Pit stop

Pit stop zespołu Renault podczas wyścigu Formuły 1[a]
Fragment toru wyścigowego w Indianapolis; po prawej pit lane ze stanowiskami obsługi
Budowa stanowisk obsługi przed Grand Prix Monako Formuły 1

Pit stop, postój w boksach[1] – angielskie określenie oznaczające zatrzymanie się pojazdu uczestniczącego w wyścigu samochodowym na stanowisku obsługi technicznej. Postoje takie w wyścigach Formuły 1 wykorzystywane są na wymianę opon, czasem także na usunięcie drobnych usterek (np. wymianę uszkodzonego spojlera lub innego fragmentu nadwozia itp.), a w innych seriach wyścigowych (np. w amerykańskich IndyCar[2]) również na uzupełnienie paliwa.

Formuła 1

Począwszy od sezonu 2010 pit stopy zmieniły nieco swoją rolę, gdyż wtedy FIA zabroniła tankowania samochodu podczas wyścigu[b]. Postoje w boksie przez to stały się krótsze[c], a wymiana czterech kół często trwa poniżej 3 sekund[d] (rekordowym czasem może się poszczycić zespół Red Bull Racing, który podczas GP Brazylii na torze w São Paulo w 2019 roku w samochodzie swojego kierowcy Maxa Verstappena wymienił 4 koła w czasie 1,82 sekundy[5]). Po tej zmianie przepisów w przeciętnym wyścigu mającym długość około 300 kilometrów kierowcy zatrzymują się na pit stop dwukrotnie. Strategia jednego pit stopu jest możliwa w niewielu przypadkach. Zależne to jest od ustawień samochodu, typu użytych opon, pogody w dniu wyścigu itp. Każdy zjazd na pit stop łączy się z koniecznością przejechania części okrążenia toru po specjalnie wyznaczonej trasie wzdłuż stanowisk obsługi, zwanej pit lane („uliczka z kanałami”); na odcinku tym kierowcy muszą znacznie zwolnić, nie przekraczając prędkości 80 km/h (podczas niektórych GP 60 km/h)[e], co powoduje, że cała ta operacja: zjazd z toru, zatrzymanie, wymiana opon, wyjazd na tor łączy się ze stratą w sumie około dwudziestu sekund (w zależności od konfiguracji toru i samego pit lane).

Strategia wybrana przez zespół w wyścigu czasem decyduje o zwycięstwie, ogromny wpływ ma także sprawność zespołu obsługującego samochód. Czasem kluczowe znaczenie ma moment podjęcia decyzji o zmianie strategii, co zdarza się szczególnie wtedy, kiedy w trakcie wyścigu istotnie zmienia się pogoda; jeśli niespodziewanie zacznie padać deszcz trzeba porzucić zaplanowaną strategię i nakazać kierowcy zjazd na niezaplanowany wcześniej pit stop po to, aby wymienić opony na takie, które zapewnią pojazdowi optymalną przyczepność na mokrej nawierzchni. Zwlekanie z tą decyzją może doprowadzić do tego, że pojazd będzie miał skłonność do poślizgu i kierowca będzie zmuszony jechać znacznie wolniej; z drugiej jednak strony czasem może się okazać że po kilku minutach deszcz ustąpi i nawierzchnia szybko wyschnie, co może uczynić wymianę opon niepotrzebną albo wręcz utrudniającą jazdę[f].

Uwagi

  1. Zdjęcie zespołu Renault wykonane zostało podczas wyścigu w roku 2008, a więc przed zmianą przepisów zakazującą tankowanie podczas pit stopu; u dołu zdjęcia widoczni są dwaj członkowie zespołu w czarnych kaskach (a więc odmiennych niż noszą pozostali – żółto-pomarańczowe), które wyróżniają personel odpowiedzialny za tankowanie: trzymają oni grubą srebrną rurę, którą dostarczane jest paliwo do samochodu.
  2. Wcześniej, do roku 1994, również nie wolno było tankować na pit stopach w F1.
  3. Dawniej, kiedy dozwolone było tankowanie, czas ten w F1 wynosił zazwyczaj około 8–10 sekund.
  4. Możliwe jest to między innymi dlatego, że personel obsługujący każdy samochód podczas pit stopu liczy w F1 około dwudziestu osób[3] o ściśle określonych obowiązkach (w tym np. po trzech ludzi do każdego z czterech kół; oprócz nich kilku mających inne zadania); w innych seriach wyścigowych personel bywa mniejszy, np. w IndyCar może liczyć najwyżej sześć osób[2], wobec czego czas obsługi samochodu podczas pit stopu jest znacząco dłuższy, i wynosi nie mniej niż kilkanaście sekund[4].
  5. Złamanie tego ograniczenia karane jest najczęściej nakazem dodatkowego przejazdu przez pit lane (kara drive through; przejazd taki, nawet bez zatrzymania, równoznaczny jest ze stratą kilkunastu sekund) lub – jeśli do wykroczenia doszło podczas treningu – karą pieniężną.
  6. Opony przeznaczone do jazdy po mokrej nawierzchni zachowują się na nawierzchni suchej gorzej niż takie, które przeznaczono do używania specjalnie na torze suchym.

Przypisy

  1. Tomasz Kubiak: Słowniczek pojęć. swiatwyscigow.pl, 2010-08-11. [dostęp 2019-07-18]. (pol.).
  2. a b NTT Indy Car Series – Official Rule Book, t. Chapter 7 - At Track Procedures, 7.10 – Pit Procedures, Indianapolis: Indy Car Office, 28 maja 2019, s. 30 (ang.).
  3. Matthew Walthert: The Evolution of Formula 1 Pit Stops: Speed and Consistency. Bleacher Report, Inc, 2014-09-18. [dostęp 2019-07-18]. (ang.).
  4. Zach Horrall: Arrow Schmidt Peterson, Ericsson Break Through with First Pit Stop Challenge Win. [w:] News & Multimedia [on-line]. Indianapolis Motor Speedway, 2019-05-24. [dostęp 2019-07-18]. (ang.).
  5. Red Bull z rekordowym pit stopem.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Monaco-pitlane.jpg
Construction of the pit lane for the Monaco GP 2006
Ims2.jpg
(c) Rdikeman, CC-BY-SA-3.0
Indianapolis Motor Speedway, 2000