Placówka wywiadowcza KOP nr 12

Placówka wywiadowcza KOP nr 12
Historia
Państwo II Rzeczpospolita
Sformowanie1933; 1939
Rozformowanie1934; 1939
Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Numerkryptonimowy: 203[a]
DyslokacjaSłobódka
Sanok
Jasło
Rodzaj wojskKorpus Ochrony Pogranicza
PodległośćEkspozytura nr 1 Oddziału II SG
Ekspozytura nr 5 Oddziału II SG

Placówka wywiadowcza KOP nr 12 – organ wykonawczy wywiadu Korpusu Ochrony Pogranicza.

Historia

Placówka w Słobódce
Placówka utworzona została w styczniu 1933 roku w Słobódce[1]. Podlegała Ekspozyturze Nr 1 Oddziału II Sztabu Głównego w Wilnie. 29 października 1934 roku, wobec nikłego zagrożenia penetracji przy granicy polsko-łotewskiej, została zlikwidowana.

Placówka w Sanoku i Jaśle
W marcu 1939 roku zorganizowano placówkę wywiadowczą KOP nr 12 w Sanoku[2]. Genezą powołania jednostki był zamiar zwiększenia czujności na południowej granicy Polski po zajęciu Czechosłowacji i uzależnieniu Słowacji przez III Rzeszę na przełomie 1938/1939[3]. Jej zadaniem było prowadzenie pracy wywiadowczej na kierunku Słowacji[2]. W tym celu powstały dwie dodatkowe placówki wywiadu, w tym nr 12 w Sanoku, utworzone w wyniku wydzielenia personelu ekspozytury Oddziału II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego[3]. Rozkazem z 20 czerwca 1939 do placówki został przydzielony w charakterze oficera technicznego Tadeusz Hołówkiewicz, który dwa dni później przybył do lokalu jednostki, zlokalizowanego przy ulicy Ogrodowej w sanockiej dzielnicy Błonie[3]. Wówczas personel placówki stanowili: kpt. aeron. Józef Robak[4], kpt. Neumayer, wizytator cywilny Cajdler, urzędniczka Sajblówna, a po kilku dniach dołączył rtm. Stanisław Franciszek Basiński[5][3]. Od tego czasu żołnierze placówki podjęli działania organizujące sieć informacyjną, nawiązywali łączność z kierownikami analogicznych placówek w Stryju, Nowym Targu i Cieszynie oraz z oficerami informacyjnymi batalionów KOP będących w składzie 2 Pułku KOP „Karpaty”, jak również z kierownikami placówek Straży Granicznej[3]. Hołówkiewicz prowadził szkolenie techniczne agentów i kurierów, którzy przekazywali informacje ze Słowacji, dowodzące o przygotowaniach do wojny[3]. Uzyskiwane informacje były przekazywane do Centrali SG przez Ekspozyturę nr 50 we Lwowie oraz do sztabu Korpusu w Przemyślu i do sztabu 29 Dywizji Piechoty w Jaśle[3]. W połowie lipca 1939 został zwerbowany do pracy wywiadowczej oficer informacyjny słowackiej Straży Granicznej[3].

Z dniem 1 sierpnia 1939 placówka nr 12 została przeniesiona z Sanoka do Jasła i została umieszczona w domu Gembarowskiego przy ul. Floriańskiej[3][2]. Jej miejsce w Sanoku przejęła placówka nr 11, przeniesiona ze Stryja[3]. W sierpniu 1939 roku placówka wywiadowcza KOP nr 12 „Jasło” podlegała szefowi ekspozytury Oddziału II nr 5 „Lwów”[6].

Kierownicy placówki

  • p.o. kpt. Klemens Szymkiewicz (15 IV 1934[7] − )
  • kpt. aeron. Józef Robak (VI 1939)

Uwagi

  1. ↑ Zarządzenie szefa sztabu KOP ppłk. dypl. Franciszka Węgrzyna w sprawie używania w dowództwie KOP kryptonimów zamiast nazw jednostek KOP → Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 428

Przypisy

  1. ↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 48.
  2. ↑ a b c Prochwicz 2002 ↓, s. 31.
  3. ↑ a b c d e f g h i j Tadeusz Hołówkiewicz. Na granicy przed burzą. „Nowiny”, s. 4, Nr 237 z 1 września 1974. 
  4. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. Ur. 5 listopada 1899, w 1932 porucznik aeronautyki, służący w Sztabie Głównym, zob. 233, 423.
  5. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. Ur. 9 marca 1897, w 1932 rotmistrz 7 Pulku Strzelców Konnych przydzielony do Komendy Miasta Poznań, zob. 152, 505.
  6. ↑ Prochwicz 2002 ↓, s. 32.
  7. ↑ Obsada oficerska wywiadu KOP ↓, s. 47.

Bibliografia

  • Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne. Dokumenty organizacyjne. Wybór źródeł. T.1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-84-6.
  • Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.
  • Jerzy Prochwicz. Wywiad Korpusu Ochrony Pogranicza 1924-1939. „Problemy Ochrony Granic”. 22, 2002. 
  • Regina Czarnecka: Oddział II Sztabu Głównego (Generalnego) w latach 1921-1939. [dostęp 2016-03-04].
  • Wykazy imienne całkowitej obsady oficerskiej oraz zmian stanu oficerów Szefostwa Wywiadu Korpusu Ochrony Pogranicza w latach 1933-1935 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
  • Marek Jabłonowski, Włodzimierz Jankowski, Bogusław Polak, Jerzy Prochwicz: O niepodległą i granice. Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Wybór dokumentów. Warszawa-Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2001. ISBN 83-88067-48-8.
Obecne
Cywilne
Wojskowe
Coat of arms of Poland-official3.png
Dawne
Cywilne
Wojskowe
1 działająca na rzecz Sił Zbrojnych RP, lecz wchodząca w ich skład tylko w razie ogłoszenia powszechnej lub częściowej mobilizacji oraz w czasie wojny

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Coat of arms of Poland-official3.png
Godło Rzeczypospolitej Polskiej