskiego^[157]

Na bazie utworzonego w 1991 roku Górnośląskiego Prywatnego College'u Ekonomicznego została założona Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa im. W. korfantego. Została ona w 1994 roku wpisana do rejestru uczelni niepublicznych, prowadząc studia I stopnia na kierunkach Zarządzanie i Marketing oraz Turystyka i Rekreacja. W 1997 roku uczelnia uzyskała uprawnienia do prowadzenia studiów II stopnia^[158], zaś w 2005 roku Wydział Zarządzania otrzymałuprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora nauk ekonomicznycb^[159]

Budynek pierwszej szkoły w Piotrowicach znajdował się w rejonie skrzyżowania obecnych ulic Wojska Posliego i Armii Krajowej. Szkoła ta działąłą w latach od 1829 do 1901 roku, kiedy to pożar strawił budynek^[160]

Przy ulicy Armii Krajowej 84 w Piotrowicacho-Ochojcu siedzibę ma Zespół Szkół Poligtraficzno-Mechanicznych im. Armii Krajowej w Katowicach. Szkoła ta powstała w 1952 roku jako Zasadnicza Szkoła Zawodowa, a od 1978 roku działa jako Zespół Szkół Poligraficzno-Mechanicznych^[161].

W dniu 18 czerwca 1810 roku inspektor szkolny Nygo z Mysłowic podjął decyzję o założeniu w Piotrowicach szkoły. W tym czasie dzieci uczęszczały pieszo do szkoły w Mikołowie^[162].

W dniu 19 lutego 1819^[163] (bądź w 1818^[18]) roku otwarto w Piotrowicach pierwszy budynek szkolny przy skrzyżowaniu ulic Wojska Polskiego i Armii Krajowej. Pierwszym nauczycielem w nowej placówce został Antoni Hartmann. W 1865 roku dobudowano piętro oraz mieszkanie dla nauczyciela^[163].

W piotrowickiej szkole 1 lipca 1847 roku pracę zaczynał nauczyciel Karol Miarka. Nauczał on do maja 1850 roku^[164].

W dniu 28 czerwca 1865 roku doszło do pożaru, w którym spalił się budynek szkoły oraz kilka innych domów. Pożar szkoły nastapił także w latach 1896 i 1901^[118]

W 1901 roku przy piotrowickim rynku w rejonie ulicy Armii Krajowej rozpoczęto budowę budynku nowej szkoły. Nauczanie w nowej szkole rozpoczęto rok póxniej. Pierwonikiem nowej placówki został Józef Glettnik. W 1908 roku do szkoły uczęszczało 462 dzieci, w tym dwóch niemieckojęzycznych^[165]

W sierpniu 1910 roku otwarto szkołę w Ochojcu, w której naukę rozpoczęlo 153 dzieci. Placówka ta była wówczas szkoła czteroklasową, a jej kierownikiem została nauczycielka Widera^[166]

W dniu 12 stycznia 1919 roku powołano w Piotrowicach Polską Radę Ludową, która domagała się wprowadzenia nauki w piotrowickich szkołąch w języku polskim^[33]

Po plebiscycie rozpocżeto nauczanie w szkole w języku polskim^[167]

W 1929 roku rozpoczęto prace budowlane nad gmachem nowej szkoły powszechnej przy obecnej ulicy gen. Z. Waltera-Jankego. Nauczanie w niej rozpoczęto 7 grudnia 1931 roku, zaś w styczniu 1936 roku szkołę rozdzielono na dwie części: na Szkołę Powszechną nr 1 Piotrowicach dla chłopców, z wejściem od strony południowej i Szkołę Powszechną nr 2 w Piotrowicach dla dziewcząt, z wejściem od północy. W szkole nr 1 uczyło się 507 chłopców, zaś do szkoły nr 2 chodziło 428 dziewcząt. W tym samym roku gmach szkoły rozbudowano w kierunku północnym. Szkołę scalono w 1953 roku, tworząc Szkołę Podstawową nr 28 w Katowicach^[168]

W czasie II wojny światowej, po reorganizacji szkolnictwa rozpoczęto w lutym 1940 roku nauczanie uczniów w języku mienieckim^[169]

