Plac Wolności we Włocławku

plac Wolności
Śródmieście
Ilustracja
Widok na pomnik Żołnierza Polskiego
Państwo Polska
MiejscowośćWłocławek
Położenie na mapie Włocławka
Mapa konturowa Włocławka, w centrum znajduje się punkt z opisem „plac Wolności”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Ziemia52°39′18,0″N 19°03′59,0″E/52,655000 19,066389

Plac Wolności (dawniej Nowy Rynek) – od ponad stu lat jeden z najbardziej ruchliwych placów Włocławka[1].

Plac Wolności, 1961 r.

Historia

Ma kształt prostokąta o wymiarach około 160×130 metrów. Usytuowany jest u zbiegu 8 ulic, w samym sercu Śródmieścia.

Pośrodku placu Wolności położona była cerkiew, uważana za jedną z najpiękniejszych w Królestwie Polskim[2], rozebrana przez władze miejskie w okresie międzywojennym (tereny te włączono do miejskiego ogrodu, powiększonego również o tereny po rynku). Ogród planowano zlikwidować i na jego obszarze wybudować ratusz oraz teatr[3], z planów tych nic jednak nie wyszło. Po wojnie w miejscu gdzie niegdyś stała cerkiew pochowano kilku zastrzelonych tam czerwonoarmistów, a następnie wzniesiono pomnik żołnierza radzieckiego, co uniemożliwiało budowę czegokolwiek w najbliższej okolicy (plac Wolności stał się miejscem demonstracji poparcia przedstawicieli Miejskiej Rady Narodowej oraz PZPR dla Armii Czerwonej).

W okresie PRL w imię nowoczesności zaczęto wyburzać przedwojenne kamienice i domy parterowe w otoczeniu placu Wolności, z budynków mających spełniać założenia modernizmu po stronie zachodniej placu wybudowano wieżowiec z wielkiej płyty (tuż przy XVII-wiecznym klasztorze), a po stronie wschodniej siedzibę ZUS oraz Dom Rzemiosła.

Nowy Rynek (ob. plac Wolności), 1926 r.

Większość starych budynków wokół placu Wolności odrestaurowano dopiero w wolnej Polsce, głównie dzięki środkom pochodzącym od lokalnych przedsiębiorców (właścicieli i współwłaścicieli nieruchomości), duże przychody z handlu i usług zapewniają możliwość przeprowadzania częstych remontów. Od dziesięcioleci plac Wolności zdobią wielobarwne kompozycje kwiatowe. W 1994 na pomnik żołnierza radzieckiego opuszczono dźwigiem obudowę poświęconą pamięci żołnierza polskiego.

5 marca 2009 rozpoczęto przebudowę placu Wolności – zmniejszono liczbę miejsc parkingowych, nakazując parkowanie równoległe do jezdni. Docelowo planowano:

  • częściowe zamknięcie ruchu samochodowego w północnej części placu Wolności (pierwotnie miał być zatrzymany cały ruch na tym obszarze, po protestach i rozmowach ze Stowarzyszeniem Właścicieli Włocławskich Nieruchomości ustalono jednak mniej drastyczne zmiany oznakowania dróg)
  • reorganizację ruchu samochodowego w zachodniej części placu Wolności (przy wieżowcu miał obowiązywać ruch dwustronny)
  • budowę przejścia podziemnego z pasażem handlowym, prowadzącego z części głównej placu Wolności w stronę ulicy Kościuszki
  • zmiany w układzie kostki brukowej i rabatek
  • budowę fontann i postawienie rzeźb
  • ustawienie większej ilości ławek

Pomimo wycofania się miasta z planów budowy parkingu podziemnego przewidywano likwidację większości miejsc parkingowych na placu Wolności. Zapowiedzi te doprowadziły do oprotestowania planów przebudowy przez ponad 200 osób – m.in. właścicieli, najemców i pracowników okolicznych lokali handlowych i usługowych oraz franciszkanów z pobliskiego klasztoru[4]. Po niespełna czterech miesiącach protestów doszło do porozumienia pomiędzy częścią protestujących a prezydentem Włocławka, wynegocjowano utrzymanie znacznej liczby miejsc parkingowych oraz pozostawienie części ruchu samochodowego w północnej części placu Wolności[5]. Ostatecznie pod koniec 2009 roku całkowicie wycofano się z przebudowy placu Wolności – radni wykreślili tę inwestycję z Lokalnego Programu Rewitalizacji[6].

