Pirx (planeta)

Pirx
BD +14 4559 b
Ilustracja
Artystyczna wizualizacja widoku na planetę Pirx z powierzchni jej hipotetycznego księżyca.
Odkrywca

Andrzej Niedzielski, Grzegorz Nowak, Monika Adamów i Aleksander Wolszczan[1]

Data odkrycia

2009

Sposób odkrycia

pomiar zmian prędkości radialnej

Charakterystyka orbity (J2000)
Ciało centralne

Solaris

Półoś wielka

0,777 au[1][2]

Mimośród

0,29 ± 0,03[1][2]

Okres orbitalny

268,94 ± 0,99[1][2]

Czas przejścia przez perycentrum

2 453 294,21 ± 6,35 JD[1][2]

Charakterystyka fizyczna
Masa minimalna (M·sin i)

1,23[3] MJ

Promień

1,04[3] RJ

Pirx[4] (BD +14 4559 b) – planeta pozasłoneczna krążąca wokół gwiazdy Solaris w gwiazdozbiorze Pegaza, odległej o około 160 lat świetlnych od Słońca.

Charakterystyka

Jest to gazowy olbrzym podobny rozmiarami do Jowisza, który obiega swoją gwiazdę po ekscentrycznej orbicie w średniej odległości 0,77 au, podobnej do odległości Wenus od Słońca. Krąży w obrębie ekosfery układu. Istnieją przesłanki, że w układzie znajduje się także druga, dalsza planeta[1][3].

Nazwa

Planeta ma nazwę własną Pirx, wywodzącą się z twórczości Stanisława Lema. Pirx jest pilotem kosmicznym, tytułowym bohaterem zbioru opowiadań pt. Opowieści o pilocie Pirxie. Nazwa została wyłoniona w konkursie zorganizowanym w 2019 roku przez Międzynarodową Unię Astronomiczną w ramach stulecia istnienia tej organizacji. Sto państw zyskało prawo nazwania gwiazd i okrążających je planet. Uczestnicy z Polski mogli wybrać nazwę dla tej planety. Wybrane nazwy miały być powiązane tematycznie i związane z Polską[3][5]. Spośród nadesłanych propozycji zostało wybranych siedem par nazw (dla gwiazdy i planety), z których w głosowaniu internetowym najwięcej głosów otrzymały Geralt i Ciri, imiona postaci z twórczości Andrzeja Sapkowskiego, ale Międzynarodowa Unia Astronomiczna przyjęła parę, która otrzymała drugi z kolei wynik – Solaris i Pirx[4].

Przypisy

  1. a b c d e f A. Niedzielski, G. Nowak, M. Adamów, A. Wolszczan. Substellar-mass Companions to the K-dwarf BD+14 4559 and the K-giants HD 240210 and BD+20 2457. „The Astrophysical Journal”. 707 (1), s. 768–777, 2009. DOI: 10.1088/0004-637X/707/1/768. arXiv:0906.1804. Bibcode2009ApJ...707..768N. (ang.). 
  2. a b c d Pirx (planeta) w serwisie The Extrasolar Planets Encyclopaedia (ang.)
  3. a b c d Rusza konkurs na nazwy planet pozasłonecznych – wymyśl polską nazwę dla egzoplanety!. Urania – Postępy Astronomii, 2019-06-06. [dostęp 2019-06-07].
  4. a b Polska planeta i gwiazda otrzymały nazwy nawiązujące do twórczości Stanisława Lema. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2019-12-17. [dostęp 2019-12-17].
  5. IAU100 NameExoWorlds. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2019-06-06. [dostęp 2019-06-07].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

BD +14 4559 b exoplanet view from it's moon (artist's impression).jpg
Autor: M. Mizera / PTA / IAU100, Licencja: CC BY 4.0
Artystyczna wizualizacja widoku na planetę BD+14 4599 b z powierzchni jej hipotetycznego księżyca.