Piotrowice koło Karwiny
| gmina | |||||
 Kościół św. Marcina | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Kraj | |||||
| Powiat | |||||
| Kraina | |||||
| Starosta | Marian Lebiedzik (ČSSD) | ||||
| Powierzchnia | 20,46 km² | ||||
| Populacja (2018) • liczba ludności |
| ||||
| • gęstość | 282,7 os./km² | ||||
| Kod pocztowy | 735 72 | ||||
Adres urzędu: Petrovice u Karviné 251, 73572 Petrovice u Karviné | |||||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||||
| Liczba obrębów ewidencyjnych | 6 | ||||
| Liczba części gminy | 4 | ||||
| Liczba gmin katastralnych | 4 | ||||
Położenie na mapie kraju morawsko-śląskiego  | |||||
Położenie na mapie Czech  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |||||
 49°54′N 18°33′E/49,896111 18,543889 | |||||
| Strona internetowa | |||||
Portal  Czechy | |||||
Piotrowice koło Karwiny (cz. Petrovice u Karviné, niem. Petrowitz bei Freistadt) – wieś gminna i gmina w kraju morawsko-śląskim, w powiecie Karwina w Czechach, w historycznych granicach regionu Śląska Cieszyńskiego. Jest to druga pod względem liczby mieszkańców gmina w kraju bez praw miejskich (jako miasteczko lub miasto). Przez gminę przepływa rzeka Pietrówka, która na jej obszarze uchodzi do Olzy. Na zachodzie sąsiaduje z Dziećmorowicami, na południu z Karwiną, a na wschodzie i północy z Polską.
Podział administracyjny
Gmina Piotrowice koło Karwiny składa się z czterech części i gmin katastralnych:
- Piotrowice koło Karwiny – położona w centralnej części gminy, na Wysoczyźnie Kończyckiej, ma powierzchnię 882,89 ha[2] (43,1% obszaru całej gminy). W 2001 mieszkało tu 1993 z 4517 osób zamieszkujących całą gminę[3].
- Marklowice Dolne (cz. Dolní Marklovice) – położona we wschodniej części, na Wysoczyźnie Kończyckiej, ma powierzchnię 493,43 ha[4] (24,1% obszaru gminy). W 2001 mieszkało tu 1371 osób[3].
- Pierstna (cz. Prstná) – położona w północnej części gminy, na Płaskowyżu Rybnickim, ma powierzchnię 366,56 ha[5] (17,9% obszaru gminy). W 2001 mieszkało tu 419 osób[3].
- Zawada (cz. Závada), gm. katastralna Závada nad Olší (Zawada nad Olzą) – położona w zachodniej części gminy, na Wysoczyźnie Kończyckiej, ma powierzchnię 304,11 ha[6] (14,9% obszaru gminy). W 2001 mieszkało tu 734 osoby[3].
Ludność
Według austriackiego spisu ludności z 1910 miejscowości Piotrowice (Piotrowice koło Karwiny), Marklowice Dolne, Piersna i Zawada miały łącznie 3696 mieszkańców, z czego 3516 było zameldowanych na stałe, 3311 (94,2%) było polsko-, 148 (4,2%) niemiecko- a 57 (1,6%) czeskojęzycznymi, 3618 (97,9%) było katolikami, 36 (1%) ewangelikami, 4 (0,1%) kalwinistami, 36 (1%) wyznawcami judaizmu, zaś 2 osoby były innej religii lub wyznania[7].
W 2001 roku 16,2% populacji gminy stanowili Polacy, kolejnymi pod względem wielkości mniejszościami byli Słowacy (3%), potem Ślązacy (1,1%) i Morawianie (0,4%)[8].
Historia
Miejscowość po raz pierwszy wzmiankowana w 1335 roku, w sprawozdaniu z poboru świętopietrza diecezji wrocławskiej na rzecz Watykanu sporządzonego przez nuncjusza papieskiego Galharda z Cahors wśród 10 parafii archiprezbiteratu w Cieszynie jako villa Petri[9][10] (należy odrzucić datację pierwszej wzmianki na 1305 roku, gdyż w Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis w okolicy nie występuje wieś o nazwie Petri villa[11]). Wieś politycznie znajdowała się wówczas w granicach piastowskiego księstwa cieszyńskiego, będącego od 1327 lennem Królestwa Czech, a od 1526 roku w wyniku objęcia tronu czeskiego przez Habsburgów wraz z regionem aż do 1918 roku w monarchii Habsburgów (potocznie Austrii).
Miejscowa parafia katolicka pw. św. Marcina Biskupa i Wyznawcy musiała więc powstać przed 1335. Została ponownie wymieniona w podobnym spisie sporządzonym przez archidiakona opolskiego Mikołaja Wolffa w 1447 pod nazwą Petirsdorff[12].
W 1855 w Piotrowicach powstała stacja kolejowa na linii Kolei Północnej. W 1869 roku miejscowość liczy 903 mieszkańców[3].
Według austriackiego spisu ludności z 1910 miejscowości Piotrowice miały 1444 mieszkańców, z czego 1408 było zameldowanych na stałe, 1257 (89,3%) było polsko-, 115 (8,2%) niemiecko- a 36 (2,5%) czeskojęzycznymi, 1410 (97,6%) było katolikami, 20 (1,4%) ewangelikami a 14 (1%) wyznawcami judaizmu.[7]
W 1920 miejscowość znalazła się w granicach Czechosłowacji jako Petrovice, w latach 1938-1939 w granicach Polski (Zaolzie). W czasie kampanii wrześniowej zajęta przez wojska niemieckie i włączona do III Rzeszy. Wieś została zajęta przez Armię Czerwoną w 1945 roku i ponownie wróciła w granice Czechosłowacji. W 1952 połączono ją z Marklowicami Dolnymi, Pierstną i Zawadą i przemianowano na Piotrowice koło Karwiny.
