Pistolet maszynowy PPS

Pistolet Pulemiot Sudajewa (PPS)
Ilustracja
Państwo ZSRR
ProjektantAleksiej Sudajew
RodzajPistolet maszynowy
Historia
Prototypy1942
Produkcja19431968 (ZSRR)
19511970 (PRL)
Dane techniczne
Kaliber7,62 mm
Nabój7,62 × 25 mm TT
Magazynekłukowy, 35 nabojów
Wymiary
Długość623 mm (z kolbą złożoną)
820 mm (z kolbą rozłożoną)
Długość lufy250 mm
Długość linii celowniczej352 mm
Masa
broni3 kg (bez magazynka)
3, 65 kg (z magazynkiem)
Inne
Szybkostrzelność teoretyczna550 strz./min
Szybkostrzelność praktyczna30 strz./min (ogień pojedynczy)
100 strz./min (seria)
Zasięg skuteczny200 m
Polska modyfikacja PPS wz. 43/52, polegająca na zastosowaniu stałej, drewnianej kolby

Pistolet maszynowy PPSpistolet maszynowy konstrukcji radzieckiej z okresu II wojny światowej.

Historia

Od 1941 podstawowym pistoletem maszynowym Armii Czerwonej był PPSz. Sprawdził się on jako uzbrojenie piechoty, ale z powodu masy (5,4 kg) i wymiarów (długość 840 mm) nie nadawał się jako uzbrojenie obsługi broni ciężkiej (dział, karabinów maszynowych). Dlatego w 1942 ogłoszono konkurs na nowy pistolet maszynowy, który miał uzupełnić pepesze.

Nowy pistolet maszynowy, określony jako „specjalny”, miał ważyć nie więcej niż 3 kg i mieć szybkostrzelność teoretyczną w granicach 400–500 strz./min. Duży nacisk położono także na uproszczenie produkcji. Zakładano, że pistolet będzie miał większość części tłoczonych (z blach o grubości maksymalnie 3,3 mm). Produkcja jednego egzemplarza miała zająć nie więcej niż 3,5 roboczogodziny.

Do konkursu stanęli Gieorgij Szpagin (ze zmodernizowaną pepeszą wyposażoną w odejmowaną kolbę drewnianą) i Aleksiej Sudajew. W wyniku prób do produkcji skierowano pistolet maszynowy Sudajewa. Pierwszym producentem pistoletu maszynowego PPS zostały Zakłady Metalowe im. Woskowa w Siestroriecku (obwód leningradzki). Produkcję rozpoczęto w grudniu 1942 i do końca 1943 wyprodukowano w tych zakładach 46 572 pistolety maszynowe PPS.

Jednocześnie z produkcją trwały prace nad udoskonaleniem konstrukcji. Nowa wersja ze zmodernizowanymi mechanizmami wewnętrznymi i skróconą lufą została przyjęta do uzbrojenia jako wzór 1943.

W następnych latach PPS zgodnie ze swoim przeznaczeniem był używany przez obsługę broni ciężkiej i czołgistów. Ze względu na małe wymiary i masę był także bardzo popularny w oddziałach zwiadu. W 1943 pistolet maszynowy PPS-43 wszedł na uzbrojenie ludowego Wojska Polskiego.

PPS był po wojnie produkowany w Polsce. Jako pierwsze w 1946 produkcję rozpoczęły Zakłady Hipolita Cegielskiego w Poznaniu. Później produkcję uruchomiono w Fabryce Broni w Radomiu i Kombinacie Maszyn Włókienniczych „Wifama” w Łodzi. Pierwsze PPS wyprodukowano w Polsce w 1948 roku[1].

