Plac Niepodległości w Kijowie

Plac Niepodległości

Майдан Незалежності

Rejon szewczenkowski
(c) Tiia Monto, CC BY-SA 3.0
Państwo	Ukraina
Miasto wydzielone	Kijów
Położenie na mapie Kijowa Plac Niepodległości
Położenie na mapie Ukrainy (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Plac Niepodległości
Położenie na mapie Kijowa i obwodu kijowskiego Plac Niepodległości
50°27′02,5″N 30°31′23,0″E/50,450707 30,523066

Plac Niepodległości albo Majdan^[1] (ukr. Майдан Незалежності, trb. Majdan Nezałeżnosti) – główny plac w stolicy Ukrainy, Kijowie, położony w rejonie szewczenkowskim, miejsce ważnych uroczystości państwowych i imprez kulturalnych.

Obecny wygląd placu jest wynikiem gruntownej przebudowy w 2002 roku. Wcześniejszy styl socrealistyczny, z dużą liczbą fontann, został zastąpiony bardziej nowoczesnym.

Pomniki na placu

• pomnik Lacka Brama z figurą archanioła Michała, patrona miasta
• kolumna ze słowiańskim bóstwem Berehynią symbolizującym niezależność Ukrainy i upamiętniającym uzyskanie niepodległości
• pomnik Kozaka Mamaja, postaci często występującej w ukraińskiej sztuce ludowej – chwackiego Zaporożca z typowymi atrybutami: koniem, szablą, bandurą i fajką
• pomnik legendarnych^[2] założycieli Kijowa – Kija, Szczeka, Chorywa i ich siostry Łybedź

Historia

Plac położony jest na terenie byłej polskiej gminy kupieckiej, Lackiej Słobody w kijowskim grodzie księcia Jarosława, oraz w historycznej i administracyjnej dzielnicy Padół, między Starym Miastem a Dolnym Wałem nad Dnieprem. W jego centrum stoi obecnie Lacka Brama.

Od średniowiecza odnotowują w tym miejscu największe jarmarki kijowskie tzw. kreszczeńskie – trwające od 6 stycznia przez kolejne 20 dni, wywodzące się z przywileju Zygmunta I, z 1516 roku. W latach 1151, 1203 i 1240 miejsce to było widownią krwawych zmagań podczas najazdów Suzdalczyków oraz Mongołów.

Na początku XVII wieku była to parcela Biskupie, historyczna niwa w obrębie dzielnicy Padół. Nazwa Biskupie pojawiła się po raz pierwszy w dokumencie z roku 1604 na określenie kwartału ziemi wydzierżawionej przez Zygmunta III biskupowi Wereszczańskiemu z przeznaczeniem na rozbudowę klasztoru Dominikanów. Po wypędzeniu zakonników w 1660 nazwa ta zanikła.

W 1811 wybuchł na Padole pożar, który strawił większą część tej dzielnicy^[3]. Po pożarze zmieniono całą strukturę przestrzenną luźno powiązanych ze sobą oddzielnych części starego Kijowa, poprzez połączenie ich ze sobą nowo wybudowaną arterią – drogą Chreszczatyk. W miejscu starej rzemieślniczej i kupieckiej dzielnicy powstają z udziałem rosyjskiego skarbu państwa Izba Kontraktowa oraz duży rosyjski dom handlowy „Gostiny Dwor”, wybudowany w latach 1812–1828, a jego pobliżu główny gmach otwartego w 1834 Uniwersytetu Świętego Włodzimierza^[4].

Na przełomie lat 2004 i 2005 na placu odbywały się wydarzenia określane jako pomarańczowa rewolucja.

Od listopada 2013 na placu miały miejsce protesty będące skutkiem niepodpisania umowy stowarzyszeniowej oraz umowy o pogłębieniu i wszechstronności wolnego handlu z Unią Europejską. Protesty zostały nazwane Euromajdanem (ukr. Євромайдан).

Manifestacja na placu w 2004

Manifestacja na placu w 2013

Kalendarium placu

• 1151 – pierwsza wzmianka o istniejącej w tym miejscu Lackiej Bramy i Lackiej Słobody
• 1240 – Mongołowie atakują jako pierwszą Lacką Bramę na Padole
• 1516 – przywilejem króla Zygmunta I powstaje największy jarmark kijowski, tzw. kreszczeński, trwający od 6 stycznia przez 20 dni
• 1604 – w dokumencie króla Zygmunta III pojawia się nazwa Biskupie
• ok. 1730 – pojawiają się pierwsze drewniane zabudowania, ok. 1850 murowane
• do 1871 – na ówczesnym placu Chreszczatyckim istnieje rynek, odbywają się zabawy
• 1876 – nowo wybudowany budynek staje się siedzibą rady miejskiej, plac otrzymuje nazwę „Dumski”
• 1913 – uroczyście odsłonięto pomnik Piotra Stołypina, zburzony w 1917
• 1919 – nazwę zmieniono na plac Radziecki
• 1922 – na placu staje pomnik Karola Marksa, zdemontowany w latach 30.
• 1935 – plac otrzymuje imię Kalinina
• 1977 – po generalnym remoncie plac Kalinina przemianowano na plac Rewolucji Październikowej
• 1977 – na placu staje pomnik rewolucji październikowej, obalony w 1991
• 1991 – plac otrzymuje swą dzisiejszą nazwę
• 2004-2005 – plac Niepodległości staje się areną wydarzeń pomarańczowej rewolucji
• 2007 – demonstracje związane z kryzysem politycznym
• 2013-2014 – protesty przeciwko niepodpisaniu umowy stowarzyszeniowej z Unią Europejską

Przypisy