Pisarzowice (powiat krapkowicki)
| Artykuł | 50°25′9″N 17°51′29″E |
|---|---|
| - błąd | 39 m |
| WD | 50°25'N, 17°54'E |
| - błąd | 2322 m |
| Odległość | 3153 m |
| wieś | |
 (c) Ralf Lotys (Sicherlich), CC BY 3.0 Pisarzowice - widok ogólny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2019) | 422 |
| Strefa numeracyjna | 77 |
| Kod pocztowy | 47-364 |
| Tablice rejestracyjne | OKR |
| SIMC | 0503557 |
Położenie na mapie gminy Strzeleczki _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Strzeleczki") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu krapkowickiego  | |
 50°25′09″N 17°51′29″E/50,419167 17,858056 | |
Pisarzowice (dodatkowa nazwa w j. niem. Schreibersdorf) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie krapkowickim, w gminie Strzeleczki.
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa opolskiego.
Częścią miejscowości jest przysiółek Buława.
Nazwa
W historii nazwa wsi zapisywana była w językach łacińskim, polskim oraz niemieckim. W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie Śląska wydanym w 1830 roku we Wrocławiu przez Johanna Knie wieś występuje pod polską nazwą Pisarzowic oraz niemiecką Schreibersdorf[1].
Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notuje wieś pod niemiecką nazwą Schreibersdorf, a także wymienia polską nazwę Pisarcowice we fragmencie: "Schreibersdorf (1301 Villa Scriptoris, 1383 Schreibersdorf, polnisch Pisarcowice)"[2]. 15 marca 1947 r. nadano miejscowości, wówczas administracyjnie należącej do powiatu prudnickiego, polską nazwę Pisarzowice[3].
Historia
Najstarszą pośrednią wzmianką o istnieniu Pisarzowic jest dokument wystawiony po łacinie w Głogówku 1 października 1285 roku, kończący spór własnościowy między klasztorem cystersów w Lubiążu a przedstawicielami rodziny rycerskiej, która później była właścicielami Pisarzowic. Do dokumentu przywieszono obok pieczęci książęcej, pieczęć rycerską o napisie w otoku "+ S'ADE DE SCRIPTORIS VILLA (wieś pisarza), będąca pieczęcią rycerza Adko. W tym czasie powstała w Pisarzowicach pierwsza obronna siedziba rycerska znajdująca się na wschód od wsi[4]. Już na początku XIV wieku w Pisarzowicach znajdowały się dwa młyny, karczma, kościół, folwark. Informacje o tym potwierdza dokument z 17 listopada 1301 roku wystawiony w Krasiejowie, w którym stwierdzono, że rycerz Adko, za zgodą swych synów Dytryka i Adka, oraz swych braci przyrodnich Gotarda i Przedbora, dokonuje zamiany z opatem Janem z Henrykowa wsi Pisarzowice ("villa scriptoris"), na wieś Milejowice w księstwie bytomskim ("Mileiowiz in terra Bytomensi"). W konsekwencji, jako że klasztor w Henrykowie był filią klasztoru w Lubiążu, miejscowość stała się własnością klasztoru cystersów w Lubiążu. W 1428 r. wieś zostaje zniszczona i ograbiona przez husytów. W 1561 roku kanclerz księstwa opolskiego Mikołaj Lassota na Steblowie kupił Pisarzowice od wdowy Katarzyny Janikowskiej. Od 1580 r. do 1646 r. tutejsza parafia jest w rękach protestantów. Po wielu zmianach właścicieli od roku 1646 przechodzi na własność głogóweckiego rodu Oppersdorffów, którzy byli właścicielami do 1945 r. Oppersdorffowie tworzą folwark, a za ich czasów istnieje również katolicka szkoła. Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 587 mieszkańców Pisarzowic 42 posługiwało się językiem niemieckim, a 545 językiem polskim[5]. Do 1957 roku Pisarzowice należały do powiatu prudnickiego. W związku z reformą administracyjną, w 1957 Pisarzowice zostały odłączone od powiatu prudnickiego i przyłączone do nowo utworzonego krapkowickiego[6].
Mieszkańcy
Miejscowość zamieszkiwana jest przez mniejszość niemiecką oraz Ślązaków. Mieszkańcy wsi posługują się gwarą prudnicką, będącą odmianą dialektu śląskiego. Należą do podgrupy gwarowej nazywanej Kamiyniołrzy[7].