Pomysłodawcy przebudowy placu Wolności argumentowali, że dzięki przebudowie deptak prowadzący przez ulicę 3 Maja i przez Stary Rynek powiększy się, stanie się popularnym miejscem wypoczynku, ożywi centrum miasta.

W chwili obecnej deptak nie spełnia jednak swoich funkcji ze względu na największe w mieście zagrożenie pospolitą przestępczością (Starówka regularnie zajmuje pierwsze miejsce w liczbie odnotowywanych we Włocławku przestępstw[7], w lokalnej prasie często pojawia się określenie „dzielnica cudów”, gdyż często dochodzi tu do zuchwałych napadów). Nazywanie przebudowy tętniącego życiem placu Wolności rewitalizacją niejednokrotnie budziło kontrowersje – plac Wolności należy do najbardziej zadbanych części Śródmieścia.

Sprawa przebudowy placu Wolności odżyła w 2013 r. Prezydent Andrzej Pałucki w jednym z wywiadów oświadczył, że miasto ponownie podejmuje próbę przeprowadzenia tej inwestycji, znów planowane są zmiany w organizacji ruchu[8].

Najważniejsze obiekty

Obiekty na Placu Wolności wpisane do rejestru zabytków[9]:

  • tzw. Pałac Mühsama przy ul. Kościuszki, z ok. 1894 r.
  • Plac Wolności 1 - obecnie siedziba Naczelnej Organizacji Technicznej, 1835 r.
  • Plac Wolności 2 - kamienica z 1853 r.
  • Plac Wolności 5 - „Hotel Polski", obecnie jest to Hotel Rozbicki, budynek pochodzi z 1772 r.[10]
  • Plac Wolności 6 - zespół klasztorny OO. Franciszkanów z lat 1639-1644, a także kościół klasztorny (obecnie kościół parafialny p.w. Wszystkich Świętych) z 1795 r.[11]
  • Plac Wolności 10 - kamienica z 1897 r.
  • Plac Wolności 11 - kamienica z oficynami, lata 1909-1914,
  • Plac Wolności 12 - budynek z oficynami z 1912 r.
  • Plac Wolności 13 - kamienica z oficyną z 1882 r.,
  • Plac Wolności 14 - oficyna z 1905 r.
  • Plac Wolności 15 - kamienica z ok. 1900 r.
  • Plac Wolności 16 - budynek wielorodzinny z 1869 r.,
  • Plac Wolności 17a - budynek wielorodzinny, lata 1848-1856,
  • Plac Wolności 20 - kamienica z oficyną z 1912 r.

Galeria

  • Plac Wolności we Włocławku – widok w stronę ul. 3 Maja

  • Hotel Rozbicki, Plac Wolności 5

  • Plac Wolności 11, kamienica z oficynami, 1909-1914 r.

  • Plac Wolności 2, kamienica z 1853 r.

  • Plac Wolności 1, kamienica 1904-1912 r.

  • Włocławek, tzw. Pałac Mühsama, wybudowany ok. 1894 r.

  • Widok na kamienice na Placu Wolności

  • Włocławska kamienica przy Placu Wolności 20.

  • Włocławski wieżowiec tzw. "Gierek" na placu Wolności

  • Kamienica z 1856 roku, Plac Wolności 17

  • Cech Rzemiosł Różnych we Włocławku

  • Kamienica przy Placu Wolności 15

  • Pierwszy parklet we Włocławku, Plac Wolności-ul. Kościuszki, 2019 r.