Dnia 17 lutego 1945 roku w Piotrowicach odbyła się konferencja dla wszystkich nauczycieli powiatu katowickiego pszczyńskiego, którzy wrócili do zawodu po wojnie. Trzy dni póxniej zainaugurowano rok szkolny mszą święta. Naukę rozpoczęlo 528 uczniów, a kierownikiem piotrowickiej szkoły został Ludwok Mrzyk^[170]

W Piotrowicach w 1957 roku zaadaptowano do celów szkolnych drewnane baraki pod lasem, a w ramach budowy tysiąca szkoł na tysiąclecie państwa polskiego w styczniu 1960 roku otwarto nową tysiąclatkę jako Szkołę Podstawoa nr 32 w Katowicach przy ulicuy Sobańskiego 86. Pierwszym jej kierownikiem został Józef Iwanicki^[171]

W wdniu 1 września 1962 roku w Ochojcyu zainaugurowano nauczanie w nowo wybudowanej Szkole Podstawowej nr 56 w Katowicach przy ulicy Spółdzielczości 21. Koerwonikiem placówki został Karol Spyra^[88]

Piotrowicka Fabryka Maszyn FAMUR koło piotrowickiego cmentarza w 1969 roku wybudowała nową szkołę zawodową i technikul, które kształciły kadry techniczne dla potrzeb zakłądu^[172]

W dniu 1 września 1986 roku na osiedlu Odro0dzenia rozpoczęto nauczanie w nowej Szkole Podstawowej nr 27 w Katowicach przy ulicy łętowskiego 18^[173]

College ten powstał w budynku byłego hotelu robotniczego FAMUR-u^[174]

Piśmiennictwo w Piotroiwcach w 1961 roku wynosiło 64%^[175]

DO 1922 roku lekcje w szkołach prowadozno w języku niemieckim, zaś nauczanie po polsku wprowadzono 4 września 1922 rok^[176]

Bezpieczeństwo publiczne i socjalne

W Ochojcu przy ulicy Ziołowej otwarto Centralny Szpital Górniczy (późniejsze Górnośląskie Centrum Medyczne i Górnośląskie Ośrodek Kardiologii) na 750 łózek^[24]

W 1977 roku w Ochojcu oficjalnie otwarto Szpital Specjalistyczny (późnieszy Specjalistyczny Szpital Wieloprofilowy), a rok później obok tego szpitala z inicjatywy prof. Leszka Gieca rozpoczeto budowę ŚŁąskiego Ośrodka Kardiologii, którego otwarcie nastąpiło w lutym 1986 roku. Od 2000 roku placówki te funkcjhonowały łącznie jako Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny nr 7, skłądający się z dwóch częsci: Specjalistycznego Szpitala Wieloprofilowego i Górnośląskiego Ośrodka Kardiologii^[177]

W Piotriowicach na rogu współczesnych ulic Kasztanowej i Armii Krajowej w 1900 roku rozpoczęła swoją działąlność straż pożarna^[105]

W latach międzywojennych w budynku piotrowickiej strzy pożarnej działał areszt gminny^[23]

W 2011 roku 77,6% ankietowanych mieszkańców dzielnicy zadeklarowało, że czu je się bezpiecznie w swojej okolicy, 21,3% było przeciwnego zdania, a 1,1% ankietowanych nie miało jednoznacznej opinii na ten temat^[178]

W 2013 roku w Piotrowicach-Ochojcu doszło do 472 przestępstw, co stanowiło wówczas 20 aktów na 100 mieszkańców dzielnicy^[179], w tym 13 rozbojów^[180], 33 wybryków chuligańskich^[181]

W 1904 roku w Piotrowicach powiołano ochotniczą straż pożarną. Ramiza strażacka znajdowałą się przy obecnej ulicy Armii Krajowej i wyposażona była w konny wóz strażacki, sikawki, węże i drabiny. Konie do akcji zaś udostępniali pobliscy gospodarze^[182]. Remiza zyskała samochodowy woż strażacki dopiero podczas II wojny światowej^[183]

