Plac Żwirki i Wigury w Tarnowskich Górach

plac Żwirki i Wigury
Śródmieście-Centrum
Ilustracja
Plac Żwirki i Wigury w Tarnowskich Górach – widok od południowego zachodu (2022)
Państwo

 Polska

Miejscowość

Tarnowskie Góry

Długość

~70m

Położenie na mapie Tarnowskich Gór
Mapa konturowa Tarnowskich Gór, w centrum znajduje się punkt z opisem „plac Żwirki i Wigury”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „plac Żwirki i Wigury”
Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego
Mapa konturowa powiatu tarnogórskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „plac Żwirki i Wigury”
Ziemia50°26′36,1″N 18°51′26,7″E/50,443366 18,857428

Plac Żwirki i Wigury w Tarnowskich Górach, Ulica Żwirki i Wigury w Tarnowskich Górach (do 1925 i w latach 1939–1945 Neuring[1], 1925–1939 Nowy Rynek[2]) – jeden z placów (oficjalnie ulica[3]) zabytkowego[4] śródmieścia w Tarnowskich Górach położony między ulicą Piastowską a Kaczyńcem.

Historia

W miejscu dzisiejszego placu Żwirki i Wigury początkowo znajdowało się miejsce handlu bydłem, czyli tzw. Ochsenring (pol. „Rynek Wołowy”). Targ ten został zniesiony w 1862 roku, gdy na placu – którego nazwę zmieniono na Neuring (pol. „Nowy Rynek”) – postawiono pomnik ministra Karla vom Steina[5]. W 1925 roku, po przyłączeniu Tarnowskich Gór do Polski, nazwę placu urzędowo zmieniono na Nowy Rynek, natomiast pomnik barona vom Steina usunięto.

Po II wojnie światowej plac pełnił funkcje dworca autobusowego. Odjeżdżały stąd m.in. linie do Bytomia, Zabrza, Gliwic czy Krupskiego Młyna. W 1977 dworzec przeniesiono na plac między ulicami Częstochowską i Pokoju[6][7][8]. W późniejszym czasie na placu utworzono parking strzeżony. Po jego likwidacji pozostał parking bezpłatny.

W przeszłości pojawiały się plany przekształcenia placu w skwer, jednak decyzja Urzędu Miasta w tej sprawie jak dotąd nie zapadła[9].

Od kwietnia 2012 parking na placu Żwirki i Wigury ponownie ma charakter płatnego chronionego[10].

W styczniu 2018 w ramach projektu tzw. Srebrnej Drogi, na placu zostało wymienione oświetlenie. Stare sodowe lampy jarzeniowe zastąpiono latarniami LED-owymi o świetle białym, mającym symbolizować wielowiekowy związek miasta z górnictwem rud srebronośnych[11].

Budynki

Przy placu Żwirki i Wigury znajduje się kilka budynków o cechach zabytkowych; figurują one w Gminnej Ewidencji Zabytków miasta Tarnowskie Góry[12]:

  • budynek dawnego hotelu „Prinz Regent” z dużą salą taneczną i teatralną, założony w 1849 roku przez ówczesnego burmistrza, Antona Klausę. Po II wojnie światowej budynek został znacząco przebudowany, mieścił kino „Europa”, a obecnie chińskie centrum handlowe[13] – pl. Żwirki i Wigury 1,
  • kamienica z 1910 roku – pl. Żwirki i Wigury 2,
  • budynek mieszczący niegdyś siedzibę Wolnego Cechu Krawców i Kuśnierzy (niem. Freie Schneider- und Kürschnerinnung)[14] – pl. Żwirki i Wigury 3,
  • budynek mieszkalno-usługowy z 1899 roku – pl. Żwirki i Wigury 4,
  • kamienica z 1865 roku, przebudowana w 1893 – pl. Żwirki i Wigury 6.

Wpisanymi do Gminnej Ewidencji Zabytków obiektami są również budynki znajdujące się przy placu Żwirki i Wigury, lecz adresowo należące do ulicy Piastowskiej[12]:

  • kamienica z 1897 roku – ul. Piastowska 4,
  • kamienica z 1882 roku, przebudowana w 1899 – ul. Piastowska 5 (róg ul. Piastowskiej i pl. Żwirki i Wigury),
  • kamienica z 1887 roku – ul. Piastowska 6,
  • wybudowany w 1883 roku gmach poczty, po przebudowie siedziba Banku Rzeszy (Kaiserliche Reichsbanknebenstelle). W drugiej połowie XX wieku siedziba szkoły muzycznej. Obecnie mieści m.in. biura Miejskiego Zarządu Ulic i Mostów[15] – ul. Piastowska 8 (róg ul. Piastowskiej i pl. Żwirki i Wigury).

