Piza

Piza
Pisa
Ilustracja
(c) Arne Müseler / www.arne-mueseler.com, CC BY-SA 3.0 de

Panorama miasta
HerbFlaga
HerbFlaga
Państwo

 Włochy

Region

 Toskania

Prowincja

Piza

Zarządzający

Marco Filippeschi

Powierzchnia

185 km²

Wysokość

4 m n.p.m.

Populacja (2000)
• liczba ludności
• gęstość


85 379
461,5 os./km²

Nr kierunkowy

0-50

Kod pocztowy

56100

Tablice rejestracyjne

PI

Położenie na mapie Toskanii
Mapa konturowa Toskanii, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Piza”
Położenie na mapie Włoch
Mapa konturowa Włoch, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Piza”
Ziemia43°43′N 10°24′E/43,716667 10,400000
Strona internetowa

Piza (wł. Pisa) – miasto we Włoszech, w Toskanii, 85 379 mieszkańców, nad rzeką Arno, oddalone o 13 km od wybrzeża Morza Tyrreńskiego.

Piza jest także jedną z prowincji Toskanii o powierzchni 2448 km², zamieszkaną przez 384 957 osób, podzieloną na 39 gmin.

Historia

Założona przez Etrusków lub Ligurów, później port morski. Stała się potężną republiką między X a XII wiekiem. W roku 1081 uzyskała prawa miejskie i zrzeczenie się księcia Toskanii wszelkiej jurysdykcji oraz nadanie praw mieszkańcom wyboru margrabiów. Piza wzbogaciła się w tym okresie na łupach pochodzących z kampanii przeciwko Saracenom na Sycylii i Sardynii – najlepiej świadczy o tym kunszt wykonania słynnej w świecie Krzywej Wieży (Torre Pendente). Od XVI w. podupadło głównie z winy nanoszonego przez rzekę Arno mułu, który doprowadził do zapiaszczenia portu. W 1409 miejsce soboru. W Pizie znajduje się również jeden ze starszych uniwersytetów na świecie, utworzony w 1343.

  • 180 p.n.e. – zdobyta przez Rzym
  • 313 – stolica biskupia
  • 860 – miasto złupili wikingowie pod wodzą Hastinga
  • 1063 – rozpoczęcie budowy katedry
  • 1075 – miasto wystąpiło do papieża z prośbą o nadanie praw miejskich
  • 1081 – nadanie praw miejskich
  • 1152 – rozpoczęcie budowy baptysterium
  • 1284 – miasto zdobyte przez Genueńczyków
  • 1343 – założenie uniwersytetu
  • 1406 – zdobyta przez Florencję
  • 1409 – Sobór w Pizie
  • 1494 – odzyskanie niepodległości
  • 1509 – po raz drugi zdobyta przez Florencję
  • 1987 – Campo dei Miracoli zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego UNESCO[1]

Zabytki

  • Campo dei Miracoli (Pole cudów) – duży plac, na którym znajdują się 4 arcydzieła architektury średniowiecznej: katedra, baptysterium, kampanila, zwana Krzywą Wieżą oraz cmentarz:
    • Katedra – zbudowana w latach 1063–1118, następnie po pożarze w 1595 odbudowana w 1604 roku. Fasada katedry w stylu lombardzkim[2] ozdobiona kolorowym piaskowcem oraz płytkami ze szkła i majoliki. Najcenniejsze zabytki to południowe drzwi wykonane z brązu (1180) przez Bonannusa, mozaika Chrystus w Majestacie (1302) w apsydzie i ambona (1302–1311) autorstwa Giovanniego Pisano;
    • Baptysterium – w budowli można zidentyfikować kilka stylów architektonicznych, romański w bryle budynku, gotycki w zdobiących elewacje pinaklach, renesans w półkolistych arkadach. Projekt budynku wykonał Diotisalvi, natomiast budowę ukończyli Giovanni Pisano i Nicola Pisano. Wewnątrz zwraca uwagę marmurowa chrzcielnica Guida Bigaralliego oraz ambona Nicoli Pisano;
    • Torre Pendente (Krzywa Wieża) – budowę której rozpoczęto w 1173 jako dzwonnicy katedry, jednakże ze względu na piaszczysty grunt zaczęła się przechylać już w trakcie budowy;
    • Camposanto – nekropolia w północnej części Campo dei Miracoli w pobliżu katedry;
  • Bazylika San Piero a Grado – rzymskokatolicki kościół znajdujący się w miejscu, gdzie według tradycji św. Piotr zszedł na ląd w drodze z Antiochii do Rzymu, znaczący przykład lokalnego stylu romańskiego;
  • kościół Santa Maria della Spina – mały kościół położony nad brzegiem Arno zbudowany w 1230 i przebudowany w stylu gotyckim w 1323 roku. W 1871 kościół rozebrano i przesunięto o kilka metrów. Nazwa kościoła pochodzi od przechowywanej tu kiedyś relikwii ciernia z korony cierniowej Jezusa;
  • Piazza dei Cavallieri – plac otoczony średniowiecznymi budynkami;
  • Museo dell'Opera del Duomo – eksponujące skarby katedry i baptysterium;
  • Museo Nazionale di San Matteo – muzeum z bogatym zbiorem toskańskiej rzeźby i malarstwa, w szczególności twórców związanych z Pizą i Florencją;
  • Museo delle Sinopie – muzeum eksponuje szkice fresków które ozdabiały mury Camposanto. Freski te zostały zniszczone w czasie nalotów bombowych w 1944 roku;

Znane postacie

Miasta partnerskie

Zobacz też

  • Torpes z Pizy

Przypisy

  1. UNESCO World Heritage Centre: Piazza del Duomo, Pisa. whc.unesco.org. [dostęp 2016-12-15]. (ang.).
  2. Najsłynniejsze miejsca i budowle świata. Warszawa: Hachette Livre Polska sp. z o.o., 2005, s. 205. ISBN 83-7184-480-8.

Bibliografia

  • Tim Jepson: Przewodnik National Geographic – Włochy. Warszawa: G+J RBA Sp. z o.o.& Co. Spółka Komandytowa, 2002, s. 263. ISBN 83-88132-80-6.
  • Baedeker – Włochy północne. Wyd. I. Bielsko-Biała: Pascal sp. z o.o., 2008, s. 363-370. ISBN 978-3-8297-6558-9.
  • Praca zbiorowa: Przewodniki Wiedzy i Życia – Florencja i Toskania. Warszawa: Hachette Livre Polska sp. z o.o., 2009, s. 156–161. ISBN 978-83-7575-692-0.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Italy location map.svg
Autor: NordNordWest, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Italy (Commons photos) → en-Wikipedia Italy.
REF new (questionmark).svg
Autor: Sławobóg, Licencja: LGPL
Icon for missing references
Flag of Israel.svg
Flag of Israel. Shows a Magen David (“Shield of David”) between two stripes. The Shield of David is a traditional Jewish symbol. The stripes symbolize a Jewish prayer shawl (tallit).
Flag of the United States.svg
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
Pisa-Stemma.svg
Autor: Neq00, Licencja: CC0
Coat of arms of Pisa, Tuscany, Italy.
Italy - Pisa.jpg
(c) Arne Müseler / www.arne-mueseler.com, CC BY-SA 3.0 de
Pisa, Italy
Flag of the Republic of Pisa.svg
Flag of the Republic of Pisa
Flag of Tuscany.svg
Autor: Angelo Romano, Licencja: CC-BY-SA-3.0
flag of Italian region Tuscany