Po II wojnie światowej sprzęt strażacki przeniesiono do pomieszczeń byłego warsztatu stolarskiego przy ulicy A. Fredry przed targowiskiem. W tym czasie OSP swoją ochroną obejmował obszar całej gminy^[184]

Po włączeniu Piotrowic do Katowic ochroną przeciwpożarową zajmowałą się Zawodowa Sraż Pożarna w Katowicach^[185]

W 1906 roku przy siedzibue urzędyu gminy w Piotrowicach powstała siedziba policji^[56]

Przy ulicy Armii Krajowej 73 dr Zygmint Pressler w 1933 roku otworzył praktykę learską. Leczeniem objął on mieszkańców zamieszkujących Ochojec, Piotrowice i Podlesie. Jego żona Alina była zaś stomatologiem^[186]

W 1961 roku w Piotrowicach dla utworzonej szkoły milicyjnej przystosowano baraki po tymczasowej szkoły podstawowej. W latach 60. XX wieku dla milicji wybudowano nowoczesne obiekty szkolne z basenem kąpielowym i strzelnicą. W obiektach tych w latach 70. skoszarowano oddział ZOMo, zaś póxniej jednostki specjalne Policji^[97]

W 1994 roku ochojecki szpital przekształcono w Górnośląskie Centrum Medyczne^[187]

W Piotrowicach przy ulicy T. Kościuszki w 1986 roku oddano do użytku nową remizę strażacką Zawodowej Straży Pożarnej, którą wyposażono w specjalistyczny skrzęt pożarniczy i ratowniczy^[173]

Przy ulicy A. Frewnry 1 września 1988 roku oddano do użytku duża przychodnię lekartską, a wraz z ambulatorium powstała także apteka^[173][188]

W pomieszczeniach po zlikwidowanym ZOMO oraz oddziale antyterrorystycznym Policji 8 lutego 1999 roku otwarto Wyższą Szkołę Policyjną. Pierwszym jej komendantem został Tadeusz Wojtuszko^[189]

Nowy gmach dla policji zaczęto budować przy dzisiejszej ulicy Policyjnej 7 w 1939 roku, zaś jego oddanie do użytku nastapiło w czasie niemieckiej okupacji na początgku 1940 roku. Po II wojnie światowej umieszczono w gmachu Dzielnicowy Komisariat Milicji Obywatelskiej. W latach 1999-2000 Urząd Miasta Katowice sfinansował przebudowę i remont komisariatu policji^[190]

Po przyłączeniu Piotrowic do Katowic, w 1951 roku byudynek obok kina przy ulicy gen. Z. Waltera-jankego przystosowano do na miejską przychodnię lekarską^[188]

Decyzję o budowie szpitalw w Ochojcu podjęła Wojewódzka Rada narodowa w 1968 roku, a całość inwestycji sfinansowałao Ministerstwo Górnictwa i Energetyki. Otwarcie szpitala odbyło się na Barbórkę 1976 roku, a jego otwarcia dokonał Ewdward Gierek. Nowy szpital wyposazono w 750 łóżek^[188]

W Piotrowicach-Ocjojcu przy ulicy Łętowskiego 6a działa Terenowy Punkt Pomocy Społecznej nr 8, obejmujący on swoim zasięgiem tereny Piotrowic, Ochojca, Zarzecza, Kostuchny, Murcek, Podlesia i osiedla Ptasiego^[191]

W Piotrowicach-Ochojcu przy ulicy Policyjnej 7 znajduje się Komisariat IV Komendy Miejskiej Policji w Katowicach^[192]

Przy ulicy Jankego 276 funkcjonuje Szkoła Policji^[192]

W Piotrowicach-Ochojcu przy ulicy Kościuszki 189 remizę ma Jednostka Ratowniczo-Gaśnicza nr 2 Komendy Miejskiej Państwowej Straży Pożarnej w Katowicach. Jednosta ta stanowi także specjalistyczną grupę ratownictwa chemicznego i ekologicznego^[193]

