Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu – komentarze KUL

Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu – polskie przekłady poszczególnych ksiąg Biblii wraz z naukowym komentarzem i ekskursami. Nazywane „Komentarzami KUL-owskimi”[1] z racji związku większości autorów z Katolickim Uniwersytetem Lubelskim. Wydawcą przekładów było Pallottinum.

Tomy z przekładami ksiąg Nowego Testamentu ukazywały się w latach 1959–1979. Tomy z przekładami ksiąg Starego Testamentu ukazywały się od 1962 do 2020 roku. W 2020 roku, jako ostatni tom, ukazała się Księga Syracha, którą komentarzem opatrzył Hugolin Langkammer[2].

Pomysłodawcami serii komentarzy dotyczącej Starego Testamentu byli Stanisław Łach i Stanisław Styś (po śmierci Stysia do redakcji dołączył Lech Stachowiak). Po śmierci Stanisława Łacha (1983) oraz Lecha Stachowiaka (1997) odpowiedzialnym za serię był Ryszard Rubinkiewcz (zm. 2011), a w ostatnich latach – aż do jej pomyślnego zakończenia – Mirosław Wróbel.

Komentarz miał być, zgodnie z przedmową do pierwszego tomu: oparty na solidnych podstawach naukowych, ale skierowany nie tylko do biblistów i teologów, ale także do duchowieństwa i ogółu katolickiej inteligencji[3]. Redaktorzy przyznawali, że mieli kłopot z zebraniem dostatecznej liczby współpracowników, gdyż specjalistów z dziedziny Starego Testamentu było mniej[4]. Treść przekładów po ich ukończeniu miała być wydana łącznie z krótszym komentarzem – nie doszło jednak do tego.

Każdy z tomów zawiera szczegółowy komentarz, przewyższający czasami wielokrotnie rozmiarem sam tekst. Aparat naukowy uzupełnia bibliografia, skorowidze i mapy. Wybrane zagadnienia były dodatkowo opisywane w postaci ekskursów.

Serię pozytywnie przyjął kardynał Stefan Wyszyński, który w dedykacji do pierwszego tomu pisał o potrzebie odczuwanej przez społeczeństwo, jak też wysokim poziomie przygotowania Biblistów do tego dzieła[5].

W ankiecie biblistów polskich, którą w 1999 przeprowadziła Katolicka Agencja Informacyjna przekład zwyciężył w dwóch kategoriach: wierności i staranności, a w łącznej punktacji zajął drugie miejsce, ustępując wyłącznie Biblii poznańskiej[6].

Tradycję Komentarzy KUL-owskich kontynuuje Biblia lubelska. Część wydanych w ramach Biblii Lubelskiej tomów została napisana przez tych samych autorów, a tekst przekładów jest zbliżony.

Lista poszczególnych tomów

Pismo Święte Nowego Testamentu

Redakcja naukowa przekładu: Feliks Gryglewicz, Eugeniusz Dąbrowski.

Seria znana jest również jako: Pismo Święte Nowego Testamentu w 12 tomach.

TomTytułAutor przekładuRok wydania
INowy Testament na tle epoki – Geografia, HistoriaEugeniusz Dąbrowski1958 (wyd. II popr. 1965)
IINowy Testament na tle epoki – KulturaEugeniusz Dąbrowski1958
III-1Ewangelia według św. MateuszaJózef Homerski1979
III-2Ewangelia według św. MarkaHugolin Langkammer1977
III-3Ewangelia według św. ŁukaszaFeliks Gryglewicz1974
IVEwangelia według św. JanaLech Stachowiak1975
VDzieje ApostolskieEugeniusz Dąbrowski1961
VI-1List do RzymianKazimierz Romaniuk1978
VI-2List do GalatówEdward Szymanek1978
VIIListy do KoryntianEugeniusz Dąbrowski1965
VIIIListy WięzienneAugustyn Jankowski1962
IXListy do Tesaloniczan i PasterskieJan Piotr Stępień1979
XList do HebrajczykówStanisław Łach1959
XIListy KatolickieFeliks Gryglewicz1959
XIIApokalipsa świętego JanaAugustyn Jankowski1959
XIII-uzupełniającyKsięgi Nowego PrzymierzaJózef Błażej Łach2020

Pismo Święte Starego Testamentu

Redakcja naukowa przekładu: Lech Stachowiak, Stanisław Łach.