Mieszkalnictwo

Według danych Urzędu Stanu Cywilnego 30 czerwca 2021 roku w budynkach znajdujących się przy placu Żwirki i Wigury zameldowanych było 51 osób[3].

Przypisy

  1. ↑ Przemysław Nadolski, Miasto pod panowaniem pruskim i w obrębie II Rzeszy Niemieckiej (1763-1918), [w:] Jan Drabina (red.), Historia Tarnowskich Gór, Tarnowskie Góry: Muzeum w Tarnowskich Górach, 2000, s. 244, ISBN 83-911508-3-6.
  2. ↑ Dawne nazewnictwo ulic Tarnowskich Gór. tg1921.webpark.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2004-11-28)]. rozdz. I, pkt. 4., ppkt. b.
  3. ↑ a b Ludność miasta Tarnowskie Góry według stanu na dzień 30.06.2021 r. – Biuletyn Informacji Publicznej UM w Tarnowskich Górach.
  4. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych w województwie śląskim. Narodowy Instytut Dziedzictwa. [dostęp 2017-07-19].
  5. ↑ Przemysław Nadolski, Miasto pod panowaniem pruskim i w obrębie II Rzeszy Niemieckiej (1763-1918), [w:] Jan Drabina (red.), Historia Tarnowskich Gór, Tarnowskie Góry: Muzeum w Tarnowskich Górach, 2000, s. 234, ISBN 83-911508-3-6.
  6. ↑ Triumfalny pochód czerwonych autobusów cz. I /w:Montes Tarnovicensis 21/.
  7. ↑ Triumfalny pochód czerwonych autobusów cz. II /w:Montes Tarnovicensis 22/.
  8. ↑ Triumfalny pochód czerwonych autobusów cz. III /w:Montes Tarnovicensis 23/.
  9. ↑ Jarosław Myśliwski: Tarnowskie Góry. Miała być fontanna z rzeźbą gwarka. Były takie plany. gwarek.com.pl, 2021-05-02. [dostęp 2021-05-08]. (pol.).
  10. ↑ Tarnowskie Góry: Na placu Żwirki i Wigury znów pobierają opłaty za parkowanie; w: tarnowskiegory.naszemiasto.pl.
  11. ↑ Urząd Miejski w Tarnowskich Górach: Tarnowskie Góry w lepszym, nowym świetle. tarnowskiegory.pl, 2018-02-16. [dostęp 2018-02-18]. (pol.).
  12. ↑ a b BIP – Urząd Miejski w Tarnowskich Górach: Gminna Ewidencja Zabytków. 2013-09-06. [dostęp 2019-01-18]. (pol.).
  13. ↑ Tarnowskie Góry na dawnej pocztówce w: Montes Tarnovicensis nr 18 (wrzesień 2005).
  14. ↑ Józef Moszny, Miasto pod panowaniem pruskim i w obrębie II Rzeszy Niemieckiej (1763–1918), [w:] Jan Drabina (red.), Historia Tarnowskich Gór, Tarnowskie Góry: Muzeum w Tarnowskich Górach, 2000, s. 197, ISBN 83-911508-3-6.
  15. ↑ | BIP - Miejski Zarząd Ulic i Mostów w Tarnowskich Górach, bip.jednostki.tarnowskiegory.nv.pl [dostęp 2019-04-29] (pol.).

Media użyte na tej stronie

Silesian Voivodeship location map2.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of en:Silesian Voivodeship with counties (powiats) and municipalities (gminas). Geographic limits of the map:
  • N: 51.1617 N
  • S: 49.2956 N
  • W: 17.8872 E
  • E: 20.0559 E
Diamond road sign junction across major road.svg
Crossroads with a major road ahead.
Tarnowskie Góry old town location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of the old town of Tarnowskie Góry, Poland
Tarnowskie Góry Pl. Żwirki i Wigury.jpg
Autor: Gabriel Wilk, Licencja: CC BY-SA 4.0
Plac Żwirki i Wigury w Tarnowskich Górach
Tarnowskie Góry County location map 2.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Tarnowskie Góry County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 50.6412 N
  • S: 50.3183 N
  • W: 18.55 E
  • E: 19.154 E