Piropiktura

Helena i Roman Husarscy, twórcy techniki przy piropikturze Era Żelaza, ok. 1957 r.
Biegacze, 1958 r., fasada KS Korona, ul. Kalwaryjska 9 Kraków, fot. 2015 r.

Piropiktura (gr. πυρ (pyr) ogień, łac. pictura malowidło[1]) – dekoracyjna technika ceramiczna, polegająca na nanoszeniu płynnego szkliwa ceramicznego[2] na powierzchnię rozgrzaną do wysokiej temperatury, opracowana i opatentowana w latach 50. XX wieku przez Helenę i Romana Husarskich (Hussarskich)[1][3][4].

Technika

Piropiktura polegała na natryskiwaniu szkliwa w postaci płynnej na powierzchnię rozgrzaną za pomocą palników gazowych lub elektrycznych[2]. Dzięki temu szkliwo ulegało wtopieniu w podłoże, a powierzchnia zostawała pokryta trwałą dekoracyjną glazurą[3].

Uzyskiwane barwy i odcienie wierzchniej warstwy były uzależnione od zastosowanej temperatury, atmosfery (utleniająca bądź redukcyjna) w jakiej przebiegał proces i składu chemicznego szkliwa. Uzyskany efekt zależał również od specyfiki powierzchni: jej rodzaju i faktury[3].

Technika mogła być stosowana np. na betonie, gruzobetonie, wybranych rodzajach kamienia, płytach plastycznych, na powierzchniach płaskich i trójwymiarowych[5].

Urządzenie do nanoszenia szkliwa zostało opatentowane w Polsce przez Husarskich w 1956 roku (patent nr 40274: Elektryczne urządzenie do wytwarzania glazur ceramicznych na różnego rodzaju podłożach), a sama technika w 1957 roku (patent nr 40537: Sposób wytwarzania barwnych efektów z glazur ceramicznych na dowolnego rodzaju podłożach), w 1959 i 1978 roku uzyskano jeszcze dwa patenty na urządzenia służące do piropiktury[3].

Realizacje z udziałem Husarskich

  • Dziewczyna z wiewiórką (50 cm × 50 cm), 1953, nagroda na I Ogólnopolskiej wystawie ceramiki i szkła artystycznego we Wrocławiu w 1954 roku[5]
  • Głowa egipska (100 cm × 100 cm), 1955, technika mieszana: piropiktura z rytem[5]
  • Era Żelaza (200 cm × 600 cm), 1956[6]
  • Biegacze i Jeźdźcy na fasadzie Klubu Sportowego Korona w Krakowie, 1958[7][4]
  • płyty z ptakami mające służyć jako godła domów w Nowym Jorku, 1959[7]
  • Fryz Rycerski, 1960[8]
  • Koń, 1960[7]
  • Pietà, 1960, Kościół Matki Bożej Fatimskiej i św. Józefa w Tarnowie[9]
  • dekoracje ścian sali z basenem dziecięcym Klubu Sportowego Korona w Krakowie, 1962[7]
  • Chłopiec z piłką (50 cm × 50 cm) i Dziewczynka z fretką (50 cm × 50 cm), Byk, Jednooka, Centaur, 1962[7]
  • dekoracja fasady Szkoły Podstawowej nr 13 im. Władysława Jagiełły w Kielcach, 1962[10]

Po 1962 roku Husarscy zarzucili piropikturę, wykonywali swoje późniejsze prace przeważnie w technice mozaiki[11].

Przypisy

  1. ↑ a b Zwolińska, Malicki 1974 ↓.
  2. ↑ a b Przegląd Artystyczny 1957 ↓.
  3. ↑ a b c d Kostuch 2015 ↓, s. 39.
  4. ↑ a b Gancarz 2016 ↓.
  5. ↑ a b c Kostuch 2015 ↓, s. 40.
  6. ↑ Kostuch 2015 ↓, s. 41.
  7. ↑ a b c d e Kostuch 2015 ↓, s. 43.
  8. ↑ Kostuch 2015 ↓, s. 45.
  9. ↑ Kostuch 2015 ↓, s. 46.
  10. ↑ Kostuch 2015 ↓, s. 46-47.
  11. ↑ Kostuch 2015 ↓, s. 47.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Helena Roman Hussarski Polish artists piropiktura.jpg
Helena Hussarska i Roman Hussarski, polscy artyści przy piropikturze Era Żelaza
Swimmers, 1958 designed by Helena i Roman Husarski, SC Korona building front façade, 9 Kalwaryjska street, Podgórze, Krakow, Poland.jpg
Autor: Zygmunt Put Zetpe0202, Licencja: CC BY-SA 4.0
Pływacy, pirotechnika 1958 projekt Heleny i Romana Husarskich, KS Korona fasada frontowa, ul. Kalwaryjska 9, Podgórze, Kraków