Piotrowice-Ochojec według współczynnika przestępczości w 2007 roku należało do jednych z bezpieczniejszych dzielnic Katowic (16. miejsce na 22 dzielnice Katowic), który w tym czasie wynosił 1,97 przestępstw na 100 mieszkańców dzielnicy (średnia dla całych Katowic w tym czasie to 3,08). Wskaźnik ten był niższy niż w 2004 roku, kiedy to wynosił 3,11 przestępstw na 100 mieszkańców^[194]

W 2007 roku w Piotrowicacho-Ochojcu doszło do 36 wypadków komunikacyjnych^[194]

Kultura

W Piotoriwcach do czasó I wojny światowej żywa była tradycja typowa dla śląskiej wsi. obchodzono wóczas takie święta ludowe, jak m.in. sobótkę czy topienie marzanny^[18]

Polskie życie kulturalne w Piotrowicach-Ochojcuy rozwijało się już przed I wojną siwatową. W piotoriwcach założono filię Towarzystwa Czytelni Ludowych oraz Towarzystwo Śpiewu Jutrzenka, których organizatorem był górnik Ludwik Widuch^[18]

Miejscem zaś spotkań plenerowych i koncertów było Zadole, będące wówczas przysiółkiem Piotrowic^[18]. Tam też, w latach 1909-1914 odbyło się pięć zjazdów poalskich towarzystw śpiewaczy z Górnego Śląska, należących do Związku Śląskich Kół Śpiewaczych. Związek ten był właćicielem parceli, gdzie w 1964 roku w Parku Zadole położonym na pograniczu Piotoriwc-Ochojca i Ligoty-Panewnik powstał amfiteatr^[19].

W Ochojcu w 1919 roku został założony chór mieszany Słowik, który zrzeszał ponad 50 członków. Czynne było także kino^[20]

W okresie międzywojnia w dzieiszych Piotrowicach-Ochojcu ożywiła się działalnośc kulturalna. W 1935 roku w Piotoriwcach nastąpiła reorgnalizacjha chóru mieszanego Jutrzenka. Powstał też chór męski Hejnał^[21]

W llatach 1919-1968 w Ochodjcu działął chór Słowik^[195]

Na początku XXI wieku w całych Katowicach działało 13 chórów zrzeszownych w Polskiem Związku Chórów i Orkiestr, w tym piotrowickie: Chór Liturgiczny Dziecięco-Młodzieżowy przy parafii Najświętszego Serca pana Jezusa i św. Jana Bosko, chór kameralny "Fermata", Chór Mieszany "Modus Vivendi"^[196]

Zadole było miejscem pierwszego spotkania śląskich zespołów śpiewaczych, które odbyło się 19 września 1909 roku, a 8 października 1911 roku odbył się tutaj I Zjazd Chórów Związku Śląskich Kół Śpiewaczych^[197]

Uchwałą Rady Miasta Katowice w 2000 roku został założony Miejski Dom Kultury Południe w Katowicach. Jego główna siedziba mieści się w dzielnicy Kostuchna, przy ulicy T. Boya-Żeleńskiego, zaś cztery jej filie znajdują się w dzielnicach: Piotrowice-Ochojec, Murcki, Zarzecze i Podlesie^[198]. Filia w Piotrowicacho-Ochojcu powstała w 2000 rokuw wyremontowanym budynku po dawnej przychodni, w której mieściła się wczesśniej siedziba gminy Piotrowice^[198]

Filia w Piotrowicacho-Ochojcu powstała w 2000 rokuw wyremontowanym budynku po dawnej przychodni, w której mieściła się wczesśniej siedziba gminy Piotrowice^[198]

W 1933 roku w budynku przy obecnej ulicy gen. Z. Waltera-jankego 132 zaczęło działać kino Metropol, działające w latach 1938-1991 jako Piast^[123]. Projekcje filmowe w latach międzywojennych odbywały się codziennie, zaś w czasie II wojny światowej frekwencja była większa niąż przed wojną. W latach 1970-1971 przeprowadzono remont kina, zmieniając położoenie ekrany na przeciwną stronę i wymieniając krzesła dla widowni. Od 1988 roku wyświetlano tam filmy video, a popularyzacje tego środka spodowdowała zmniejszenie popularności kina^[199]

