Plac św. Krzysztofa we Wrocławiu

plac św. Krzysztofa

Stare Miasto
Kościół i plac.
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Miejscowość	Wrocław
Poprzednie nazwy	Christophoriplatz
Położenie na mapie Wrocławia plac św. Krzysztofa
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de plac św. Krzysztofa
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego plac św. Krzysztofa
51°06′26,174″N 17°02′13,267″E/51,107271 17,037019

Plac św. Krzysztofa we Wrocławiu^[1][2] (Christophoriplatz^[3]) – plac położony w obrębie Starego Miasta we Wrocławiu. Plac ograniczony jest ulicą Kazimierza Wielkiego i Placem Dominikańskim^[1]. W obrębie placu położony jest ewangelicki Kościół św. Krzysztofa^{[a][b][1][2][4][5][6]}.

Historia

Kościół

Kościół

(c) Neo[EZN] / fotopolska.eu, CC BY-SA 3.0

Plac i kościół

(c) Neo[EZN] / fotopolska.eu, CC BY-SA 3.0

Pałac Oppersdorfów

Ul. Kazimierza Wielkiego

W XII wieku w okolicach obecnego placu położona była otwarta osada. Później teren został otoczony średniowiecznym murem okalającym miasto, wytyczającym zasięg zlokalizowanego tu cmentarza^[1]. Nekropolia położona była przy kościele św. Marii Egipcjanki, wzniesionym w 1267 r. (lub 1262 r.), jeszcze poza murami miasta jako pomocniczy dla cmentarza parafii św. Marii Magdaleny^[4][5][7]. W północnym narożniku placu w roku 1355 powstała plebania i dom dzwonnika^[1]. Ten kościół został rozebrany w XIV wieku^[7]. W pobliżu ówczesnej Bramy Oławskiej^[8], w XV wieku^[4] (XIV-XV w.^[5][8]), wybudowano nowy kościół, który w połowy XV wieku wzmiankuje się jako kościół pod wezwaniem św. Krzysztofa. W latach 30. XVI wieku świątynia została przejęta przez protestantów^[4][5].

Sam plac na początku lat 60. XIX wieku pełnił funkcję placu targowego. W 1879 roku zbudowano tu halę przeznaczoną do handlu przede wszystkim zbożem. Następnie na początku lat 80. XIX wieku zmieniono funkcję i oblicze placu rezygnując z jego funkcji handlowej, a przypisując mu funkcję zieleni miejskiej w formie skweru^[1]. Przed II wojną światową istniała przy kościele polska szkoła ewangelicka^[9]. W 1945 r. podczas oblężenia Wrocławia przez Armię Czerwoną, gdy Wrocław został ogłoszony twierdzą, zabudowa miejska wokół placu uległa częściowemu zniszczeniu, w szczególności kościół został zniszczony w ok. 75%^{[4][5][8][10]}. Oprócz kościoła zachował się także położony w pobliżu Pałac Oppersdorfów (Lambergów)^[c][10][11] z lat 1714-1720^[11].

Po wojnie kościół został odbudowany i wielokrotnie był remontowany^[4][5]. Natomiast obszar placu został znacznie okrojony od północy z powodu zajęcia terenu pod wybudowaną tu w końcu lat 70. XX wieku nową Trasę W-Z, obejmującą na tym odcinku ulicę Kazimierza Wielkiego^[1][7][12], prowadzoną częściowo w miejscu przebiegu Oławy Miejskiej^[7], w tym początek tuneli drogowych przebiegających pod placem Dominikańskim^{[d][1][7][12]}.

Ulice

Plac położony jest pomiędzy współczesnymi ulicami i placami: ulicą Kazimierza Wielkiego^[1][12][13] i Placem Dominikańskim^{[d][1][14][15]}, którymi przebiega Trasa W-Z^[12]. Stanowi ona szeroką arterię komunikacyjną, składającą się z dwóch jezdni po trzy pasy ruchu w każdą stronę oraz wydzielonego między nimi torowiska tramwajowego i chodników. Zarówno na tej ulicy jak i w obrębie placu Dominikańskiego występuje bardzo duże natężenie ruchu drogowego^[7][12][16]. Do placu przylega także ulica Wierzbowa^[17][18].