TomTytułAutor przekładuRok wydania
I-1Księga RodzajuStanisław Łach1962
I-2Księga WyjściaStanisław Łach1964
II-1Księga KapłańskaStanisław Łach1970
II-2Księga LiczbStanisław Łach1970
II-3Księga Powtórzonego PrawaStanisław Łach1971
III-1Księga JozuegoJózef Błażej Łach2013
III-2Księga Sędziów i Księga RutJózef Błażej Łach2015
III-uzupełniającyHistoria czasów Starego TestamentuJózef Jelito1961
IV-1Księgi SamuelaJan Łach1973
IV-2Księgi 1-2 KrólówJózef Błażej Łach2007
V-11-2 Księga KronikHugolin Langkammer2011
V-2Księgi Ezdrasza i NehemiaszaHugolin Langkammer1971
VI-1-3Księgi: Tobiasza, Judyty, EsteryPraca zbiorowa1963
VI-4Księgi MachabejskieFeliks Gryglewicz1961
VII-1Księga HiobaCzesław Jakubiec1974
VII-2Księga PsalmówStanisław Łach1990
VIII-1Księga PrzysłówStanisław Potocki2008
VIII-2Księga KoheletaMarian Filipiak1980
VIII-3Księga MądrościKazimierz Romaniuk1969
VIII-4Księga Pieśni nad PieśniamiHugolin Langkammer2016
VIII-5Księga SyrachaHugolin Langkammer2020
IX-1Księga IzajaszaLech Stachowiak1996
IX-2Księga IzajaszaLech Stachowiak1996
X-1Księga JeremiaszaLech Stachowiak1967
X-2Lamentacje i Księga BaruchaLech Stachowiak1968
XI-1Księga EzechielaJózef Homerski2013
XI-2Księga DanielaJózef Homerski2008
XII-1Księgi Proroków MniejszychPraca zbiorowa[a]1968
XII-2Księgi Proroków MniejszychPraca zbiorowa[b]1968
XII-3Księgi Ludu Bożego Starego PrzymierzaJózef Błażej Łach2018

Uwagi

  1. Autorzy: Księga Ozeasza - Jan Drozd, Księga Joela - Jan Drozd, Księga Amosa - Edward Zawiszewski, Księga Abdiasza - Edward Zawiszewski, Księga Jonasza - Stanisław Potocki, Księga Micheasza - Piotr Szefler
  2. Autorzy: Księga Nahuma - Piotr Szefler, Księga Habakuka - Stanisław Stańczyk, Księga Sofoniasza - Stanisław Potocki, Księga Aggeusza - Michał Peter, Księga Zachariasza - Józef Homerski, Księga Malachiasza - Michał Peter

Przypisy

  1. Charakterystyka w serwisie Pismo Święte Nowego Testamentu – Antologia polskich przekładów po II wojnie światowej (1945-2009)
  2. Podręczniki biblijne / Księga Syracha - Pallottinum.pl, pallottinum.pl [dostęp 2020-04-21].
  3. Pismo Święte Starego Testamentu: Tom I, część I, s. 8
  4. Pismo Święte Starego Testamentu: Tom I, część I, s. 7
  5. Pismo Święte Starego Testamentu: Tom I, część I, s. 5
  6. Waldemar Chrostowski: Biblistyka katolicka w Polsce na progu XXI wieku. W: Katolicki komentarz biblijny. Raymond E. Brown, Joseph A. Fitzmyer, Roland E. Murphy (red. wyd. oryg.), Waldemar Chrostowski (red. wyd. pol.). Warszawa: 2001, s. 1771-1773. ISBN 83-7146-080-5.