Poza produkcją licencyjnych PPS, opracowano w Polsce dwie oryginalne modyfikacje tego pistoletu maszynowego. Jako pierwsza powstała wersja wyposażona w stałą kolbę drewnianą, oznaczona jako wz. 43/52 (określana też jako PPS-M)[1]. Wersja ta miała zastąpić droższe w produkcji pistolety maszynowe PPSz, które z uwagi na stałą kolbę były bardziej odpowiednie dla piechoty. Pierwsze z nich wyprodukowano pod koniec 1952 roku, a w połowie 1954 roku wojsko miało ich już 77.009 sztuk [1]. Jako druga powstała w 1955 wersja kalibru .22LR (5,6 mm), przeznaczona do treningu strzeleckiego. Pistolet maszynowy PPS znajdował się w uzbrojeniu Wojska Polskiego do lat 80. XX wieku. Później został całkowicie zastąpiony przez karabinek automatyczny AK. Wycofane z uzbrojenia egzemplarze PPS przekazano Milicji Obywatelskiej, Straży Ochrony Kolei, Straży Przemysłowej.

Wersje

  • PPS-42 – pierwsza wersja seryjna. Posiadała oddzielny wyrzutnik łusek, dłuższą o 20 mm lufę i osłonę lufy oddzieloną od komory zamkowej[2].
  • PPS-43 – podstawowa wersja seryjna.
  • Pm wz. 43/52 (PPS-M) – polska wersja z kolbą stałą (jej dodanie wymagało przekonstruowania tylnej części komory zamkowej).
  • 5,6 mm pm wz. 1943 – polska wersja treningowa kalibru .22LR.
Wzór[2]PPS wz. 1942PPS wz. 1943PPS wz. 1943/52
Masa broni bez magazynka (kg)2,953,043,4
Masa broni z pełnym magazynkiem (kg)3,633,674,05
Długość lufy (mm)273255255
Długość z kolbą rozłożoną (mm)907820836
Długość z kolbą złożoną (mm)641615-
Prędkość początkowa pocisku (m/s)500500500
Szybkostrzelność (strz./min)550550550
Pojemność magazynka (szt)353535

Konstrukcja

Pistolet maszynowy PPS działa na zasadzie wykorzystania energii odrzutu zamka swobodnego i strzela z zamka otwartego. Zasilany jest z dwurzędowego magazynka łukowego o pojemności 35 nabojów z dwurzędowym wyprowadzeniem. Mechanizm uderzeniowy igliczny ze stałą iglicą osadzoną w zamku. Mechanizm spustowy tylko na ogień ciągły. Wyrzutnikiem łusek jest przedni koniec żerdzi sprężyny powrotnej. Bezpiecznik od przypadkowych wystrzałów po przesunięciu unieruchamia zaczep zamka i zamek w obu położeniach: przednim i tylnym. Lufa otoczona osłoną pełniącą role radiatora, której przednia część pełni funkcję hamulca wylotowego i osłabiacza podrzutu. Kolba metalowa, składana na wierzch broni lub stała drewniana.

Zobacz też

Przypisy

  1. a b c Bogusław Perzyk. Pistolet maszynowy czy karabin? - z historii uzbrojenia strzeleckiego ludowego Wojska Polskiego w latach 1945-1956. „Poligon”. 3(38)/2013, s. 69-71
  2. a b Andrzej Ciepliński, Ryszard Woźniak, Encyklopedia współczesnej broni palnej s. 184.

Bibliografia

  • Stanisław Torecki, TBiU 105, Pistolety maszynowe PPSz i PPS, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1985. ISBN 83-11-07202-7.
  • Stanisław Torecki, Broń i amunicja strzelecka LWP, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1985. ISBN 83-11-07146-2.
  • Zbigniew Gwóźdź, Piotr Zarzycki, Polskie konstrukcje broni strzeleckiej, Warszawa: SIGMA NOT, 1993, ISBN 83-85001-69-7, OCLC 69498863.
  • Zbigniew Gwóźdź, Prosty i niezawodny, Komandos 12/2002. ISSN 0867-8669
  • Andrzej Ciepliński, Ryszard Woźniak: Encyklopedia współczesnej broni palnej (od połowy XIX wieku). Warszawa: Wydawnictwo WiS, 1994. ISBN 83-86028-01-7.

Media użyte na tej stronie

Pm 43 52.jpg
7,62 mm pistolet maszynowy PPS wz. 1943/52. Polska modyfikacja radzieckiego pistoletu PPS wz. 43 polegająca na zastosowaniu stałej, drewnianej kolby.