Otoczenie

Jak wyżej zaznaczono część placu została zagospodarowana na potrzeby budowy ulicy Kazimierza Wielkiego. Ulica ta otacza plac od zachodu, gdzie jezdnie wraz z torowiskiem tramwajowym biegną w kierunku placu i łukami otaczają go od północnego zachodu i północy. Tu mają swój początek tunele (wjazdy to tuneli) przebiegające pod Placem Dominikańskim. Za tą ulicą położone są zabytkowe budynki bankowe i usługowe z XIX i początków XX wieku^{[1][7][12][14]}. Od strony wschodniej przebiega ulica Wierzbowa. Przy południowym narożniku placu po przeciwnej stronie tej ulicy położony jest Pałac Oppersdorfów. Południowa pierzeja, która uległa zniszczeniu pod koniec II wojny światowej została zabudowana w drugiej połowie XX wieku budynkami mieszkalnymi^{[1][7][10][12][14][17]}. Sam teren placu obejmuje niewielki skwer i kościół św. Krzysztofa^[1][4][9], ewangelicko-augsburski^[9][16], stanowiący ozdobę Placu Dominikańskiego^[d][9], polecany jako obiekt warty obejrzenia i zwiedzenia^[16].

Obiekty zabytkowe objęte ochroną i wpisane do rejestru zabytków^[6][11]:

• Kościół św. Krzysztofa^[b][6][16]
  • nr rej. 12 z 7.11.1947 r.^[6], oraz
  • nr rej. A/427/45 z 25.01.1962 r.^[6],
• Pałac Oppersdorfów^[c], nr rej.: A/3110/167 z 15.02.1962 r.^[11].

Nazwy

Nazwa placu odpowiada imieniu patrona kościoła położonego w obrębie placu: Kościół św. Krzysztofa^{[b][1][2][5][6]}. Wezwanie św. Krzysztofa nadano kościołowi w 1343 r. na prośbę cechu kuśnierzy, których patronem był właśnie Święty Krzysztof^[7]. Plac wchłonął zaułek An der Christophorikirche. Tu położone były przybudówki kościoła. Przyłączenie uliczki do placu nastąpiło w 1885 r.^[3]. Nazwy placu to Christophoriplatz^[3] i Plac św. Krzysztofa^[1][3].

Zobacz też

• Historia Wrocławia
• Architektura Wrocławia

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• MarcinM. Bukowski MarcinM. (red.), W krajobrazie ruin, „Kalendarz Wrocławski”, Wrocław: Towarzystwo Miłośników Wrocławia, 1985, s. 148-156, ISSN 0449-6906  (pol.).
• JanJ. Harasimowicz JanJ. (red.), Encyklopedia Wrocławia, wyd. III poprawione i uzupełnione, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006, ISBN 83-7384-561-5, ISBN 978-83-7384-561-9  (pol.).
• AndrzejA. Jochelson AndrzejA. (red.), Ulica Kazimierza Wielkiego, „Kalendarz Wrocławski”, Wrocław: Towarzystwo Miłośników Wrocławia, 1985, s. 303-311, ISSN 0449-6906  (pol.).
• Nid, Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków, Województwo dolnośląskie, www.nid.pl (Narodowy Instytut Dziedzictwa), 31 grudnia 2013 [dostęp 2014-12-17]  (pol.).
• Pascal.pl, Kościół św. Krzysztofa, www.pascal.pl (Pascal Travel Club), 2014 [dostęp 2014-12-17]  (pol.).
• BogdaB. Stachurska BogdaB. (red.), Wiara niejedno ma imię, „Kalendarz Wrocławski”, Wrocław: Towarzystwo Miłośników Wrocławia, 1985, s. 189-194, ISSN 0449-6906  (pol.).
• Stchristophori.eu, St. Christophorikirche, www.stchristophori.eu, 2014 [dostęp 2014-12-16]  (pol. • niem.).
• MarianM. Szyrocki MarianM. (red.), Tu zakochałem się i posiwiałem, „Kalendarz Wrocławski”, Wrocław: Towarzystwo Miłośników Wrocławia, 1985, s. 163-166, ISSN 0449-6906  (pol.).
• Wratislavia.net, Niemiecko-polski słownik nazw ulic, www.wratislavia.net, 2012 [dostęp 2014-12-11]  (pol.).
• ZDiUM, Wykaz dróg przebiegających przez miasto Wrocław, „ZDiUM/Infrastruktura/Ulice”, Ewa Mazur, Wrocław: Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta, 27 sierpnia 2014 [dostęp 2014-12-11] [zarchiwizowane z adresu 2014-10-31]  (pol.).

Linki zewnętrzne

• Plac św. Krzysztofa, fotopolska.eu [dostęp 2014-12-16]  (pol.).
• Plac św. Krzysztofa, dolny-slask.org.pl (Wratislaviae Amici) [dostęp 2014-12-16]  (pol.).
• Plac św. Krzysztofa, wikimapia.org [dostęp 2014-12-16]  (pol.).
• Kościół św. Krzysztofa, wroclaw360.pl [dostęp 2014-12-17]  (pol.).