Przypisy

  1. ↑ plac łączył ze sobą najwięcej (8) ulic w mieście już ponad sto lat temu (wówczas jako Nowy Rynek, patrz plan m. Włocławka z 1911 r.); w 2009 roku przeprowadzono profesjonalną ocenę ruchu drogowego na placu Wolności, patrz Tomasz Szczuraszek, Grzegorz Bebyn, Jacek Chmielewski: Studium komunikacyjne obszaru placu Wolności we Włocławku (pol.). portal Q4.pl, 05 2009. [dostęp 2013-03-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-17)].
  2. ↑ Andrzej Winiarski, Włocławek na starej fotografii, Włocławek 2008, s. 143.
  3. ↑ Projektowane budynki zaznaczono na Ogólnym planie regulacyjnym i zabudowania miasta Włocławka z 1924, wykonanym przez architekta Kazimierza Saskiego.
  4. ↑ Barbara Szmejter, Rewolucja na placu, [w:] „Gazeta Pomorska”, nr 55 z 6 marca 2009 r., wyd. włocławskie, s. 17; Barbara Szmejter, Strach na placu Wolności, [w:] „Gazeta Pomorska”, nr 68 z 21 marca 2009 r., wyd. włocławskie, s. 1.
  5. ↑ Barbara Szmejter, Pl. Wolności – kres konfliktu, [w:] „Gazeta Pomorska”, nr 144 z 22 czerwca 2009 r., wyd. włocławskie, s. 17; Barbara Szmejter, Ruszmy te pieniądze!, [w:] „Gazeta Pomorska”, nr 145 z 23 czerwca 2009 r., wyd. włocławskie, s. 11; Barbara Szmejter, Kompromis zawsze jest możliwy, [w:] „Gazeta Pomorska”, nr 147 z 25 czerwca 2009 r., wyd. włocławskie, s. 14.
  6. ↑ Barbara Szmejter, Muzycy przyszli zaprotestować, [w:] „Gazeta Pomorska”, nr 271 z 19 listopada 2009 r., wyd. włocławskie, s. 3; Ewelina Piotrowska, Przepadło dofinansowanie?, [w:] „Nowości”, nr 272 z 20 listopada 2009 r., wyd. włocławskie, s. 7; Barbara Szmejter, Marzenia o nowym centrum pękły jak bańka mydlana, [w:] „Gazeta Pomorska”, nr 272 z 20 listopada 2009 r., wyd. włocławskie, s. 3; Katarzyna Czyżewska, Krótka i emocjonalna, [w:] „Tygodnik Kujawski”, nr 38 (100) z 20 listopada 2009 r., s. 1.
  7. ↑ Maciej Mroczyński, Rewitalizacją w biedę, internetowe wydanie „Nowości” (2008-11-13) [1]; Małgorzata Goździalska, Spokojne Zawiśle, [w:] „Gazeta Pomorska”, nr 105 z 6 maja 2009 r., wyd. włocławskie, s. 14.
  8. ↑ Agnieszka Marszał: Prezydent Włocławka Andrzej Pałucki ponownie chce przebudować Plac Wolności (pol.). portal Radia GRA, 2013-03-01. [dostęp 2013-03-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-17)].
  9. ↑ Uchwała nr XXI/72/2016 Rady Miasta Włocławek w sprawie przyjęcia „Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami Miasta Włocławek na lata 2016-2019”, „Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko -Pomorskiego” [dostęp 2020-01-13].
  10. ↑ Obiekt, hotelewloclawek.pl [dostęp 2020-10-09].
  11. ↑ Gmina Włocławek, Wykaz obiektów zabytkowych wpisanych do gminnej ewidencji zabytków, 9 sierpnia 2007.
Ulice i place Włocławka
Ulice
Place

