Plaek Pibulsongkram

Plaek Pibulsongkram

Plaek Pibulsongkram w Nowym Jorku w 1955
Data i miejsce urodzenia	14 lipca 1897 Nonthaburi
Data i miejsce śmierci	11 czerwca 1964 Tokio, Japonia
Premier Tajlandii
Okres	od 1938 do 1944
Poprzednik	Phya Phaholphonphayuhasena
Następca	Khuang Aphaiwong
Premier Tajlandii
Okres	od 1948 do 1957
Poprzednik	Khuang Aphaiwong
Następca	Pote Sarasin
Odznaczenia

Plaek Pibulsongkram

Plaek Khittasangkha

Luang Pibunsongkram

Feldmarszałek
Data i miejsce urodzenia	14 lipca 1897 Nonthaburi
Data i miejsce śmierci	11 czerwca 1964 Tokio, Japonia
Przebieg służby
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa II wojna światowa • wojna na Pacyfiku

Plaek Pibulsongkram (ur. 14 lipca 1897 w Nonthaburi, zm. 11 czerwca 1964 w Tokio) – tajski wojskowy i polityk.

Premier w latach 1938–1944 i 1948–1957, minister spraw zagranicznych (1939–1941, 1941–1942 i 1949), minister obrony (1934–1943 i 1949–1957), minister spraw wewnętrznych (1938–1941, 1948–1949, 1955–1957) oraz minister finansów (1949–1950). Feldmarszałek.

Młodość

Urodził się w prowincji Nonthaburi jako syn Keeda Khittasangkhi i jego małżonki Sam-Ang. Keed miał chińsko-tajskie korzenie; jego ojciec był mówiącym w narzeczu kantońskim imigrantem. Rodzice byli właścicielami plantacji durianu. Jego imię – Plaek, co znaczy po tajsku "mocny" – odzwierciedlało jego dziecięcą żywotność i siłę. Plaek Khittasangkha pobierał wstępnie nauki w buddyjskiej szkółce świątynnej, po czym został przyjęty do Królewskiej Akademii Wojskowej Chulachomklao. W roku 1914 otrzymał stopień podporucznika artylerii. Po zakończeniu I wojny światowej został wysłany na studia do Francji. W roku 1928 otrzymał awans, a wraz z nim od króla Prajadhipoka honorowy tytuł szlachecki Luang. Od tej pory – zgodnie z tajską tradycją – był nazywany Luang Pibunsongkram (lub Pibulsongkram). W latach późniejszych zmienił nawet nazwisko na Pibulsongkram.

W roku 1932 Pibulsongkram był jednym z wojskowych przywódców tzw. Partii Ludowej, która dokonała zamachu stanu i obaliła monarchię. Podpułkownik Pibulsongkram wyrósł na głównego przywódcę ruchu.

Premier Syjamu

Tajski plakat z ery feldmarszałka Plaeka, przedstawiający "niecywilizowane" stroje po lewej oraz "prawidłową" zachodnią odzież po prawej.

Od roku 1938 Pibulsongkram piastował urząd premiera, wzmacniając swą pozycję poprzez obsadzanie istotnych stanowisk w rządzie członkami własnej junty.

Pibulsongkram przyspieszył zmiany cywilizacyjne w swym kraju. Poprzez manipulacje środkami masowego przekazu wspierał faszyzm i nacjonalizm. Razem z Luang Wichitwathakan, ministrem propagandy, zbudował trwający od 1938 kult przywództwa. Zdjęcia króla Prajadhipoka (który abdykował w 1935) zostały usunięte, natomiast fotografie Pibulsongkrama można było znaleźć wszędzie. Jego wypowiedzi były szeroko kolportowane w gazetach, umieszczane na bilbordach oraz powtarzane przez radio.

Rząd wydawał, "dążąc do podniesienia narodowego ducha i kodeksu moralnego narodu oraz wpajając postępowe tendencje i nowości do tajlandzkiego życia", serie zadań dla społeczeństwa. Zachęcały one Tajów do pozdrawiania flagi państwowej w miejscach publicznych, poznania nowego hymnu narodowego (napisanego przez Wichitwathakana), używania języka tajskiego zamiast regionalnych dialektów. Ludzi namawiano do przyswojenia sobie zachodniego ubioru w miejsce tradycyjnych strojów tajskich. Według Pibulsongkrama takie działania były konieczne, by zmienić opinie obcokrajowców uważających Tajlandię za nierozwinięty, barbarzyński kraj.

Administracja Pibulsongkrama pobudzała także rodzimy rozwój gospodarczy: Tajowie mieli kupować przede wszystkim tajskie wyroby, minimalizując chiński udział w rynku. Antychińska strategia przyniosła wkrótce owoce. W przemówieniu z roku 1938 Luang Wichitwathakan porównał Chińczyków w Syjamie do Żydów w Niemczech.

W roku 1939 roku Pibulsongkram (już w stopniu marszałka) zmienił nazwę państwa z Syjam na Tajlandia. Pod koniec 1940 doprowadził do krókotrwałej wojny francusko-tajlandzkiej, na skutek której Tajlandia zdobyła od Francuzów część Kambodży. W 1941, już podczas trwania II wojny światowej, ustanowił dekretem dzień 1 stycznia oficjalnym początkiem roku kalendarzowego w miejsce tradycyjnego 13 kwietnia. 5 sierpnia 1941 roku Tajlandia dołączyła do tych krajów, które uznały marionetkowe państwo Mandżukuo.

Sojusz z Japonią

Kiedy Japończycy wkroczyli do Tajlandii 8 grudnia 1941 roku, Pibulsongkram poprosił o zawieszenie broni, a następnie zezwolił japońskim wojskom na użycie kraju jako bazy do inwazji na Birmę i Malaje. Gdy japońska droga przez Malaje przybrała formę wojny błyskawicznej, 12 grudnia podpisał militarny sojusz z Japonią. Miesiąc później, 25 stycznia 1942 roku, Tajlandia wypowiedziała wojnę sprzymierzonym. Ci, którzy sprzeciwiali się tej decyzji, tracili miejsca w rządzie: Pridi Banomyong został mianowany pełniącym obowiązki regenta marionetkowego króla Anandy Mahidola, podczas gdy Direk Jayanama, minister spraw zagranicznych, który popierał opór przeciw Japończykom, został ambasadorem Tajlandii w Tokio.

Gdy stało się jasne, że Japonia poniesie klęskę, Pibulsongkram został zmuszony podać się do dymisji przez nastawione antyjapońsko Zgromadzenie Narodowe. W ten sposób skończyły się jego sześcioletnie rządy. Zamieszkał w głównej siedzibie armii w Lopburi. Premierem został Khuang Aphaiwong, który pozornie miał kontynuować współpracę z Japończykami, podczas gdy w rzeczywistości potajemnie wspierał niepodległościowe podziemie antyjapońskie.

Bibliografia

• Benjamin A. Batson: The Tragedy of Wanit: A Japanese account of wartime Thai politics, Journal of Southeast Asian Studies, Dept. of History, National University of Singapore 1990, ISBN 9971-62-246-7
• Indeks biograficzny Pi-Py (ang.)

Linki zewnętrzne

• Plaek Pibulsongkram na tajskich stronach rządowych. cabinet.thaigov.go.th. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-12)].