Pistolet maszynowy MP 38

MP 38
Państwo	III Rzesza
Producent	Erema w Erfurcie. Haenel w Suhl
Rodzaj	pistolet maszynowy
Historia
Prototypy	1938
Produkcja	1938–1940
Wyprodukowano	ok. 40 000 egz.
Dane techniczne
Kaliber	9 mm
Nabój	9 × 19 mm Parabellum
Magazynek	pudełkowy, 32 nab.
Wymiary
Długość	620 mm (z kolbą złożoną) 830 mm (z kolbą rozłożona)
Długość lufy	240 mm
Masa
broni	4,31 kg (niezaładowanej) 4,95 kg (załadowanej)
Inne
Prędkość pocz. pocisku	380 m/s
Szybkostrzelność teoretyczna	400 strz./min
Zasięg skuteczny	150 – 200 m

MP 38 – niemiecki pistolet maszynowy kalibru 9 × 19 mm Parabellum produkowany na początku II wojny światowej niepoprawnie nazywany „Schmeisserem”. Zastąpiony przez MP 40.

Historia konstrukcji

W okresie międzywojennym armia niemiecka posiadała 3700 pistoletów maszynowych (głównie MP 18/I i MP 28 II), nie były one jednak przepisowym uzbrojeniem. Dopiero doświadczenia wojen toczonych na świecie w latach trzydziestych XX wieku spowodowały zwiększenie zainteresowania tym rodzajem broni.

W 1925 roku IWG (Inspection für Waffen und Geräte – niem. Inspektorat Uzbrojenia i Wyposażenia) zorganizował potajemne próby pistoletów maszynowych (traktat wersalski zakazywał prac nad bronią automatyczną w Niemczech). W efekcie prób za najlepszą z badanych konstrukcji uznano MP 28 II, a jego producent firma Waffen- und Fahrradfabrik C.G. Haenel otrzymała zapewnienie, że w przypadku odrzucenia ograniczeń traktatu wersalskiego MP 28 II stanie się standardowym pistoletem maszynowym niemieckiej armii.

Po odrzuceniu przez Niemcy ograniczeń traktatu wersalskiego w 1935 roku uruchomiono produkcję MP 28 II w zakładach Haenel. Do zamówienia dużych ilości tej broni jednak nie doszło. Zamówiono tylko gniazda magazynka nowego typu i przy ich pomocy zmodernizowano część MP 18/I. Dowództwo Wehrmachtu wstrzymywało się z zakupami ponieważ w tym czasie trwały spory dotyczące zastosowania taktycznego i założeń konstrukcyjnych pistoletów maszynowych. Konserwatyści chcieli broni przypominającej karabinek z kolbą i łożem drewnianym jak najlepiej przystosowaną do wymagań zwykłej piechoty, zwolennicy wojsk pancernych i powietrznodesantowych chcieli broni optymalnej dla tych formacji.

W 1936 roku doszło do prób porównawczych dwóch pistoletów maszynowych:

• skonstruowanego w zakładach Haenel przez Hugo Schmeissera MP 36III.
• skonstruowanego w zakładach Erma EMP 36.

Wyniki prób nie były jednoznaczne. Wymagania Wehrmachtu, w którym przewagę zdobyli zwolennicy nowych metod prowadzenia wojny, lepiej spełniał wyposażony w składaną kolbę EMP 36, ale pod względem budowy wewnętrznej lepszy był MP 36III. Sytuację skomplikowały protesty przedstawicieli firmy Erma, którzy uznali że mechanizm powrotny zamka zastosowany w MP 36III narusza należący do niej patent Heinricha Vollmera.

Ostatecznie wojskowi odkupili od Haenela prawa do rozwiązań zastosowanych w MP 36III i przekazali je firmie Erma, która miała opracować pistolet maszynowy będący połączeniem najlepszych rozwiązań zastosowanych w EMP 36 i MP 36III. Dodatkowo Haenel otrzymał gwarancje, że będzie drugim obok Ermy producentem nowej broni. Za prace konstrukcyjne odpowiadała Erma, ale zastosowanie w prototypach nowego pistoletu maszynowego gniazda magazynka ze znakiem fabrycznym Haenela świadczy, że Haenel od początku uczestniczył w przygotowaniach do produkcji.

Nowy pistolet maszynowy przyjęto do uzbrojenia 29 czerwca 1938 roku jako M.P.38 (w literaturze częściej spotykany jest zapis MP 38). Jednocześnie z przyjęciem do uzbrojenia w obu firmach zamówiono duże ilości MP 38. Pierwsza produkcję uruchomiła Erma, która do końca 1938 roku dostarczyła kilkaset MP 38. W momencie wybuchu II wojny światowej Wehrmacht posiadał 8772 egzemplarze MP 38, jednak w czasie kampanii wrześniowej nie użyto ich na większą skalę (większość wyprodukowanych przed wojną MP 38 została przydzielona spadochroniarzom i pancerniakom^[1], nie użytym we wrześniu 1939 roku na większą skalę).