W latach 30. XX wieku chór Jutrzenka zmienił swoją organizacjęi nazwę na Hejnał^[200]

W Ochojcu 19 stycznia 1919 roku z inicjatywy Augustyna Ostarka i Antoniego Matysioka powołano 63-osobowy chór Słowik^[33]

W pomieszczeniach dawnej sali kinowej Zygmunt Grządziel wraz z synem Adamem zorganizowali prywatne muzeum starych samochodów, a w swych zbiorach zgromadzili wiele unikatowych pojazdów^[201]

W 1964 roku w Piotowicach przy piotrowickim kościele ks. Waldemar Dekiel założył dziewczęcy chór liturgiczny^[88]

W dniu 8 lipca 1964 roku zmarł w Piotrowicach Romann Pająk. Był on malarzem malującym głownie pejzaże oraz motywy sakralne, a jego obrazy i freski znajdują się w koćiocłach na terenie całej Europy oraz w zbiorach prywatnych^[139]

Z Piotrowicami związny był też artysta grafik Stefan Suberlak^[174]

Przy ulicy Traktorzystów 5 działa Muzeum Najmniejszych Książek Świata. Jego założoycielem był Zygmunt Szkocny, żyjący w latach 1911-2003. Miniatury książek pisał ręcznie, a jego miniatury otrzymali m.in. papież Jan paweł II czy byli prezydenci Ronald Reagan i Michaił gorbaczow. W 1994 roku otrzymał on certyfikat Guinessa za pisanie najmniejszych książek na świecie^[202]

W okresie międzywojennym biblioteka mieściłą się przy starej szkole na piotrowickim rynku. Zaś po przeniesieniu Urzędu Stanu Cywilnego do Pałacu Ślubów w Katowicach, w ltach 70. XX wieku miejsce po urzędzie zajęła filia Miejskiej Biblioteki Publicznej w Katowicach. Druga piotrowicka biblioteka powstała w 1984 roku na osiedlu Odrodzenia przy ulicy Radockiego 70a^[203]

Religia

Pierwotnie rzymskokatoliccy wierni przynależeli do diecezji krakowskiej, do parafii w Mikołowie będącej częscią dekanatu pszczyńskiego od połowy XIV wieku^[204]

Powstała w 1222 roku parafia św. Wojciecha w Mikołowie obejmowała m.in. tereny Podlesia, Piotrowic, Panewnik, Ligoty i Zarzecza^[205]

Od stycznia 1914 roku duszpasterstwo nad wiernymi z Ochojca, Piotrowic i częsci Kostuchny przejęli ojcowie franciszkanie z Panewnik^[205]

Próby postawienia kościoła w Piotrowicach były prowadzone już od 1898 roku, lecz dopiero w 1930 roku stanął tutaj pierwszy budynek kościoła Najświęszego Serca pana Jezusa. Kurację ustanowiono 1 maja 1931 roku, zaś parafię 1 listopada 1936 roku^[205]. Parafia ta obejmowała także wiernych z Ochojca^[206]

Wierni z Ochoja zostali w parafii piotrowickiej jedynie przeza pięć lat^[206]. Z racji wzrostu liczebności mieszkańców ochojca zorganizowanli oni pod przewodnictwem Emanuela Sojki Komitet Budowy Kościoła w Ochojcu. Statut komitetu zatiwrdzono 15 kwietnia 1936 roku, a pierwszy prowizoryczny kościól stał przy ówczesnej ulicy Brynowskiej 12 (obecnie ulica gen. Z. Waltera-Jankego)^[207]

Parafia św. Jacka w Ochojcy powstała 15 kwietnia 1936 roku jako kuracja wydzielona z piotrowickiej parafii NSPJ, zaś do rangi parafii podniesiono 15 marca 1958 rtoku^[15]

W latach 1937-1939 powstał w Ochojcu Kościół św. Jacka^[205]

Na osiedlu Odrodzenia została ustaniowiona parafiia Najświętszego Serca Pana Jezusa, powstałą 1 stycznia 1990 roku i objęła tereny wyłączone z piotrowickiej i ochojeckiej parafii^[208]

