Placówka Straży Granicznej I linii „Jelonki”

Placówka Straży Granicznej I linii „Jelonki”
Historia
Państwo

 II Rzeczpospolita

Sformowanie

1928

Tradycje
Rodowód

Placówka SC „Jelonki”

Organizacja
Dyslokacja

Jelonki

Formacja

Straż Graniczna

Podległość

Komisariat SG „Jaworzno”
Komisariat SG „Rudniki”

Komisariat SG Rudniki w 1932.png

Placówka Straży Granicznej I linii „Jelonki” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w okresie międzywojennym.

Geneza

Na wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920 roku, powołano do życia Straż Celną[1]. Od połowy 1921 roku jednostki Straży Celnej rozpoczęły przejmowanie odcinków granicy od pododdziałów Batalionów Celnych[2]. W 1921 roku w Praszce stacjonował sztab 4 kompanii 4 batalionu celnego. 4 kompania celna jedną ze swoich placówek wystawiła w Jelonkach[3]. Proces tworzenia Straży Celnej trwał do końca 1922 roku[4]. Placówka Straży Celnej „Jelonki” weszła w podporządkowanie komisariatu Straży Celnej „Jelonki” z Inspektoratu SC „Praszka”[5].

Formowanie i zmiany organizacyjne

Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną[6].

Rozkazem nr 3 z 25 kwietnia 1928 roku w sprawie organizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski określił strukturę organizacyjną komisariatu SG „Jaworzno”. Placówka Straży Granicznej I linii „Jelonki” znalazła się w jego strukturze[7]. Rozkazem nr 11 z 9 stycznia 1930 roku reorganizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski ustalił nową organizację komisariatu i przeniósł jego siedzibę do Rudnik. Placówka SG I linii „Jelonki” pozostała w jego strukturze[8].

Służba graniczna

Placówka „Jelonki” mieściła się w budynku skarbowym (w „kordonce”)[9]. Długość ochranianej przez placówkę linii granicznej w 1936 roku wynosiła 4 kilometry i 553 metrów. Rozpoczynała się od kamienia granicznego nr 052, a kończyła na kamieniu granicznym nr 057[10]. Placówka posiadała telefon (nr 10)[10].

Sąsiednie placówki

Kierownicy/dowódcy placówki

stopieńimię i nazwiskookres pełnienia służbykolejne stanowisko
przodownikStefan Karpiński[a]1 X 1928 – 22 VII 1936[11]kierownik placówki „Worochta”

Uwagi

  1. ↑ Stefan Karpiński – od 1916 był żołnierzem 2 pułku piechoty II Brygady Legionów Polskich. W sierpniu 1917 służył w Polskim Korpusie Posiłkowym, a po jego likwidacji wcielony do armii austriackiej. Od 1918 w Wojsku Polskim. W składzie 26 pułku piechoty walczył na Ukrainie z bolszewikami. W 1919 został ranny, a w 1921 zdemobilizowany. W 1922 wstąpił do Straży Celnej. Otrzymał przydział do placówki SC „Szyszków”. W styczniu 1923 przeniesiony do placówki SC „Przedmoście”. Z dniem 16 maja 1925 został kierownikiem placówki SC „Gola”, a w 1926 przeniesiony na stanowisko kierownika placówki SC „Chróścin”. W 1928 wstąpił do Straży Granicznej i do 1 lipca pracował w placówce SG „Gola”. 1 października został mianowany kierownikiem placówki SG I linii „Jelonki”. Funkcję tę pełnił do 1936. Po ukończeniu kursu CS SG w Rawie Ruskiej został wyznaczony na stanowisko kierownika placówki II linii „Worochta”, ale już we wrześniu 1936 został kierownikiem placówki SG I linii „Chaszczowanie”. W 1937 powrócił do służby wywiadowczej w placówce II linii „Ławoczne”. W 1938 przeniesiony w stan spoczynku[11].

Przypisy

  1. ↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 130.
  2. ↑ Piekarz 2017 ↓, s. 28.
  3. ↑ OdeB batalionów celnych ↓, s. 4bc.
  4. ↑ Dominiczak 1997 ↓, s. 250.
  5. ↑ Kozłowski 2012 ↓, s. 25.
  6. ↑ Goryński 2012 ↓, s. 226.
  7. ↑ a b Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 23.
  8. ↑ a b Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 71.
  9. ↑ Kronika komisariatu „Rudniki” ↓, s. 3.
  10. ↑ a b Charakterystyka komisariatu „Rudniki” ↓, s. 1.
  11. ↑ a b Kozłowski 2015 ↓, s. 145.

Bibliografia

  • Henryk Dominiczak: Granica polsko–niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
  • Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4. OCLC 37244743. (pol.)
  • Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2017-06-01].
  • Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. T. II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
  • Kalendarz z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927, Nakładem Zarządu Internatu imienia dra Władysława Rasińskiego dla Dzieci Funkcjonariuszy Straży Celnej, 1927.
  • Piotr Kozłowski. Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku. „Problemy Ochrony Granic”. 50, 2012. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej w Kętrzynie. ISSN 1505-1757. 
  • Piotr Kozłowski: Zapomniani obrońcy granic południowo-wschodnich II Rzeczypospolitej 1922-1939: słownik biograficzny oficerów, strażników oraz pracowników kontraktowych straży celnej i straży granicznej. Przemyśl: Wydawnictwo Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2015. ISBN 978-83-61329-14-5.
  • Karolina Piekarz. Polskie formacje graniczne 1918 – 1924. „Mówią Wieki”. 2s, 2017. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”. ISSN 1897-8088. 
  • Charakterystyka terenu komisariatu Straży Granicznej „Rudniki” i podległych placówek z lat 1936–1937 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
  • Kronika komisariatu Straży Granicznej „Rudniki” z 1933 roku → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
Straż Graniczna (1928–1939)
Inspektoraty okręgowe
od 1938 okręgi SG
Inspektoraty graniczne
od 1938 obwody SG
Obwody SG
powstałe po 1938
Komisariaty SG
Placówki I linii
Placówki II linii

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Komisariat SG Rudniki w 1932.png
Rozmieszczenie komisariatu SG Rudniki w 1932