Pirotyn
 (c) Rob Lavinsky, iRocks.com – CC-BY-SA-3.0 Pirotyn pochodzący z Trepčy (region Mitrowica) (4,8 x 4,1 x 3,4 cm) | |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Skład chemiczny | FeS – siarczek żelaza |
|---|---|
| Twardość w skali Mohsa | 4 |
| Przełam | nierówny |
| Łupliwość | wyraźna |
| Pokrój kryształu | słupki, tabliczki |
| Układ krystalograficzny | heksagonalny |
| Gęstość minerału | 4,58 – 4,65 g/cm³ |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa | brązowomiedziowa ciemniejąca pod wpływem zmian powierzchniowych |
| Rysa | czarnoszara |
| Połysk | metaliczny |
Pirotyn (piryt magnetyczny) – minerał z gromady siarczków. Jest minerałem rzadkim. Nazwa pochodzi od gr. pyrrhos = ognisty.
Charakterystyka
Właściwości
Występuje w skupienia zbitych i warstwowych. Tworzy kryształy tabliczkowe, słupkowe o sześciobocznym przekroju. Jest kruchy, nieprzezroczysty, wykazuje silne właściwości magnetyczne. Często zawiera domieszki niklu, kobaltu, złota, platyny.
Występowanie
W złożach hydrotermalnych, metasomatycznych, kontaktowych oraz w złożach powstałych w wyniku wietrzenia. Spotykany w skałach magmowych: gabrach, norytach, bazaltach.
Miejsca występowania:
- Na świecie: Kanada, Rosja – Ural, była Jugosławia, Austria, Rumunia, Brazylia, Norwegia, Finlandia, Niemcy, Włochy.
- W Polsce: spotykany w gabrach i norytach Dolnego Śląska, w bazaltach okolic Lubania, granitach strzegomskich. W żyłach hydrotermalnych okolic Wojcieszowa, Miedzianki i Kowar oraz złożu arsenu w Złotym Stoku. Występuje też w okolicach Suwałk.
Zastosowanie
- do produkcji kwasu siarkowego,
- źródło żelaza i siarki także: kobaltu, niklu, platyny, złota,
- wydobywany w celu otrzymania pewnych metali, które zastępują żelazo w sieci krystalicznej,
- ma znaczenie naukowe,
- rzadki, poszukiwany kamień kolekcjonerski.
Zobacz też
Bibliografia
- G.G. Gormaz, J.J. Casanovas: Atlas mineralogii, „Wiedza i życie”, 1992
- W. Heflik, L. Natkaniec-Nowak: Minerały Polski, Wyd. „Antykwa”, 1998
- J. Żaba: Ilustrowany słownik skał i minerałów, Videograf II, – 2003
- W. Schumann: Minerały świata, O. Wyd. ”Alma-Press” 2003 r.
Linki zewnętrzne
Encyklopedia internetowa (gatunek mineralny):
Media użyte na tej stronie
Pyrrhotite-195241.jpg
(c) Rob Lavinsky, iRocks.com – CC-BY-SA-3.0
Pyrrhotite
(c) Rob Lavinsky, iRocks.com – CC-BY-SA-3.0
Pyrrhotite
- Locality: Trepča complex, Trepča valley, Kosovska Mitrovica, Kosovo (Locality at mindat.org)
- Size: 4.8 x 4.1 x 3.4 cm.
- The vast majority of the fine pyrrhotites seen recently have likely come from Dal’negorsk. But this beautiful, brassy compound crystal is from Kosovo. Those roughish spots are natural etching, not damage. Ex. Stoudt Collection.