Piwonia lekarska

Piwonia lekarska
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

Saxifraganae

Rząd

skalnicowce

Rodzina

piwoniowate

Rodzaj

piwonia

Gatunek

piwonia lekarska

Nazwa systematyczna
Paeonia officinalis L.
Sp. pl. 1:530. 1753
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]
Status iucn3.1 LC pl.svg
'Rubra Plena'
Owoc i nasiona

Piwonia lekarska (Paeonia officinalis L.) – gatunek rośliny należący do rodziny piwoniowatych. Pochodzi z południowej i środkowej Europy[4]. Bardzo rzadka. W Alpach rośnie na rozrzuconych stanowiskach po południowej, włoskiej stronie tego pasma, a także w masywie Monte Generoso w szwajcarskim Ticino. Dochodzi do wysokości ok. 1700 m n.p.m.[5]

Morfologia

Pokrój
Roślina zielna, osiąga wysokość do 60-80 cm[5].
Łodyga
Pojedyncza, rozgałęziona.
Liście
Dwukrotnie trójdzielne, odcinki eliptyczne, spodem jaśniejsze, sinawe
Kwiaty
Duże, różowe lub czerwone.
Owoce
Mięsiste mieszki, stulone, górą rozchylone.

Biologia i ekologia

Bylina, geofit. Dziko rośnie w rzadkich, widnych zagajnikach oraz na suchych, zwykle kamienistych łąkach[5]. Kwitnie od maja do czerwca. Roślina trująca – cała roślina jest trująca.

Zastosowanie

  • Roślina lecznicza: Surowiec zielarski: korzeń (Radix), nasienie (Semen), kwiat (Flos Paeoniae) zawierają glikozyd peonid
  • Roślina ozdobna dość często uprawiana w przydomowych ogrodach.
  • W Średniowieczu znane były jej właściwości wymiotne i przeczyszczające[5].
  • Zajmowała ważne miejsce w praktykach magicznych: jej korzenie miały mieć moc otwierania zamkniętych zamków oraz odstraszania demonów, ale pod warunkiem, że były wykopane w nocy[5].
  • W rejonach swego naturalnego występowania ma szereg nazw miejscowych, z których wiele nawiązuje do jej właściwości medycznych i magicznych[5].

Wymagania oraz uprawa

Roślina nie znosi dłuższych okresów suszy ani zalewania. Najlepsze warunki ma w słonecznych lub półcienistych miejscach. Gleby: żyzne, przepuszczalne, średnio wilgotne o pH od lekko kwaśnego do lekko zasadowego. Silnie rozrasta się na glebach piaszczystych, ale za to słabo kwitnie. Roślina całkowicie mrozoodporna. Wysiewanie najlepiej wykonać od razu po zbiorze, wtedy po koło 6 tygodniach uzyskuje się już młode siewki. Istnieje również możliwość rozmnażania poprzez podział starszych kęp rośliny[6].

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2021-03-02] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-02] (ang.).
  3. Paeonia officinalis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
  4. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-07-20].
  5. a b c d e f Danesch Edeltraud, Danesch Othmar: Le monde fascinant de la flore alpine, Editions M.P.A, Saint-Sulpice (Suisse), b. r. (1984), s. 69, ISBN 2-88090-009-3
  6. Agnieszka Mike-Jeziorska: Piwonia lekarska. 2013. [dostęp 2013-04-01]. (pol.).

Media użyte na tej stronie

Status iucn3.1 LC pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
Paeonia officinalis 001.JPG
Autor: H. Zell, Licencja: CC BY-SA 3.0
Paeonia officinalis, Paeoniaceae, European peony, Common peony, habitus.
Paeonia officinalis MHNT.BOT.2015.34.59.jpg
Autor: , Licencja: CC BY-SA 3.0
Paeonia officinalis, European peony, seeds
Pivonka Paeonia × festiva 'Rubra Plena'.jpg
pivonka Paeonia × festiva 'Rubra Plena'