Koło PZKO
Miejscowe Koło Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego zostało założone 27 listopada 1947, a jego pierwszym prezesem został Erwin Hołek. Koło posiadało trzy sekcje (teatralną, sportową i śpiewaczą) i prowadziło działalność w sali karczmy „Urbańczykówka”, a od 1951 w budynku tzw. „Tirasówki” (rozebranym w 2015). W ramach koła działał też chór mieszany „Hejnał” i kierowany przez Leona Janiurka chór męski „Zgoda”. Od 1966 roku PZKO mieściło się w drewnianym baraku dawnej fabryki chemicznej i przylegającym do niego parku, budynek i park już nie istnieją. Uroczyste otwarcie dzisiejszego Domu PZKO w centrum wsi odbyło się 16 października 1976. Jest on własnością wsi Piotrowice koło Karwiny[13].
Zabytki w gminie
- Grupa posągów Piety
- kościół św. Marcina z 1789 roku (Petrovice)
- krzyż kamienny z 1858 roku (Petrovice)
- kaplica św. Jana Nepomucena z 1862 roku (Závada)
- pomnik czechosłowackich pilotów (Závada)
- drewniany kościół p.w. Wniebowstąpienia Pańskiego z 1739 roku (Dolní Marklovice)
- pomnik św. Wacława z 1929 roku (Dolní Marklovice)
Turystyka
Przez miejscowość przechodzą trasy rowerowe:
- "Szlak Zamków nad Piotrówką" – Kończyce Wielkie – Kończyce Małe – Zebrzydowice – Marklowice Górne – Marklowice Dolne – Pierstna – Piotrowice koło Karwiny – Skrbeńsko – Gołkowice (25 km)
- trasa rowerowa gminy Piotrowice koło Karwiny (8,6 km)
- czeska trasa rowerowa nr 6097 – Marklowice Dolne – Karwina – Olbrachcice (18 km)
- Żelazny Szlak Rowerowy (43 km)
Zobacz też
- Byłe przejście graniczne Petrovice u Karviné – Jastrzębie Ruptawa – Kempy
- Przejście graniczne Zebrzydowice-Petrovice u Karviné
Przypisy
- ↑ Český statistický úřad: Počet obyvatel v obcích České republiky k 1.1.2018. 2018-01-01. [dostęp 2018-05-22]. (cz.).
- ↑ Informace o katastrálním území Petrovice u Karviné. [dostęp 2010-10-03]. (cz.).
- ↑ a b c d e Český statistický úřad: Historický lexikon obcí ČR 1869 – 2005 – 1. díl. 20 sierpnia 2008. s. 718-719. [dostęp 2010-10-03]. (cz.).
- ↑ Informace o katastrálním území Dolní Marklovice. [dostęp 2010-10-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-07)]. (cz.).
- ↑ Informace o katastrálním území Prstná. [dostęp 2010-10-03]. (cz.).
- ↑ Informace o katastrálním území Závada nad Olší. [dostęp 2010-10-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-08)]. (cz.).
- ↑ a b Ludwig Patryn (ed): Die Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1910 in Schlesien, Troppau 1912.
- ↑ Sčítaní lidu, domů a bytů 2001. [dostęp 2010-10-03]. (cz.).
- ↑ Śląsk Cieszyński w średniowieczu (do 1528). Idzi Panic (redakcja). Cieszyn: Starostwo Powiatowe w Cieszynie, 2010, s. 396. ISBN 978-83-926929-3-5.
- ↑ Jan Ptaśnik: Monumenta Poloniae Vaticana T.1 Acta Camerae Apostolicae. Vol. 1, 1207-1344. Cracoviae: Sumpt. Academiae Litterarum Cracoviensis, 1913, s. 366.
- ↑ Śląsk Cieszyński w średniowieczu (do 1528). Idzi Panic (redakcja). Cieszyn: Starostwo Powiatowe w Cieszynie, 2010, s. 312. ISBN 978-83-926929-3-5.
- ↑ Registrum denarii sancti Petri in archidiaconatu Opoliensi sub anno domini MCCCCXLVII per dominum Nicolaum Wolff decretorum doctorem, archidiaconum Opoliensem, ex commisione reverendi in Christo patris ac domini Conradi episcopi Wratislaviensis, sedis apostolice collectoris, collecti. „Zeitschrift des Vereins für Geschichte und Alterthum Schlesiens”. 27, s. 369-372, 1893. Breslau: H. Markgraf. (niem.).
- ↑ Miejscowe Koło PZKO w Piotrowicach
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of the Czech Republic
Autor: Jsporysz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Siedziba Urzędu Gminy Petrovice u Karviny
Autor: D T G, Licencja: CC BY-SA 3.0
Kościół św. Marcina w Piotrowicach koło Karwiny
Flaga gminy Piotrowice koło Karwiny w Powiecie Karwina.
Herb gminy Piotrowice koło Karwiny w Powiecie Karwina.
Autor: Jsporysz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Brama wjazdowa do Zameczku
Flag of Moravian-Silesian Region
Autor: Caroig, Licencja: CC BY-SA 3.0
Outline map of the Moravian-Silesian Region, Czechia, ready for the Geobox template, calibrated at en:Template:Geobox locator Moravian-Silesian Region
Autor: Jsporysz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Aktualna siedziba Polskiego Związku Kulturalno - Oświatowego w Petrovicach