Plac Powstańców Śląskich we Wrocławiu

plac Powstańców Śląskich Powstańców Śląskich Plac Powstańców Śląskich z lotu ptaka (widok z północy na południe) Państwo  Polska Miejscowość Wrocław Położenie na mapie Wrocławia plac Powstańców Śląskich Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de plac Powstańców Śląskich Położenie na mapie województwa dolnośląskiego plac Powstańców Śląskich 51°05′24,8″N 17°00′59,2″E/51,090221 17,016440

Wylot ulicy Sudeckiej[1] na Pl. Powstańców Śląskich; po lewej gmach dyrekcji EnergiaPro, za którym znajduje się wylot ulicy Powstańców Śląskich na południowy zachód (na zdjęciu – w lewo); za nim, na wprost, nowo wybudowany apartamentowiec Rondo Verona, powstały na miejscu zniszczonego podczas wojny établissement Friebeberg, między ul. Pretficza a ul. Powstańców Śl. (fotografia z 2009 r.)

Plac Powstańców Śląskich – plac w formie ronda (plac gwiaździsty) z niewielkim parkiem pośrodku, zlokalizowany w południowej części Wrocławia na osi arterii – ul. Powstańców Śląskich – prowadzącej z centrum miasta na południe i południowy zachód, w kierunku węzła autostradowego A4 w Bielanach Wrocławskich i Świdnicy.

Ma ok. 220 metrów średnicy i składa się z trójpasmowej okrężnej jezdni i zielonego, zadrzewionego placu pośrodku. Do placu gwiaździście z sześciu kierunków (pierwotnie planowano, że będzie ich osiem) docierają ulice: główna dwujezdniowa arteria nosząca dziś nazwę ulicy Powstańców Śląskich wpada od północnego wschodu i wychodzi po przeciwnej stronie – na południowym zachodzie; druga, również dwujezdniowa, wpada od północy jako ul. Zaporoska, a po przeciwnej stronie placu wychodzi zeń jako ul. Sudecka (do roku 1969 obie te ulice miały wspólną nazwę ul. Sudeckiej). Piąta ulica, również dwujezdniowa, to łącząca się z placem od wschodu ul. Kamienna, a szósta to jednojezdniowa ul. Bernarda Pretficza, łącząca się z placem od jego północno-zachodniej strony.

Likwidacja pawilonu „Rondo” przy północnej pierzei Pl. Powstańców Śląskich (2008 r.); w głębi widoczne budynki stojące wzdłuż ul. Zaporoskiej

(c) Danuta B. / fotopolska.eu, CC BY-SA 3.0

Powstały na miejscu „Ronda” apartamentowiec „Thespian” (Pl. Powstańców Śląskich 1–3); wieczorne zwiedzanie nowo oddanego do użytku obiektu w ramach dolnośląskiego festiwalu architektury (październik 2011 r.)

Przykład odrestaurowanej zabudowy wokół placu: kamienica nr 11 (2017 r.)

Zaprojektowany pierwotnie przez architektów i urbanistów Ferdinanda Alexandra Kaumanna i Augusta Hoffmanna w roku 1880 zrealizowany został dopiero kilkanaście lat później, w 1895^[2]. Był częścią wielkiego zamierzenia urbanistycznego na południowym ówczesnym przedmieściu Wrocławia, zwanego Kaiser-Wilhelm-Viertel – „Dzielnicą Cesarza Wilhelma” poświęconemu Wilhelmowi I; dziś ta dzielnica pokrywa się w znacznym stopniu z osiedlem Południe. Pierwotnie środkowa część placu miała być placem targowym, dopiero później zmieniono przeznaczenie tego miejsca na cele rekreacyjne

Pierwszym patronem nowego placu został cesarz Wilhelm I Hohenzollern (stąd pierwotna nazwa: Kaiser-Wilhelm-Platz), później prezydent Rzeszy (Reichs-Präsident-Platz), wreszcie od 1934 marszałek Paul von Hindenburg (Hindenburg Platz). Polską nazwę placu Powstańców Śląskich nadano w roku 1945.

Wokół placu zaprojektowano i wzniesiono okazałe kamienice i gmachy użyteczności publicznej (wśród nich m.in. w 1911 w południowej części, między dzisiejszymi ul. Powstańców a Sudecką, gmach Królewskiego Urzędu Górniczego Oberbergamt); dziś w gmachu tym, przy pl. Powstańców Śl. 20, mieści się dyrekcja spółki Tauron Dystrybucja Serwis^[3]. W parku pośrodku placu ustawiono po I wojnie światowej pomnik 51. regimentu piechoty pruskiej. W 1945 pomnik ten został zburzony, a na jego miejscu 6 października 1964 wzniesiono Pomnik Poległych Milicjantów dłuta wrocławskiego rzeźbiarza Jerzego Boronia^[4] (1924–1986), zlikwidowany 23 maja 1991.

Do roku około 1937 przejeżdżające przez plac tramwaje jeździły jezdnią wokół placu, dopiero po przebudowaniu dzisiejszej ulicy Powstańców Śląskich na dwujezdniową arterię z linią tramwajową pośrodku skierowano tramwaje przez środek placu (po jego średnicy); wcześniej zlikwidowano linie, które wjeżdżały i wyjeżdżały dzisiejszymi ulicami Sudecką i Zaporoską.

Podczas II wojny światowej natarcie Armii Czerwonej skierowane było od południa w stronę centrum, toteż zabudowa wokół placu w znacznej części legła w gruzach^[5]. Aż do roku 2009 niezabudowana pozostawała część pomiędzy dzisiejszymi ulicami Sztabową a Pretficza, w kwartale ulic, gdzie niegdyś mieścił się popularny établissement zwany „Górką Friebego” (Friebeberg)^[6], a na zniszczonym w 1945 terenie między Zaporoską a ul. Powstańców Śląskich w latach 60. postawiono niski pawilon handlowy (tzw. „sklep Rondo”), który w 2008 został zlikwidowany. Na jego miejscu powstał apartamentowiec „Thespian”, oddany do użytku w 2011 roku.

Przypisy

Bibliografia

• Encyklopedia Wrocławia; Wrocław 2000; ISBN 83-7023-749-5 (s. 669)
• Hans von Ahlfen, Hermann Niehoff; „Festung Breslau w ogniu”; Wrocław 2008; ISBN 978-83-245-8536-6 (mapy, s. 13)
  

Linki zewnętrzne

• Plac Powstańców Śląskich na starych i współczesnych fotografiach
• „Tajemnicze tory na Placu Powstańców Śląskich”, Wratislaviae Amici