Plac św. Macieja we Wrocławiu

plac Świętego Macieja

Nadodrze
nr rej. A/1576/402/Wm z 3.05.1979 r.
Państwo	Polska
Miejscowość	Wrocław
Położenie na mapie Wrocławia plac Świętego Macieja
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de plac Świętego Macieja
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego plac Świętego Macieja
51°07′11,869″N 17°02′09,622″E/51,119964 17,036006

Jezdnia południowa placu

Jezdnia południowa placu

Szalet

Skwer

Wylot z placu ul. Trzebnickiej

Plac świętego Macieja (Matthias Platz, Lignicki, Legnicki, Fryderyka Engelsa) – plac położony we Wrocławiu na osiedlu Nadodrze (dawniej Przedmieście Odrzańskie, Oder Vorstadt, Odertorviertel), wydzielonego z osiedla Ołbin, w obrębie dzielnicy Śródmieście. W północnej części plac ma kształt zbliżony do prostokąta, ale od południa mającego ścięte narożniki. Okala go tu charakterystyczna ulica w przebiegu nawiązującym do półkola, która łączy ulice Bolesława Chrobrego i Trzebnicką. Plac ma powierzchnię około 1,8 ha^[1][2]. Zespół urbanistyczny w rejonie placu został wpisany do rejestru zabytków pod numerem A/1576/402/Wm z 3.05.1979 r.^[3]

Historia

Obszar, na którym położony jest plac, leży na prawym brzegu rzeki Odry (Odry Głównej) i stanowił niegdyś zabagniony teren niezabudowanego tzw. Pola Maciejowego (Matthiasfeld), stanowiącego środkową część Ołbina – pomiędzy dobrami miejskimi a klasztornymi norbertanów^[4][5]. Znajdujący się tu dwór Ołbiński (wcześniej będący własnością cysterską) bracia książę Henryk III i Władysław wraz z matką księżną Anną przekazali w 1253 r. szpitalowi św. Macieja (St. Matthias-hospital). W XIV wieku ówczesny Ołbin dzielił się na trzy części, przy czym ta, na której położony jest współczesny plac Świętego Macieja stanowiła enklawę należącą do klasztoru Krzyżowców z Czerwoną Gwiazdą. W odniesieniu do tej części stosowano nazwę Pole Maciejowe (Matthiasfeld). Obejmowała ona obszar w przybliżeniu obejmujący teren zawarty między współczesnymi ulicami: Rydygiera, Ołbińską, Jedności Narodowej, Placem Stanisława Staszica i Powstańców Wielkopolskich. Do XVIII wieku zabudowa skupiała się na obrzeżach placu^{[1][2][4][5][6]}.

W 1869 powstała Spółka Komandytowa Pola Maciejowego, której plany obejmowały budowę dochodowych kamienic. Nie udało się jednak przeprowadzić ani parcelacji tego obszaru, ani żadnych inwestycji. Dopiero w 1873 roku dokonano podziału działek umożliwiając rozpoczęcie zagospodarowania i zabudowy tego obszaru^[1][4].

Plac zaprojektowany został w 1873 roku przez O. Bauera i G. von Drabiziusa, a projekt nawiązywał do angielskiego sąsiedztwa skwerowego. Miał formę prostokąta ze ściętymi w części południowej narożami, z zakomponowaną zielenią i fontanną. Następnie w latach 1874 – 1885 sukcesywnie wykonywano zgodnie z założeniami tyczenie i wykonywanie poszczególnych elementów zarówno placu jak i zabudowy wokół niego, na którą składały się kamienice, 3- lub 4-kondygnacyjne, o stylistyce klasycystycznej i neorenesansowej z wieżyczkami i wykuszami w narożach^[1].

W trakcie działań wojennych podczas oblężenia w 1945 r. Wrocławia część zabudowy w tym rejonie uległa zniszczeniu. W latach 60. i 70. XX wieku wybudowano tu w części zachodniej całkowicie nie zharmonizowaną z otoczeniem zabudowę mieszkaniową z wielkiej płyty, a na północ od placu także nie pasujący do otoczenia kompleks szkolny^[1][5].

Nazwy placu

Plac w swojej historii nosił następujące nazwy^[1]:

• Matthias Platz
• Lignicki
• Legnicki
• Fryderyka Engelsa
• Świętego Macieja.

Ulice

Do placu przypisane są ulice o długości ok. 463 m, tj. jezdnia biegnąca od ulicy Bolesława Chrobrego do ulicy Paulińskiej^[7].

Z placu wybiegają następujące ulice:

• Bolesława Chrobrego^[8]
• Henryka Brodatego^[9]
• Henryka Pobożnego^[10]
• Henryka Probusa^[11]
• Paulińska^[12]
• Trzebnicka^[13][14]
• Władysława Łokietka^[15].

Zabudowa i zagospodarowanie

Centralną cześć placu otoczoną ulicami stanowi skwer^[1], gdzie w 2013 zasadzono magnolię upamiętniającą Annę German^[16], która mieszkała przy ul. Trzebnickiej 5 ^[17]. Znajduje się tu szalet miejski^[18]. Zabudowę wokół placu stanowią kamienice i uzupełniająca zabudowa powojenna. Za północną jezdnią położony jest kompleks szkolny^[1].

Zobacz też

• Historia Wrocławia
• Architektura Wrocławia
• Pomnik 6 Regimentu Artylerii Polowej

Przypisy

Bibliografia

• JanJ. Harasimowicz JanJ. (red.), Encyklopedia Wrocławia, wyd. III poprawione i uzupełnione, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006, ISBN 83-7384-561-5, ISBN 978-83-7384-561-9  (pol.).
• Nid, Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków, Województwo dolnośląskie, www.nid.pl (Narodowy Instytut Dziedzictwa), 31 grudnia 2013 [dostęp 2014-11-21]  (pol.).
• Toalety publiczne – gdzie pójść za potrzebą?, Oficjalny portal internetowy Wrocławia, Wrocław, 30 czerwca 2015 [dostęp 2016-06-29]  (pol.).
• Wykaz dróg przebiegających przez miasto Wrocław, „ZDiUM/Infrastruktura/Ulice”, Krzysztof Kubicki; sporządziła: Jolanta Gac /NOXE/, Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta, Wrocław, 8 czerwca 2016 [dostęp 2016-06-29]  (pol.).

Linki zewnętrzne

• Plac Macieja, św., [w:] woj. dolnośląskie, Wrocław, Nadodrze [online], fotopolska.eu [dostęp 2016-07-01]  (pol.).
• pl. Macieja, św., [w:] Wrocław, Nadodrze [online], dolny-slask.org.pl (Wratislaviae Amici) [dostęp 2016-07-01]  (pol.).
• Plac Świętego Macieja, wikimapia.org [dostęp 2016-07-01]  (pol.).