Pismo phags-pa

Glejt z czasów mongolskiej dynastii Yuan
Edykt cesarski w piśmie phags-pa

Pismo phags-pa (mong. дөрвөлжин үсэг dörvöljin üseg, dosłownie: „kwadratowe pismo”; tyb. ཧོར་ཡིག་གསར་པ་, Wylie: hor yig gsar pa „nowe pismo mongolskie”; chiń. 蒙古新字, pinyin: měnggǔ xīnzì, również w znaczeniu „nowe pismo mongolskie” – właściwiej 'phags-pa, także pasypa (chiń. 八思巴文 bāsībā wén) – alfabet sylabiczny opracowany przez tybetańskiego lamę Blo-gros rGyal-mtshan, zwanego 'Phags-pa (tyb.: འཕགས་པ་, mong. ꡖꡍꡂꡛ ꡌ), dla cesarza Kubilaj-chana, jako system pisma dla wszystkich języków używanych w cesarstwie chińskim w okresie panowania dynastii Yuan[1]. Pismo to wyszło z użycia w okresie Ming, lecz nadal używano go do fonetycznego zapisu podczas nauki języka chińskiego. Pismo to jest ważne z tego względu, że zabytki piśmiennictwa w tym alfabecie stanowią znaczące źródło danych na temat ewolucji języka chińskiego oraz innych języków azjatyckich. Pismo to zostało pomyślane jako pismo mongolskie, lecz w rzeczywistości większość zachowanych tekstów w tym alfabecie zostało napisanych w języku chińskim[2].

Charakterystyka

Phags-pa wywodzi się z pisma tybetańskiego, lecz w odróżnieniu od niego zapisywane je pionowo, zgodnie z przyzwyczajeniami mongolskimi i chińskimi.

Przypisy

  1. Phags-pa script. omniglot.com. [dostęp 2010-12-12]. (ang.).
  2. Phags-pa Script : Overview. babelstone.co.uk. [dostęp 2010-12-12]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Phagspa imperial edict dragon year.jpg
Manuscript Copy of an Imperial Edict of the en:Yuan dynasty in en:Phagspa script. Seals are in chinese great seal. The stamp at right is
??之寶
Phagspa vinokurov tablet.jpg
Yuan Dynasty Official Pass (The "Vinokurov Tablet"). Inscription in Mongolian (Phags-pa script) reads: ꡏꡡꡃ ꡁ ꡊꡠꡃ ꡘꡞ / ꡗꡞꡋ ꡁꡟ ꡅꡟꡋ ꡊꡟꡘ / ꡢꡖ ꡋꡟ ꡆꡘ ꡙꡞꡢ ꡁꡦꡋ / ꡠ ꡛꡦ ꡎꡟ ꡚꡞ ꡘꡖꡦ ꡛꡟ / ꡝꡙ ꡊ ꡉꡟ ꡢꡗꡞ [mong kha deng ri / yin khu chun dur / qꞏa nu jar liq khėn / e sė bu shi rꞏė su / 'al da thu qayi] = möngke tengri-yin küčün-dür qaɣan-u ǰarliɣ ken ese bišire-esu alda-tuɣai, meaning "By the power of eternal heaven, [this is] an order of the Emperor. Whoever does not show respect [to the bearer] will be guilty of an offence".