Piroluzyt
 | Ten artykuł od 2011-07 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
 | |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Skład chemiczny | tlenek manganu(IV) (MnO2) |
|---|---|
| Twardość w skali Mohsa | 1–2 (skupienia ziemiste) |
| Przełam | nierówny |
| Łupliwość | doskonała |
| Układ krystalograficzny | tetragonalny |
| Gęstość minerału | 4,5–7,91 g/cm³ |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa | srebrzystoszary do szaroczarnego |
| Rysa | czarna |
| Połysk | metaliczny do matowego |
Piroluzyt – minerał z gromady tlenków. Należy do minerałów pospolitych i często spotykanych.
Nazwa pochodzi od gr. pyr = ogień i liosis = rozproszenie, rozkład (oysis = myć).
Charakterystyka
Właściwości
Tworzy kryształy słupkowe, pręcikowe (polianit) lub igiełkowe. Występuje w skupieniach ziemistych, proszkowych, piankowych (wad), nerkowych, groniastych, włóknistych. Niekiedy tworzy kolomorficzne masy. Tworzy pseudomorfozy po innych minerałach np. po kalcycie. Jest kruchy, nieprzezroczysty. Odmiany ziemiste są bardzo miękkie i tłuste w dotyku oraz brudzą ręce.
Występowanie
Stanowi składnik utworów hydrotermalnych oraz osadowych. Wytrąca się jako osad chemiczny w bagnach, jeziorach, lagunach, i innych zbiornikach wodnych. Tworzy się także wtórnie w strefie utleniania minerałów zawierających mangan. Współwystępuje z manganitem, psylomelanem, limonitem, (goethytem i lepidokrokitem), braunitem. Główny składnik rudy manganu - braunsztynu.
Miejsca występowania:
- Na świecie: Gruzja – Cziatura, Kaukaz, Ukraina – Nikipol, Nizina Czarnomorska, Indie – Dekan, Brazylia – Minas Gerais, RPA, Niemcy.
- Polska: Dolny Śląsk, w Górach i na Pogórzu Kaczawskim, w Górach Sowich także w Tarnowskich Górach i Dąbrowie k. Bytomia (na Górnym Śląsku).
Zastosowanie
- wykorzystywany bezpośrednio do produkcji suchych ogniw Leclanchégo cynkowo-grafitowych (zużycie tego minerału do tego celu w szczytowym w okresie (1976) wynosiło w skali globu pół miliona ton),
- bardzo ważna ruda manganu (zawiera 63,19% Mn), do pozyskiwania metalicznego manganu,
- składnik uszlachetniający stal,
- składnik utwardzający stopy glinu i magnezu,
- służy do otrzymywania chloru,
- jest poszukiwany przez kolekcjonerów – najpiękniejsze kryształy przekraczające 10 cm długości pochodzą z Niemiec i USA.
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
Shiny botryoidal mass of pyrolusite from Tres Cruzes, Brazil. Photo taken at the Natural History Museum, London.
Dendritic pyrolusite formations on felsite, from Elba, Italy. Photograph taken at the Natural History Museum, London.