Placówka Straży Granicznej I linii „Krupka”

Placówka Straży Granicznej I linii „Krupka” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w okresie międzywojennym.

Geneza

Na wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920 roku, powołano do życia Straż Celną^[1]. Od połowy 1921 roku jednostki Straży Celnej rozpoczęły przejmowanie odcinków granicy od pododdziałów Batalionów Celnych^[2]. W 1921 roku w Dzietrzkowicach stacjonował sztab 1 kompanii 4 batalionu celnego. 1 kompania celna jedną ze swoich placówek wystawiła w Krupkach^[3]. Proces tworzenia Straży Celnej trwał do końca 1922 roku^[4]. Placówka Straży Celnej „Krupka” weszła w podporządkowanie komisariatu Straży Celnej „Gola” z Inspektoratu SC „Praszka”^[5][6].

Formowanie i zmiany organizacyjne

Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną^[7].

Rozkazem nr 3 z 25 kwietnia 1928 roku w sprawie organizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski określił strukturę organizacyjną komisariatu SG „Dzietrzkowice”. Placówka Straży Granicznej I linii „Krupka” znalazła się w jego strukturze^[8].

Służba graniczna

Siedziba placówki mieściła się w budynku skarbowym^[9].

Sąsiednie placówki

• placówka Straży Granicznej I linii „Wójcin” ⇔ placówka Straży Granicznej I linii „Toplin” − 1928^[8]
• placówka Straży Granicznej I linii „Wójcin” ⇔ placówka Straży Granicznej I linii „Bezula” − 1932^[9]

Kierownicy/dowódcy placówki

Obsada personalna placówki :

Wydarzenia

Opis wydarzeń w 1936 roku^[16]:
28.11.1936
Na terenie komisariatu Dzietrzkowice, odcinku placówki Krupka od dłuższego czasu grasowała nieuchwytna szajka przemytników na czele której stał, niejednokrotnie karany, mieszkaniec Łubnic : Władysław Sz. Szajka była bardzo dobrze zakonspirowana i trudna do podejścia. Pomimo stałej obserwacji i zasadzek konkretnych rezultatów nie było. Dopiero 28 listopada 1936 r. otrzymano poufną informację że w/w szajka udała się do Niemiec po towar. Natychmiast została zarządzona zasadzka. O godz. 19:20 pomiędzy kamieniem granicznym 11 – 12 szeregowi placówki Krupka zauważyli 3 osobników przekraczających granicę. Na wezwanie do zatrzymania ci się czym prędzej rzucili do ucieczki, rozbiegając się w różne kierunki. Za uciekającymi oddano 7 strzałów z kbk lecz z powodu ciemnej nocy bez rezultatów. Wtedy puszczono za nimi psa służbowego „Aresa” który dogonił jednego z uciekających i zatrzymał go. Zatrzymanym okazał się główny herszt szajki - Sz. Stanisław przy którym znaleziono 5 kg pieprzu, maszynkę do strzyżenia, butelkę lekarstwa i 10 szt. cygar. Po doprowadzeniu Sz. Władysława na placówkę tenże zeznał, że zbiegło dwóch jego towarzyszy i wspólników, a mianowicie: St. Władysław i Sk. Józef mieszkańcy wsi Łubnice.
Bezzwłocznie zorganizowano pościg za zbiegami wynikiem którego zatrzymano St. Władysława, zaś Sk. Józefa niestety nie odnaleziono. Razem zatrzymano z wyżej wymienionymi następujący przemyt: 22 kg pieprzu, maszynkę do strzyżenia, lekarstwa, cygara, oraz 4,5 marki niemieckiej, oraz udowodniono wymyt 77 marek niemieckich.
Przy szczegółowym dochodzeniu udowodniono jeszcze wyżej wymienionym przemyt 26,5 kg pieprzu i wymyt waluty: 35 marek niemieckich. Za wymyt waluty Sz. Władysław i Sk. Władysław odstawieni zostali do Sądu Grodzkiego w Wieluniu, który zarządził natychmiastowe osadzenie w areszcie więziennym. Oprócz tego w/w zostali pociągnięci do odpowiedzialności za handel walutą: P. Kopel mieszkaniec Bolesławca, Adam W. zamieszkały w Łubnicach i Ż. Wincenty zamieszkały w Goli pow. Wieluń. Do odpowiedzialności pociągnięty został także H. Dawid zamieszkały w Bolesławcu za kupowanie przemycanego przez nich pieprzu.

Przypisy

Bibliografia

• Henryk Dominiczak: Granica polsko–niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
• Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4. OCLC 37244743. (pol.)
• Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2017-06-01].
• Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. T. II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
• Kalendarz z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927, Nakładem Zarządu Internatu imienia dra Władysława Rasińskiego dla Dzieci Funkcjonariuszy Straży Celnej, 1927 .
• Piotr Kozłowski. Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku. „Problemy Ochrony Granic”. 50, 2012. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej w Kętrzynie. ISSN 1505-1757. 
• Karolina Piekarz. Polskie formacje graniczne 1918 – 1924. „Mówią Wieki”. 2s, 2017. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”. ISSN 1897-8088. 
• Kronika komisariatu Straży Granicznej „Dzietrzkowice” z lat 1931–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.