Jej powstanie wiłąząło się z budową w latach 70. i 80. osiedla Odrodzenia. Początkowo mysłano o utworzeniu punktu katechetycznego, ale to nie rozywało wszystkich problemów. W komunikaciue z 26 października bp Damian Zimoń ogłosił, że piotrowicka parafia otrzymała zadanie budowy nowej świątyni^[208]. Zezwolenie na budowę kościoła uzyskano dopiero 18 grudnia 1987 roku przy ulicy Radockiego 251. W 1988 roku powstała tymczasowa kaplica^[209]. Kościół parafialny został poświęcony 7 czerwca 2004 roku przez abpa Damiana Zimonia^[126]

W Piotrowicach-Ochojcu przy ulicy Sępiej 28 funkcjonuje Sala Królestwa Świadków Jehowy^[210]

Przy parafii NSPJ i Św. Jana Bosko działają siostry służebniczki NMP. Zakupiły one dom przy ulicy Jastrrzębiej 16, w którym 7 mjaj 1932 roku urządziły klasztor, w którym zamieszkały cztery siostry. Zakonnice pracują do dziś jako katechetki i zachrystianki^[211].

Wierni z rejonu Zadola i osiedla Młodych przynależą do znajdującej się na terenie dzielnicy Ligota-panewniki parafii Matki bożej Różańcowej^[212]. Parafię tę erygowano 19 sierpnia 1984 roku^[213]

Pierwsze plany budowy kościoła rzymskokatolickiego w Piotrowicach pojawiły się w 1870 roku. W tym czasie zamierzono utworzyć parafię obejmującą Piotrowice, Kostuchnę, Ochojec, Murcki i Podlesie^[214]

Cmentarze

W 1938 roku a potrzeby parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa w rejone skrzyzwania ulic Armii Krajowej i Głuszców założono cmentarz^[23], zaś wcześniej zmarłych z Pipotorowic grzebano na cmentarzu w Mikołowie. W 2010 roku wyubudowano przykościelny dom pogrzebowy, a wra z tym zamknięto kaplicę cmentarną. Cmentarz ma około 1,44 ha powierzchni^[215]

W Piotrowicach-Ochojcu przy ulicy Armiii Krajowej znajduje się cmentarz rzymskokatolicki parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa i Św. Jana Bosko o powierzchni 2,1350 ha^[216]

Sport i rekreacja

Przed I wojną światową w Piotoriwcah-Ochojcu powstału gniazdo Towarzystwa Gimnastycznego Sokół^[18]

W latach międzywojennych w Piotriwicch działało łącznie 13 organizacji sportowych, zaś w Ochojcu 1^[217]

W 2007 roku w Piotrowicach działało 8 klubów sportowych, zaś w Ochojcu żaden^[218]

W 1899 roku w Zadolu rozpoczeto budowę parku leśnego na podstawie projektu Roberta GUUUskera z Ligoty. Zaprojektowano wówczas budynki wypoczynkowe oraz koncertowe, ogrody wypoczynkowe oraz urządzenia do rekreacji wodnej na stawach przy Ślepiotce^[219]

W 1919 roku w Piotrowicach i Kostuchnie założóno gniazdo Towarzystwa Gimnastycznego Sokół, które przynależało do okręgu mikołowskiego. Porezesem piotrowickiego Sokoła został Jan Materla, a instruktorem ćwiczeń Alojzy Zdziebło^[33]. Towarzystwo organizowało ćwiczenia na świeżym powietrzu, wycieczki i marsze, a w ramach działąlności oświatowej wygłaszani referaty i szkolenia w języku polskim^[34]

Pierwsze boisko do piłki nożnej powstało w Gaci, w rejonie obecnej ulicy Wspólnej. W latach 20. i 30. XX wieku organizowano tam mecze piłkarskie, zaś w miarę wzrostu zainteresowania piłką nożną zdecydowano o budowie bardziejj reprezetacyjnego boiska, które powstało w Skotnicy. Zostało one poświęcone przez ks. Muzę 21 sierpnia 1932. Teren ten jednak było niefunkcjonalne z uwagi na podmokły teren. Obecnie w jego miejscu, przy ulicy Kostki-Napierskiego znajdują się ogródki działkowe^[220]