Pod koniec 1939 roku produkcję MP 38 uruchomiono także w zakładach Haenela. Jednak produkcja nadal nie zaspakajała rosnących potrzeb. Dodatkowo zaczęły napływać pierwsze uwagi dotyczące użycia MP 38 w warunkach polowych. Pistolet maszynowy był chwalony za wygodę w użytkowaniu i ergonomię, ale okazał się wrażliwy na zanieczyszczenia i niezbyt bezpieczny. MP 38 nie posiadał żadnego bezpiecznika pozwalającego zabezpieczyć broń z zamkiem w przednim położeniu. Przy dużym przeciążeniu (np. podczas zeskoku z samochodu z bronią trzymaną lufą do góry) zdarzały się przypadki przypadkowych strzałów. Wypadkom zapobiegało przenoszenie broni zabezpieczonej, z zamkiem napiętym, ale wtedy przez odsłonięte okno wyrzutowe łusek i wycięcie rękojeści napinania zamka do komory zamkowej dostawały się zanieczyszczenia zwiększające ryzyko zacięć.

Kłopoty z realizacją zamówień spowodowały że wkrótce po wprowadzeniu do uzbrojenia zaczęto szukać sposobów na zwiększenie produkcji. W produkcję MP 38 zaangażowano szereg poddostawców, którzy dostarczali podzespoły ostatecznie montowane w pistoletach maszynowych produkowanych przez Ermę (oznaczenie kodowe 27) i Haenela (oznaczenie kodowe 122)^[2]. Rozpoczęto także eksperymenty nad nowymi technologiami produkcji. Erma opracowała prototyp MP 38(L) z komorą zamkową i spustową wykonanymi jako odlewy ze stopu aluminium. Zmniejszyło to pracochłonność, a przy okazji masę broni zmniejszono o kilogram. MP 38(L) pozostał prototypem ponieważ uznano, że pierwszeństwo w dostawach aluminium ma przemysł lotniczy. Do uzbrojenia przyjęto zaś wersję MP 38 z komorą zamkową wykonaną z blachy stalowej oznaczoną jako MP40. Produkcję MP 38 zakończono w 1940 roku (w 1941 roku w zakładach Erma zmontowano pewną ilość MP 38 z wcześniej wyprodukowanych części). Wyprodukowano ok. 40 000 egz. MP 38.

Wersje MP 38

• MP 38 – wersja standardowa
• MP 38/40 – zmodernizowane MP 38 wyposażone w rękojeść napinania zamka umożliwiającą zabezpieczenie broni z zamkiem w przedniej pozycji.
• MP 38(L) – prototypowa wersja wyposażona w komorę zamkową i spustową ze stopu aluminium.
• MP 40 – wersja z komorą zamkową z tłoczonej blachy stalowej.

Opis konstrukcji

Pistolet maszynowy MP 38 jest indywidualną bronią samoczynną. Zasada działania automatyki oparta o odrzut swobodny zamka. Strzela z zamka otwartego seriami. Trzon zamkowy ma postać walca w wydrążeniu którego umieszczona była ruchoma iglica na masywnej żerdzi. Żerdź otoczona sprężyną powrotną. Sprężyna powrotna w osłonie teleskopowej. Zasilanie z magazynka dwurzędowego z jednopozycyjnym wyprowadzeniem o pojemności 32 naboi. Przyrządy celownicze składają się z muszki w osłonie i celownika przerzutowego. Lufa wkręcona w komorę zamkową zakończona podstawą muszki i hakiem zabezpieczającymi podczas strzelania przez otwory strzelnicze pojazdów. Łoże i chwyt pistoletowy z bakelitu. Kolba metalowa, składana pod spód broni.

Przypisy

Bibliografia

• Erenfeicht Leszek, Krajewski Piotr G., Niemiecki Pistolet maszynowy MP 40, Warszawa 1992
• Nowakowski Tomasz, Pistolet maszynowy MP 38 i MP 40, Nowa Technika Wojskowa 9/97.
• Erenfeicht Leszek, MP 40: jak to ze „szmajserem” było, Strzał 9/05.
• Schultz Walter, 1000 ręcznej broni palnej, Ożarów Mazowiecki 2011.

Linki zewnętrzne

• world.guns.ru (zdjęcia MP 38 i MP 40)