Herb Włocławka

Media użyte na tej stronie

Kuyavian-Pomeranian Voivodeship location map.svg
(c) SANtosito, CC BY-SA 4.0
Location map of Kuyavian-Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.83 N
  • S: 52.28 N
  • W: 17.16 E
  • E: 19.88 E
Diamond road sign junction across major road.svg
Crossroads with a major road ahead.
Plac wolnosci we wloclawku pomnik.jpg
Autor: Wloclawianin, Licencja: CC BY-SA 4.0
Pomnik na Placu Wolności we Włocławku
Dom pl. Wolności 1 we Włocławku N. Chylińska.JPG
Autor: N. Chylińska, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Włocławek - pl. Wolnosci 1 - dom, 1904-1912 (zabytek nr 162/A)
Wloclawek palac Mühsama.jpg
Autor: Pko, Licencja: CC BY-SA 3.0
Włocławek, tzw. „Pałac Mühsama”, wybudowany ok. 1894 r. prawdopodobnie wg projektu Antoniego Olszakowskiego dla Hugona Mühsama.
Włocławek Plac Wolności 17 (1).jpg
Autor: JFZ ^^, Licencja: CC BY-SA 4.0
Włocławska kamienica przy Placu Wolności 17.
Włocławek Plac Wolności 17a (1).jpg
Autor: JFZ ^^, Licencja: CC BY-SA 4.0
Włocławska Kamienica stojąca przy Placu Wolności z 1856 roku.
Włocławek-Rozbicki Hotel, view from Wolności Square (3).jpg
Autor: Mariochom, Licencja: CC BY-SA 4.0
Hotel Rozbicki we Włocławku, widok z Placu Wolności.
Pomnik Zolnierza Polskiego - Wloclawek.jpg
Autor:

Jamzewsizazamcze

Publikacja dozwolona pod warunkiem wskazania autora zdjęcia – np. przez oznaczenie (podpisanie) zdjęcia napisem „fot. Jamzewsizazamcze / Wikipedia”.

, Licencja: CC BY 3.0
Pomnik Żołnierza Polskiego – Plac Wolności we Włocławku – fragment części północnej Placu Wolności – widok w stronę ul. 3 Maja
Włocławek-parklet at corner of Wolności Square and Kościuszki Street.jpg
Autor: Mariochom, Licencja: CC BY-SA 4.0
Pierwszy parklet we Włocławku, umiejscowiony w 2019 roku u zbiegu Placu Wolności i ul. Kościuszki.
Włocławek-corner of Przedmiejska and Brzeska streets.jpg
Autor: Mariochom, Licencja: CC BY-SA 4.0
Róg ulic Przedmiejskiej i Brzeskiej we Włocławku. Z lewej strony widać fragment Hotelu Rozbicki, zaś z prawej - bramę Klasztoru Franciszkanów.
Włocławek Plac Wolności 20 (1).jpg
Autor: JFZ ^^, Licencja: CC BY-SA 4.0
Włocławska kamienica przy Placu Wolności 20.
Włocławek location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map of Włocławek, Poland
Ta mapa of Włocławek została utworzona dzięki danym z projektu OpenStreetMap, zbieranym przez społeczność. Mapa ta może być niekompletna i zawierać błędy. Niewskazane jest poleganie wyłącznie na niej w nawigacji.
Plac Wolnosci we Wloclawku.jpg
Plac Wolności we Włocławku
Nowy Rynek - Wloclawek - 1926.jpg
Nowy Rynek - Włocławek - 1926
Kamienica z oficynami pl. Wolności 11 we Włocławku N. Chylińska.JPG
Autor: N. Chylińska, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Włocławek - pl. Wolnosci 11 - kamienica z oficynami, 1909-1914 (zabytek nr A/651)
Kamienica pl. Wolności 2 we Włocławku N. Chylińska.JPG
Autor: N. Chylińska, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Włocławek - pl. Wolnosci 2 - kamienica, 1853 (zabytek nr 74/A)
Włocławek Plac Wolności 15 (1).jpg
Autor: JFZ ^^, Licencja: CC BY-SA 4.0
Włocławska kamienica przy Placu Wolności 15.
Włocławek Plac Wolności (1).JPG
Autor: JFZ ^^, Licencja: CC BY-SA 4.0
Włocławski wieżowiec tzw. "Gierek" na placu Wolności
Włocławek-Independence Day 2017, orchestra (2).jpg
Autor: Mariochom, Licencja: CC BY-SA 4.0
Obchody 99. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości na Placu Wolności we Włocławku. Tu - orkiestra Zespołu Szkół Samochodowych we Włocławku.