W 1935 roku powstało nowe boisko do piłki nożnej przy Piotrowickiej Fabryce Maszyn w miejscu obecnego budynku nowej dyrekcji i hali FAMUR-u^[220]

W okresie II wojny światowej działalność sportiwa była zakazana, zaś mecze piłkarskie zawieszone. Zaraz po II wojnie światowej na Targowisku powstało kolejne boisko, którym właścicielm była gmina^[220]

W okresie międzywojennym w Piotrowicach-Ochijucu organizowano wyścigi motocyklowe, odbywające się w niedziele. Trasa rajdu prowadziła z Piotrowic do MikołowaW latach 50. XX wieku wyścigi te ogranizowano ulicami Piotrowic^[220]

W latach 60. XX wieku przyu szkole milicyjnej powstałą pływalnia oraz strzelnica sportowa. W obiektach tych działał klub strzelecki i sportowy^[220]

Co kilka lat przez dzielnicę przejeżdżał także kolarski Wyścig Pokoju. Dwóch mieszkańców Piotrowic brało udział w igrzyskach olimpijskich: Wanda Kaczmarczyk w Rzymie 1960 roku (florecistka) oraz Henryk Nielaba w Tokio w 1964 roku (również floret)^[220]

Przy ulicy J. Baranowicza 8 działa szkolny klub narciarski Alpino Katowice. Został on założony w 2005 roku. prowadzi on sekcje: : narciarską, nart wodnych, pływacką, skatingu, łyżworolek, snowboardu, tenisa ziemnego i żeglarską^[221]

Na osiedlu Odrodzenia, przy ulicy Radocvkiego i Biedronek w 2019 roku został otwarty Wodny Plac Zabaw Biedronki. Zarządzany jest on przez katowicki MOSiR. Wyposażony jest on w baseny, brodzik, zjeżdżalnie, jacuzzi, dwa punkty gastronomiczne oraz boisko do gry w siatkówkę i badmintona^[222]

Przy Piotrowickiej Fabryce Maszyn Górniczych 16 maja 1946 roku zistał założony Klub Sportowy Górnik Piotrowice. W 1959 roku liczył on 61 członków, a 5 lutego 1958 roku połczono go z klubem GKS Rozwój Katowice. W klubie prowadzono sekcje: piłki nożnej, koszykówki mężczyzn, motocyklową, siatkówki kobiet i mężczyzn, tenisa stołowego oraz zapaśniczą. Klub posiadał boisko przy ulicy Wczasowej^[223]

W 1934 roku została założona pierwsza ochojecka organizacja sportowa - RKS Iskra Ochojec. Prowadziła ona sekcję piłki nożnej, a a baze i większość kadry przekazała Oddziałowi Młodzieży Powstańczej w Ochojcu^[224]

Przy piotrowickiej stacji kolejowej w 1947 roku został założony Klub Sportowy Kolejarz Piotrowice. Działał on do 1962 roku prowadząc sekcje hokeja na lodzie, lekkoatletyczną, piłki nożnej i ręcznej, kolarską, siatkówki kobiet, strzelecką i tenisa stołowego. Dwa medale Mistrzostw Polski w lekkoatletyce zdobyła zawodniczka klubu Maria Ilwicka (Piątkowska) - 1. miejsce w pięcioboju w 1954 roku i 3. miejsce w biegu na 100 m w 1954 roku^[225]

