Pistolet automatyczny

Ten artykuł od 2015-02 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Pistolet automatyczny Beretta 93R

Pistolet automatyczny – krótka broń automatyczna łącząca w sobie cechy pistoletu samopowtarzalnego (układ konstrukcyjny i gabaryty) oraz pistoletu maszynowego (możliwość prowadzenia ognia seriami).

Historia

Pierwsze pistolety automatyczne powstały na początku XX wieku. Ich konstruktorzy próbowali zwiększyć siłę ognia pistoletu samopowtarzalnego poprzez wyposażenie go w możliwość prowadzenia ognia ciągłego.

Steyr M1912/P16
Pierwszy pistolet automatyczny

W czasie I wojny światowej, używane przez żołnierzy karabiny powtarzalne, ze względu na swoją niską szybkostrzelność oraz duże rozmiary, nie sprawdzały się w czasie walk na krótkich dystansach w ciasnych okopach. W państwach centralnych próbowano temu zaradzić wyposażając żołnierzy w pistolety z dostawianymi kolbami jak np. Mauser C/96 i P08 Parabellum (Parabellum także w specjalny magazynek bębnowy o pojemności 32 naboi). Tego rodzaju broń pełniła funkcję zbliżoną do karabinka samopowtarzalnego i dobrze spisywała się podczas walk w okopach.

Raporty płynące z frontu sprawiły że rozpoczęto prace nad dalszym zwiększeniem efektywności broni strzelającej nabojem pistoletowym. Efektem tych prac w armii niemieckiej był prototyp pistoletu Parabellum wyposażony w przełącznik rodzaju ognia. Próby wykazały że nowa broń ma bardzo wysoką szybkostrzelność teoretyczną i w efekcie duży rozrzut podczas strzelania. Dodatkowo częste były zacięcia. Pomimo prób dopracowania strzelająca seriami wersja Parabellum pozostała prototypem. W armii austro-węgierskiej wprowadzono natomiast pistolet Steyr M1912/P16, będący modyfikacją standardowego Steyr M1912, który wyposażono w możliwość prowadzenia ognia ciągłego, oraz przedłużono magazynek. Mimo niewielu wyprodukowanych egzemplarzy Steyr 1912/P16 uznawany jest za pierwszy udany pistolet automatyczny. Pistolety automatyczne nie przyjęły się jednak na większą skalę, a zamiast nich w armii niemieckiej wprowadzono pierwszy klasyczny pistolet maszynowy MP18.

Do pomysłu przystosowania pistoletu samopowtarzalnego do prowadzenia ognia seriami powrócono w okresie międzywojennym w Hiszpanii. Powstały tam pistolety automatyczne Astra 901 i Astra 903 (wersje pistoletu Astra 900). Pistolety te, wzorowane na Mauserze C/96 zdobyły dużą popularność, szczególnie w Chinach. Podobnie jak w przypadku automatycznej wersji Parabellum strzelające seriami Astry miały dużą szybkostrzelność teoretyczną uniemożliwiającą celne strzelanie seriami. Duża popularność Astr 901 i 903 sprawiła że w zakładach Mausera także powstała strzelająca seriami wersja pistoletu C/96, pistolet automatyczny Mauser 712 Schnellfeuerpistole. Był on produkowany głównie na eksport. Niewielka liczba tych pistoletów automatycznych znalazła się na uzbrojeniu wojsk niemieckich (głównie Waffen-SS), ale doświadczenia wykazały że pistolet automatyczny jest bronią znacznie mniej skuteczną niż pistolet maszynowy i przydatność tego rodzaju broni jest niewielka.

Pistolet Stieczkin APS
Lata 50. XX w.

Do koncepcji pistoletu automatycznego powrócono w ZSRR w latach 50. XX wieku. Armia Radziecka wycofywała w tym okresie z uzbrojenia pistolety maszynowe zastępując je karabinami szturmowymi AK. Wycofanie z uzbrojenia pistoletów maszynowych sprawiło, że nie było broni, w którą można by uzbroić załogi pojazdów bojowych. Ponieważ uznano że AK, nawet w wersji z kolbą składaną ma zbyt duże wymiary, a pistolet PM nie zapewniał odpowiedniej siły ognia postanowiono zaprojektować dla czołgistów pistolet automatyczny. APS okazał się jednak bronią drogą w produkcji, a przede wszystkim niewygodną w użytkowaniu (ciężka, łatwo urywająca się kolba-kabura). Dość szybko zaprzestano jego produkcji, a załogi wozów piechoty uzbrojono ostatecznie w karabiny AKS (AK z kolbą składaną).

Następną próbą opracowania pistoletu automatycznego był niemiecki pistolet HK VP70. Był to duży pistolet który po przyłączeniu kolby-kabury mógł strzelać seriami trójstrzałowymi. Pomimo że VP-70 był produkowany od 1970 do 1984 roku liczba wyprodukowanych egzemplarzy była niewielka ponieważ oddziały policji niemieckiej które miały być głównym odbiorcą tej broni wolały krótkolufowe, bezkolbowe pistolety maszynowe MP5K i MP5KA1.

Pistolety automatyczne powstały także we Włoszech. Były to pistolety automatyczne Beretta 951R (strzelająca seriami i wyposażona w przedni chwyt wersja pistoletu Beretta 951), oraz nowsza Beretta 93R. Włoskie pistolety automatyczne były przeznaczone dla funkcjonariuszy ochrony. Podobnie jak inne pistolety automatyczne także włoskie konstrukcje nie zdobyły większego uznania.

Poza wyżej wymienionymi powstało kilka innych wzorów pistoletów automatycznych (Glock 18, Grand Power K102R), ale ich rozpowszechnienie także było niewielkie. Pomimo że koncepcja podobnej broni regularnie powraca pistolety automatyczne pozostają ślepą uliczką w rozwoju broni automatycznej. Ich masa jest zbyt mała aby zapewnić odpowiednią stabilność broni strzelającej seriami, zwiększenie masy i wymiarów oraz wyposażenie w dostawna kolbę powoduje zwiększenie skuteczności ognia, ale wtedy pistolety automatyczne stają się niewiele mniejsze i lżejsze od kompaktowych pistoletów maszynowych.

Zobacz też

• PDW