Plac św. Katarzyny w Toruniu
| Stare Miasto | |
 Plac widziany od strony wschodniej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
Położenie na mapie Torunia  | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  (c) SANtosito, CC BY-SA 4.0 | |
 53°00′47,1″N 18°36′48,7″E/53,013092 18,613522 | |
Plac św. Katarzyny w Toruniu – plac położony w centrum Torunia.
Lokalizacja
Plac znajduje się w centrum miasta, na Przedmieściu św. Katarzyny, w bliskim sąsiedztwie Zespołu Staromiejskiego. Jego głównym akcentem architektonicznym jest kościół św. Katarzyny. Ma kształt zbliżony do prostokąta, z którego naroży wybiegają ulice Gregorkiewicza, Dobrzyńska, Piastowska, Warszawska, Wola Zamkowa, Św. Katarzyny, Szumana i Dąbrowskiego, a z pierzei południowej ul. Szpitalna.
Historia
Plac został wytyczony w ramach poszerzenia terenu miasta, planowanego od lat 70. XIX w. W związku z tym zlikwidowano częściowo północno-wschodnią kurtynę obwarowań bastionowych i do terenu miasta włączono dawne Przedmieście Św. Katarzyny, nazwane wówczas Wilhelmstadtem. Pierwotnie, według projektów z 1878 roku i 1880 roku, plac miał być dużo mniejszy, ponieważ między nim a Nowy Miastem chciało wydzielić dodatkowe bloki zabudowy[1]. W obecnym kształcie został wytyczony po 1884 roku na terenie zajmowanym dawniej przez kurtynę między bastionami Kawaler Większy i Św. Katarzyny. Jego południowa pierzeja jest jednocześnie granicą Nowego Miasta i przebiega w przybliżeniu wzdłuż dawnej wewnętrznej linii murów obronnych. Na przełomie XIX i XX w. nadano mu nazwę placu Wilhelma (Wilhelmsplatz). W latach 1894-1897 w centrum placu stanął kościół ewangelicki dla gminy wojskowej, obecnie kościół św. Katarzyny. W jego wschodniej części założono skwer, natomiast sam plac był wykorzystywany na uroczystości wojskowe. W latach 1899-1901 w jego zachodniej pierzei została zbudowana szkoła dla chłopców, natomiast cała pierzeja północna, jak również sąsiadujące z nią bloki zabudowy zostały wykorzystane pod zabudowę wojskową - dwa duże kompleksy koszarowe oraz szpital wojskowy.
W okresie międzywojennym plac nadal pełnił dużą rolę jako miejsce uroczystych obchodów świąt wojskowych. W jego północnej części, na terenie wojskowym, postawiono pomnik Józefa Piłsudskiego, na skwerze przed kościołem - pomnik Matki Boskiej wykonany przez Ignacego Zelka, a w północnej ścianie kościoła św. Katarzyny zamontowano ołtarz polowy. W czasie okupacji niemieckiej zniszczono oba pomniki, pomnik Matki Boskiej zrekonstruowano w ostatnich latach.
Po 1945 roku północną część placu przeznaczono na parking samochodowy oraz stację benzynową, co miało uniemożliwić organizację uroczystości kościelnych dla wojska. W 2010 roku w tym miejscu wybudowano parking podziemny[2].
Zabudowa
- w centrum placu Kościół św. Katarzyny
- nr 3, dawna plebania gminy ewangelickiej, historyzująca z 1901 roku[3], ob. Klub Technika
- nr 4, kamienica z przewagą cech neorenesansu z pocz. XX w., w 1939 roku przez krótki czas mieściła studio Pomorskiej Rozgłośni Polskiego Radia, w czasie okupacji rozgłośnia niemiecka[4]
- nr 5, okazała kamienica z pocz. XX w. w stylu neorenesansu francuskiego
- nr 7, kamienica neorenesansowa z pocz. XX w.
- nr 8, dawna szkoła dla chłopców, zbudowana w latach 1899-1901 według proj. Otto Schulza w stylu neogotyckim, obecnie Centrum kształcenia ustawicznego[5]
- nr 9, Zespół Szkół nr 10[6]
Ponadto na rogu placu św. Katarzyny i ul. Leona Szumana mieści się Dom rodziny Szumanów, neoklasycystyczny budynek oddany do użytku w 1893 roku, gdzie mieścił się szpital założony przez Leona Szumana[7].
Pomniki
- Figura Matki Boskiej Królowej Korony Polskiej, zrekonstruowana w 2007 roku[8][9].
- Pomnik ku czci dowódców Okręgu Pomorskiego ZWZ AK, odsłonięty w 2008 roku
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Joanna Kucharzewska, Architektura i urbanistyka Torunia w latach 1871-1920, Warszawa 2004
- ↑ Krzysztof Lietz. Obiecują, że zdążą. „Nowości”, 2010-04-17., Teraz Toruń, 11 lutego 2010, ISSN 1896-821X.
- ↑ Wykaz zabytków nieruchomych województwa kujawsko-pomorskiego wpisanych do rejestru zabytków - stan na 31 grudnia 2010 r.
- ↑ Polskie Radio PiK, www.radiopik.pl [dostęp 2017-11-26] [zarchiwizowane z adresu 2017-05-07].
- ↑ Witamy na stronie głównej Centrum Kształcenia Ustawicznego w Toruniu, www.cku.torun.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).
- ↑ Zespół Szkół Nr 10 w Toruniu im. prof. Stefana Banacha. [dostęp 2011-01-31]. (pol.).
- ↑ Dom rodziny Szumanów. toruntour.pl. [dostęp 2022-09-25].
- ↑ Matka Boska stanęła na cokole w Toruniu - nowosci.com.pl, www.nowosci.com.pl [dostęp 2017-12-02] (pol.).
- ↑ Pomnik Królowej Korony Polskiej - Atrakcje Torunia. Przewodnik po Toruniu, www.turystyka.torun.pl [dostęp 2017-12-02] (pol.).
Linki zewnętrzne
| Główne arterie komunikacyjne | |
|---|---|
| Główne place | |
| Wybrane ulice na terenie Zespołu Staromiejskiego | |
| Główne ulice w sąsiedztwie Zespołu Staromiejskiego | |
| Zobacz też |
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
(c) SANtosito, CC BY-SA 4.0
Location map of Kuyavian-Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 53.83 N
- S: 52.28 N
- W: 17.16 E
- E: 19.88 E
Crossroads with a major road ahead.
Autor: Mateuszgdynia, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kościół Garnizonowy św. Katarzyny w Toruniu
Autor:
Mapa miasta Toruń, Polska
Autor: Mateuszgdynia, Licencja: CC BY-SA 4.0
Plac Świętej Katarzyny w Toruniu4
Autor: Mateuszgdynia, Licencja: CC BY-SA 4.0
Plac św. Katarzyny w Toruniu
Autor: Pko, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rubinkowo, widok na ul. Dziewulskiego z bloku przy ul. Łyskowskiego 13.
Pocztówka z ok. 1914 r., przedstawiająca pl. św. Katarzyny w Toruniu, wydana przez Charlesa Lehmanna w Berlinie. Po lewej neogotycki kościół św. Katarzyny, po prawej gotycki kościół św. Jakuba, przy prawej krawędzi fragment późniejszego Domu Żołnierza, później kina Grunwald.
Autor: Mateuszgdynia, Licencja: CC BY-SA 4.0
Figura Matki Boskiej Królowej Korony Polskiej w Toruniu3