ASNYKA - boisko

Przypisy

Bibliografia

• AntoniA. Barciak AntoniA., EwaE. Chojecka EwaE., SylwesterS. Fertacz SylwesterS. (red.), Katowice. Środowisko, dzieje, kultura, język i społeczeństwo, t. 1, Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2012a, ISBN 978-83-87727-24-6 .
• AntoniA. Barciak AntoniA., EwaE. Chojecka EwaE., SylwesterS. Fertacz SylwesterS. (red.), Katowice. Środowisko, dzieje, kultura, język i społeczeństwo, t. 2, Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2012b, ISBN 978-83-87727-29-1 .
• AdamA. Bartoszek AdamA., KrzysztofK. Czekaj KrzysztofK., DobroniegaD. Trawkowska DobroniegaD. (red.), Diagnoza problemów społecznych i monitoring polityki społecznej dla aktywizacji zasobów ludzkich w Katowicach, Katowice: Uniwersytet Śląski w Katowicach, 2012, ISBN 978-83-61061-97-7 .
• MichałM. Bulsa MichałM., Ulice i place Katowic, wyd. trzecie, Katowice: Wydawnictwo „Prasa i Książka”, 2018, ISBN 978-83-63780-28-9  (pol.).
• MartaM. Chmielewska MartaM., Morfologiczne przekształcenia przestrzeni miejskiej Katowic, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2016, ISBN 978-83-8012-837-8  (pol.).
• AdamA. Drobniak AdamA., AdamA. Polko AdamA., KlaudiaK. Plac KlaudiaK. (red.), Diagnoza sytuacji społeczno-ekonomicznej Miasta Katowice wraz z wyznaczeniem obszarów rewitalizacji i analizą strategiczną, Katowice: Miasto Katowice, 2014, ISBN 978-83-61061-97-7 .
• RenataR. Dulias RenataR., AdamA. Hibszer AdamA. (red.), Górnośląski Związek Metropolitalny. Zarys geograficzny, Sosnowiec: Polskie Towarzystwo Geograficzne Oddział Katowicki, 2008, ISBN 978-83-61695-00-4 .
• StefanS. Gierlotka StefanS., Piotrowice Śląskie. Monografia dzielnicy miasta Katowice, Katowice: Wydawnictwo „Śląsk”, 2002, ISBN 83-7164-364-0 .
• StefanS. Gierlotka StefanS., Uniczowy. Kalendarium Historii południowych dzielnic Katowic: Kostuchna, Ochojec, Piotrowice, Podlesie, Zarzecze, Katowice: „Śląsk”. Wydawnictwo Naukowe, 2005, ISBN 83-7164-471-X  (pol.).
• AdamA. Frużyński AdamA., GrzegorzG. Grzegorek GrzegorzG., PiotrP. Rygus PiotrP., Kopalnie i huty Katowic, Katowice: Wydawnictwo „Prasa i Książka”, 2017, s. 99, ISBN 978-83-63780-23-4  (pol.).
• GrzegorzG. Grzegorek GrzegorzG., PiotrP. Tabaczyński PiotrP., Parafie i kościoły Katowic, Katowice: Wydawnictwo „Prasa i Książka”, 2014, ISBN 978-83-63780-06-7 .
• Opracowanie ekofizjograficzne podstawowe z elementami opracowania ekofizjograficznego problemowego (problematyka ochrony dolin rzecznych oraz ograniczeń dla zagospodarowania terenu wynikających z wpływu działalności górniczej) dla potrzeb opracowania projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego obszarów położonych w mieście Katowice, Katowice: WERONA, 2014  (pol.).
• Raport o stanie miasta Katowice 2013, Katowice: Urząd Miasta Katowice, 2014  (pol.).
• AntoniA. Steuer AntoniA., Leksykon struktur katowickiego sportu i turystyki., www.mhk.katowice.pl, 2022 [dostęp 2022-11-25]  (pol.).
• Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Katowice – II edycja. Część 1. Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego, Załącznik nr 1 do uchwały nr XXI/483/12 Rady Miasta Katowice z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie uchwalenia „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Katowice” – II edycja, Miasto Katowice, 2012  (pol.).
• LechL. Szaraniec LechL., Osady i osiedla Katowic, Katowice: Oficyna „Artur”, 1996, ISBN 83-905115-0-9 .
• BarbaraB. Tokarska-Guzik BarbaraB., AdamA. Rostański AdamA., RomanR. Kupka RomanR., Katowice. Przyroda miasta, Katowice: Wydawnictwo Kubajak, 2002, ISBN 83-87971-49-9 .