Liczba mieszkańców wsi
Zabytki
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[10]:
- kościół parafialny p. w. św. Michała Archanioła - początki świątyni, wówczas pod wezwaniem Św. Trójcy, sięgają końca XIII w. Pierwsze wzmianki pochodzą z 1301 r. Niektóre części kościoła mogą pochodzić nawet z XIV w. Kruchta i kaplica zostały wzniesione około 1600 r. Kościół odnawiany był w latach 1784, 1858 i 1950. Wczesnogotycka część kościoła posiada elementy renesansowe i barokowe, a zbudowana została z cegły i kamienia. Nad kruchtą znajduje się szczyt zbudowany w 1600 r. W kościele znajdują się zabytkowe przedmioty kultu: krucyfiks z 1 poł. XVI w., barokowa monstrancja z XVII w. W kościele wyróżnia się płyta nagrobna z 1580 roku starosty opolskiego i właściciela Pisarzowic, Mikołaja Lesoty. Jest to dzieło późnorenesansowe z kamienia z płaskorzeźbą rycerza. Wokół świątyni rozciąga się średniowieczny mur z kamienia.
- Pałac w Pisarzowicach pochodzący z połowy XVIII wieku, piętrowy, w stylu późnobarokowym. Posiada okazałą dwubiegową klatkę schodową. Sień wyposażona jest w 6 czworobocznych filarów. Od strony północnej zlokalizowana jest pałacowa kaplica. Od południa ulokowany jest dwukondygnacyjny spichlerz, nakryty dachem naczółkowym. Był siedzibą wdów z rodziny Oppersdorffów. Obecnie pałac jest remontowany przez prywatnego właściciela.
- Inne obiekty:
- Obok wsi położone są piękne ruiny kompleksu młyńskiego Amerykan, który powstał z przebudowania wcześniejszego obiektu na przełomie 1 i 2 poł. XIX w[11].
- 5 pomników przyrody.
Instytucje
We wsi działa biblioteka, OSP i przedszkole[12].
Religia
Wieś jest siedzibą parafii rzymskokatolickiej pw. św Michała Archanioła[13].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Knie 1830 ↓, s. 705.
- ↑ Felix Triest 1865 ↓, s. 1073.
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 15 marca 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1947 r. nr 37, poz. 297).
- ↑ Józef Kaźmierczyk, Klemens Macewicz, Sylwia Wuszkan, "Studia i materiały do osadnictwa Opolszczyzny wczesnośredniowiecznej", Opole 1977, Instytut Śląski w Opolu
- ↑ Kazimierz Nabzdyk, Rezultaty wyborów w powiecie prudnickim na początku XX wieku – szkic demograficzny, „Ziemia Prudnicka”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 2007, s. 74.
- ↑ Andrzej Dereń, Historia Powiatu Prudnickiego, powiatprudnicki.pl [dostęp 2022-04-17] (pol.).
- ↑ Renata Larysz. Fonetyczne i leksykalne cechy dialektu głogóweckiego. „Ziemia Prudnicka”, s. 144, 2007. Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”.
- ↑ Wieś Pisarzowice w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2020-07-02] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Raport o stanie gminy za rok 2019 rok - Urząd Gminy Strzeleczki, strzeleczki.pl [dostęp 2020-07-02].
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. opolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 49-50. [dostęp 2012-12-11].
- ↑ 88. Młyn Amerykan, Opolanka z pasją [dostęp 2020-07-02].
- ↑ Jednostki organizacyjne - Urząd Gminy Strzeleczki, strzeleczki.pl [dostęp 2020-07-02].
- ↑ Parafia św. Michała Archanioła Pisarzowice - Msze św. - Kościół, parafia.com.pl [dostęp 2020-07-02].
Bibliografia
- Johann Georg Knie, Alphabethisch-Statistisch-Topographische Uebersicht aller Dörfer, Flecken, Städte und andern Orte der Königl. Preuß. Provinz Schlesien ..., Breslau: Graß, Barth und Comp., 1830, OCLC 751379865 (niem.).
- O. Henryk Kałuża SVD ,,Dzieje Parafii Brożec i Okolic'', Brożec - Nysa 2009, s. 190-191
- Felix Triest: Topographisches handbuch von Oberschlesien. Breslau: Verlag von Wilh. Gottl. Korn, 1865.
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: Tymek1988, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Opole Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
- N: 51.2778 N
- S: 49.942 N
- W: 16.8461 E
- E: 18.8073 E
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Krapkowice County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
- N: 50.57 N
- S: 50.33 N
- W: 17.74 E
- E: 18.18 E
(c) Ralf Lotys (Sicherlich), CC BY 3.0
Pisarzowice (dodatkowa nazwa w j. niem. Schreibersdorf) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie krapkowickim, w gminie Strzeleczki.
Herb Gminy Strzeleczki